Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարը յայտարարած է, թէ Կազան պէտք է ազատի Համասէն եւ թէ նախագահ Թրամփի կատարած հրապարակումին հետեւողութեամբ, Միացեալ Նահանգները պատրաստ են առաջնորդել Կազան եւ զայն կրկին «գեղեցկացնել»: Ըստ անոր, ձգտումը մարդոց համար կայուն խաղաղութեան հաստատումն է:
Ամերիկացի թիւ մէկ դիւանագէտը խօսած է Կազայի Համասէն ազատումին մասին, շրջանցելով իր նախագահին յայտարարութեան միւս բաժինը` պաղեստինցիներու հեռացումը Կազայէն:
Յայտարարութիւններէն կը հասկցուի այն, որ Կազայի վերանորոգումը կամ «գեղեցկացում»-ը կը կայանայ պայմանականութեամբ: Համասի հեռացում, ժողովրդագրական պատկերի փոփոխութիւն: Այս պայմաններու կատարումէն ետք է, որ երկիրը կ՛առաջնորդուի Միացեալ Նահանգներու կողմէ դէպի կայուն խաղաղութիւն:
«Գեղեցկացման» հերթի կը սպասեն նաեւ հարաւային Լիբանանն ու Սուրիան: Երկրորդը տակաւին պատժամիջոցներու վերացման կը սպասէ: Այս բոլորը ունին անշուշտ նախապայմաններ:
Նախքան վերանորոգման աշխատանքներու ձեռնարկելը, յատկապէս թէ՛ Կազայի եւ թէ՛ հարաւային Լիբանանի մէջ արձանագրուեցաւ տպաւորիչ հաւաքական վերադարձ: Զանգուածներ փութացին վերադառնալ իրենց բնօրրանը, առանց սպասելու վերանորոգման աշխատանքներուն: Որոշ առումով եւ այլ հանգամանքներով կը բացատրուի դէպի Սուրիա վերադարձի երեւոյթը, անշուշտ ոչ նոյն կշռոյթներով եւ տարողութիւններով:
Կազայի եւ հարաւային Լիբանանի մէջ արձանագրուած երեւոյթները կը յուշեն, որ դիւրին չէ այդ տարածքներուն վրայ ժողովրդագրական պատկեր շրջելը: Զինադուլի կայացման օրն իսկ հաւաքական վերադարձի երեւոյթները մտածել կու տան, որ այդ նախապայմաններուն ընդառաջումի նախադրեալներ չկան:
Համասի յայտարարութիւնը, թէ կառչած չէ իշխանութեան, կրնայ նախանիշ նկատուիլ Կազայի կառավարման կարգավիճակի փոփոխութեան: Ռամալլա-Կազա միացեալ ղեկավարման համակարգի եւ իշխանութեան միեւնոյն բաղադրութեան հաստատման մասին մտածել կու տայ Համասի ղեկավարութեան կատարած հրապարակումը այս մասին, բայց ոչ զանգուածային հեռացման կամ ամբողջական պաղեստինաթափման:
Մինչ, հարաւային Լիբանանի մէջ վերադարձող ժողովուրդը անզէն կը կանգնի տակաւին լիբանանեան տարածքներէն չհեռացող իսրայէլեան ուժերուն դիմաց եւ կը պահանջէ զինադուլի պայմաններուն ամբողջական յարգումը: Պէտք է նկատել, որ հակառակ կողմի պարագային նոյն երեւոյթները չկան: Իսրայէլ խնդիր ունէր իր հիւսիսային հատուածէն հեռացած ժողովուրդը վերադարձնելու: Առ այսօր ամայի են այդ տարածքները:
«Վերագեղեցկացման» սպասող Սուրիոյ նորահաստատ իշխանութիւնները պատժամիջոցներու վերացման համար դիմումներ կը կատարեն: Ուշագրաւ էր Սուրիոյ ղեկավարին տուած առաջին այցելութիւնը: Կ՛ենթադրուէր, որ անիկա Թուրքիան պիտի ըլլար, սակայն Սէուտական Արաբիան գրաւեց առաջին այցելութեան դիրքը: Թուրքիան շարքէն դուրս չէր եկած անշուշտ: Տնտեսական վերականգնման եւ յատկապէս պատերազմի հետեւանքներով աւերակներու վերաշինութեան ուղին կ՛անցնի Ռիատէն: Թուրքիան, կը թուի, որ բանակի վերակազմութեան աշխատանքները պիտի ստանձնէ:
«Գեղեցկացման» կամ յարդարացման այս գործողութիւնները այդպէս չէ, որ միանգամայն մեծ նախագիծերու առարկայացումով պիտի յատկանշուին կամ ֆինանսական մեծ հոսքերով: Այդ բոլորը իրենց նախապայմանները ունին եւ փուլ առ փուլ պիտի հրամցուին: Իւրաքանչիւր նախագիծի դիմաց կատարուելիք պայման:
Կազայի պարագային յայտարարուած պայմանը ժողովուրդի հեռացումն է իր բնօրրանէն: Այլապէս վերանորոգումը, շինարարութիւնը եւ խաղաղութիւնը հեռու են: Գետնի վրայ արձանագրուածը կը յուշէ, որ տեղւոյն բնակչութիւնը ա՛յս պայմաններով պատրաստ չէ «գեղեցկանալու»:
Լիբանանի պարագային հանգոյցները կը յամենան հրադադարի պայմաններու խախտումներէն մինչեւ կառավարութեան կազմութեան խոչընդոտներ: Հակառակ դիւանագիտական որոշ եռուզեռի, տակաւին պարզ չեն վերանորոգման կամ տնտեսական ապաշրջափակման միտումները:
Իսկ Սուրիան տակաւին պատժամիջոցներու տակ է եւ աւերուած քաղաքներու վերաշինութեան ծրագիրներէն հեռու է:
Իշխանափոխութիւններ եւ նոր իշխանութիւններու կազմութիւններ արձանագրուած են եւ կ՛արձանագրուին նշուած երեք միջավայրերուն մէջ: Գետնի վրայ սակայն վերականգնումի աշխատանքներու ծրագրային համաձայնութիւնները նոյնիսկ դեռ տեսանելի չեն: Կա՛ն յստակ պայմաններ:
«Ա.»
