7
«Ազդակ»-ի առցանց մամլոյ լսարանները շարունակուեցան, որոշ ընդհատումներով: Իւրաքանչիւր ամիսը մէկ լսարանի կշռոյթը խանգարուեցաւ պատերազմի պատճառով: Այդուհանդերձ յաջողեցանք կազմակերպել 9 լսարան, փոխան 12-ի:
Չորս լսարան Արցախի նիւթով, երեք` սփիւռքի նիւթով, մէկը` հարաւային Կովկասի եւ մէկը` մշակութային, քննարկումներու նիւթերու ընտրութեան մասին որոշ պատկերացում կը փոխանցեն: Բնականաբար Արցախի իրաւունքներու վերականգնումի իրաւական եւ քաղաքական ճանապարհները առաջնային օրակարգ կը շարունակեն մնալ մեր թերթին համար:
Միաժամանակ սակայն թէ՛ լսարանի մասնակիցներու եւ թէ՛ լսարանային հարթակի շուրջ համախմբուած դասախօսներու առաջարկով սփիւռքը դարձաւ նաեւ կարեւոր նիւթ, յատկապէս Հայաստանի իշխանութիւններուն կողմէ սփիւռքեան դասական կառոյցներուն նկատմամբ որդեգրած անտարբերութեան դիմաց:
Կար ինքզինք զգալի դարձնող մտածում, որ սփիւռքը պէտք է ինքնակազմակերպուի բոլոր մարզերուն մէջ: Այս մտածումի քննարկումը տեղ-տեղ բուռն բնոյթ ստացաւ. նոյնիսկ յայտնուեցան միտքեր, որ սփիւռքի մէջ աշխատանքները պէտք է միայն կեդրոնանան ինքնակազմակերպումի վրայ, որոշ ժամանակի համար բացառապէս այդ օրակարգով զբաղելու: Կազմակերպական աշխատանքներէն մինչեւ մամուլ, հոգեւորէն կրթական եւ մշակութային, սփիւռքի քարտէսին վրայ կ՛երեւին թոյլ կէտեր, նօսրացող շրջաններ եւ քաղաքական գործօնի ուժգնութիւնը հարցականի տակ առնող երեւոյթներ:
Սփիւռքի վերաբերող այս քննարկումներուն ընթացքին ներկայացուեցան հարցախոյզերու արդիւնքներ, վիճակագրութիւններ, համեմատական տուեալներ: Այս քննարկումները յայտնաբար պիտի շարունակուին, որովհետեւ տակաւին բիւրեղացումի չեն հասած միտքերը: Ինչպէ՞ս, ի՞նչ գործիքակազմերով, ի՞նչ ներկայացուածութիւններով պէտք է աշխատիլ արդիւնք ձեռք բերելու համար: Մարդուժի խնդիրէն մինչեւ արեւմտահայերէնի իրավիճակ, մինչեւ հին ու նոր սփիւռքներ, ներսփիւռքեան շերտեր, հակասութիւններ եւ տարտղնուած պատկերներ հանդիսացան տեսակէտներու, ուսումնասիրութիւններու, եւ տուեալներու վրայ հիմնուած վերլուծումներու առանցքային խնդիրներ:
Իրավիճակներու յարափոփոխելիութիւնը եւ այն ալ արագ կերպով, չեն օգներ կայացած համապատկերի ճշգրիտ ուսումնասիրութեան եւ անկէ բխած կատարուելիքի հայեցակարգի մշակումին: Այս խնդիրները սերտօրէն կապուած են աշխարհաքաղաքական վերիվայրումներուն հետ, որոնց պատճառով կը փոխուին նաեւ սփիւռքի ժողովրդագրական պատկերները:
Աւելի յստակ էին Արցախի ժողովուրդի իրաւունքներու վերականգնման համար գծուող ճանապարհային քարոսները: Հաւաքական վերադարձ, Ազրպէյճանի ռազմական յանցագործութիւններու բացայայտում, միջազգային դատարաններուն համապատասխան դիմումներ, հոգեւոր-մշակութային ժառանգութեան ցանկագրումներ, միջազգային մշակութային կեդրոններու դիմումներ, ի վերջոյ յանգելու համար ինքնորոշման սկզբունքի վերաորդեգրումին, գերակայ ուղղութիւններ էին , որոնք ներկայացուեցան Արցախի հակամարտութեան մասնագէտներու կողմէ:
Լսարանին մասնակցելու համար նոր հետեւորդներ կան: Բոլորը չէ, որ մնայունօրէն կը հետեւին, սակայն մասնակիցներու ցանկը անդադար կը թարմացուի: Այս թարմացումը միայն մասնակիցներուն չի վերաբերիր, այլ մեր կեանքի հետ առնչուած զանազան խնդիրներու մասնագէտ դասախօսներու: Անոնք անվերապահ կ՛ընդառաջեն «Ազդակ»-ի լսարանին զեկուցելու մեր առաջարկներուն:
Յաւակնոտ ըլլալ չի թուիր այն, որ «Ազդակ»-ի այս հարթակը կայացած է թէ՛ իբրեւ մասնակիցներու տեսակ եւ թէ՛ իբրեւ աշխարհագրութիւն, որ կը վերաբերի նաեւ փորձագիտական համայնքի ներկայացուցիչներուն: Փոխներգործօն վիճակ ստեղծած այս երկու խումբերը խոր գոհունակութիւն կը յայտնեն հարթակին մասին` այժմէական եւ որակեալ բնութագրելով զայն:
