Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Փերուի հարաւը գտնուող Նազքա անապատին մէջ գոյութիւն ունին «գծագրութիւններ», որոնք տեսանելի են միայն երկինքէն դիտուած: Նազքայի գծագրութիւնները հետքերն են Փարաքա եւ Նազքա ժողովուրդներուն, որոնք այդ անապատին մէջ ապրած են եւ մէկը միւսէն ետք, ՔԱ 800 թուականէն մինչեւ ՔԵ 300 թուական:
* * *
Անապատի դաշտերուն կամ բլուրներուն վրայ գծագրութիւնները կազմուած են գետնին վրայ յառաջացուած գիծերէ, որոնք տարբեր պատկերներ կը ներկայացնեն: Ամբողջ շրջանին մէջ հարիւրաւոր պատկերներ գոյութիւն ունին: Այդ շրջանի բնակիչները զանոնք ստեղծած են գետնէն հանելով մութ գոյնով քարերը, զորս զետեղած են գիծերուն երկայնքին, կազմելով աւելի բաց գոյնով տարածք մը:
Այս գծագրութիւնները հսկայական են, տասնեակաւոր մեթրեր, երբեմն քիլոմեթրեր: Անոնք տեսանելի են միայն վերէն, մասնագէտները զանոնք կը փնտռեն եւ կ՛ուսումնասիրեն օդանաւերով, անօդաչու թռչող սարքերով, կամ նոյնիսկ` անջրպետէն:
Մինչեւ հիմա մեզի ծանօթ էին 430 գծագրութիւններ, որոնք գտնուած են մօտաւորապէս 1927 թուականէն ի վեր: Սակայն վերջերս, ճափոնցի գիտնականներ գտած են 303 գծագրութիւններ: Այս աշխատանքներուն համար գիտնականները դիմած են արհեստական բանականութեան` ուսումնասիրելու համար երկինքէն առնուած նկարները, զանազանելու նոր գտնուած գծագրութիւնները, կազմելու ցանկեր, զանոնք քարտէսներու վրայ զետեղելու… Այս բոլոր աշխատանքները կատարուած են մեքենաներու միջոցով եւ միայն 6 ամսուան մէջ:
* * *
Այս պատկերները յաճախ կը ներկայացնեն երկրաչափական ձեւեր, ինչպէս` եռանկիւններ, զիկզակներ, ոլորտագիծեր… Կարելի է զանազանել նաեւ բազմաթիւ անասուններ, ինչպէս` շուն, թռչուն, կէտ, օրքա… Ասոնց կողքին կան նաեւ` ծաղիկներ, ծառեր, ձեռքեր, կերպարներ…
Սակայն անոնց յայտնաբերումէն մօտաւորապէս 100 տարի ետք, մասնագէտները տակաւին չեն գիտեր, թէ այդ պատկերները ինչո՞ւ գծուած են: Արդեօք անոնք կը ծառայէին իբրեւ աստղագիտական օրացո՞յց, կամ գծուած էին պարզապէս աստուածներուն կողմէ տեսանելի ըլլալու համար…
Գիտէի՞ր, Թէ…
Փերու ճանչցուած է յատկապէս Մաչու Փիչուի նշանաւոր պատմական վայրով: Սակայն այս Էնքա քաղաքը շատ աւելի «նոր» է, քան` Նազքայի գծագրութիւնները: Անիկա կառուցուած է միայն մօտաւորապէս 500 տարի առաջ:
Ծովահէններու Ապաստան Մը Գտնուած`
Մատակասքարի Մէջ
Ափրիկէի Մատակասքար կղզիին հիւսիս- արեւելքը գտնուող Սենթ Մարի կղզիին մէջ յայտնաբերուած է ծովահէներու ապաստան մը:
1690-ական թուականներէն սկսեալ ծովահէնները կ՛երթեւեկէին դէպի այս փոքրիկ կղզին` այդ ապահով վայրին մէջ պահելու համար յափշտակած հարստութիւնները: Այդ ժամանակաշրջանին, նաւերը կ՛երթեւեկէին Ասիոյ եւ Եւրոպայի միջեւ` հասնելով մինչեւ Ամերիկայի գաղութները, Հնդկաց ովկիանոսին կեդրոնը գտնուող այս կղզիէն անցնելով:
Հոն է, որ հնագէտներու խումբ մը մայիս ամսուն գտած է բնակչութեան հետքեր, ինչպէս նաեւ աշխարհի չորս կողմերէն եկած չինական փորսըլենէ պնակեղէն, մետաղադրամ, գոհարեղէններ, ոսկեղէն… Ծովահէններու այս ապաստանին մօտիկ վայրի մը մէջ, ծովափէն տասնեակ մը մեթրեր ջուրին տակ, գտնուած է ծովահէններու ընկղմած նաւը: Ան շատ լաւ պահպանուած է: Այս պատահարը հազուադէպ է: Այս նաւուն յայտնաբերումէն առաջ աշխարհին շուրջ միայն 8 ծովահէններու նաւեր ծանօթ էին:
Պապուկի Մը
70 Տարուան Գանձանակը
Ճօ 91 տարեկան ծերունի մըն է, որ կ՛ապրի Միացեալ Նահանգներու մէջ: 70 տարիներէ ի վեր ան իր գրպանին մէջ մնացած մետաղադրամներէն կը ձերբազատուէր, զանոնք ապակեայ մեծ անօթի մը մէջ դնելով:
Սեպտեմբերի վերջաւորութեան ան կ՛ընդունի, որ իր թոռնիկը վերջապէս բանայ այս ծանր անօթը` մէջի դրամները հանելու համար: Այս ձեւով, տարիներու ընթացքին այդ անօթին մէջ կուտակուած էին հազարաւոր ամերիկեան սենթեր (մետաղադրամներ): Անոնցմէ ամէնէն հինը կը կրէր 1928 թուականին դրոշմը, փոքրիկ աղջիկը այդ դրամը յանձնած է դրամատուն, որ Ճոյին վերադարձուցած է գանձանակին մէջ գտնուող մետաղադրամներուն համապատասխանող գումարը` 2000 տոլար:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել երկու պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող
10 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել ելքի ճամբան:
Կրնա՞ս գտնել այն նիզակը, որ իր զոյգը չունի:
Կրնա՞ս զանազանել պատկերին մէջ գտնուող բոլոր բանջարեղէնները:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
