Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Գիտէի՞ր, թէ ամէն տարի, 26 օգոստոսին կը տօնուի Շուներու միջազգային օրը: Այո՛, այս օրը գոյութիւն ունի 2004 թուականէն ի վեր: Այս որոշումը տրուած է պատուելու համար մեր չորս թաթերով բարեկամները եւ նշելու անոնցմով զբաղուելու կարեւորութիւնը:
* * *
Այս առիթով, ամէն տարի Միացեալ Նահանգներու մէջ տեղի կ՛ունենայ… աշխարհի ամէնէն «տգեղ» շան մրցումը: Այս ձեւով, այս տօնակատարութիւնը կ՛ուզէ յարգանքի տուրք մատուցել բոլոր այն շուներուն, որոնք հակառակ իրենց ոչ կատարեալ գիծերուն` իրենց տէրերը չ՛ուրախացնեն:
* * *
Այս տարի Ուալտ Թանկ` 8 տարեկան փեքինուա շնիկը, 5-րդ անգամ ըլլալով կը մասնակցէր աշխարհի ամէնէն տգեղ շան մրցումին… եւ վերջապէս ան արժանացաւ այդ տիտղոսին: Շնիկը եւ իր տէրերը ստացան բաժակ մը եւ 5000 տոլար վարձատրութիւն: Անոնք նոյնիսկ մասնակցեցան ամերիկեան պատկերասփիւռի յայտագիրի մը` իսկական աստղերու նման:
Ուալտ Թանկ շատ լուրջ մրցակիցներ ունէր. արտասովոր շուներ, որոնցմէ իւրաքանչիւրը ունէր իւրայատկութիւն մը: Սակայն վերջապէս Ուալտ Թանկ արժանացաւ տիտղոսին` շնորհիւ իր կախուած լեզուին: Այս իւրայատկութիւնը յառաջացած էր հիւանդութեան մը պատճառով, երբ ան փոքրիկ ձագուկ մըն էր: Սակայն ժամանակի ընթացքին այդ հիւանդութիւնը շնիկին տուած է իր արտասովոր կերպարանքը:
Ի՞նչ Գիտենք Մեր Ամէնէն Մօտիկ
Բարեկամներուն` Շնիկներուն Մասին
… Սակայն ինչո՞ւ շուներուն տրուած է այս հանգամանքը:
Շունը աշխարհի ամէնէն մեծ թիւով ընտելացուած անասունն է: Գոյութիւն ունին աւելի քան 350 շան տեսակներ` ամէնէն փոքրիկ չիուաուայէն մինչեւ հսկայ գերմանական գամփռները… Անոնք ո՛չ միայն տան մէջ մեզի կ՛ընկերակցին, այլեւ մարդուն կողքին կը գտնուին բազմաթիւ «պաշտօններու» վրայ, ինչպէս` ոստիկաններուն հետ, հովիւներուն, կամ փրկարար խմբակներոն հետ: Անոնք կ՛օգնեն նաեւ տեսնելու կամ ըսելու դժուարութիւն ունեցող անձերուն` անոնց առօրեային մէջ:
*
* *
Սակայն ինչո՞ւ մեր յարաբերութիւնները շան հետ այսքան յատուկ է: Շունը առաջին անասունն է, զոր մարդը ընտելացուցած է: Նախապատմական շրջաններուն է, որ մարդը կը մօտենայ շուներուն` զանոնք օգտագործելով որսորդութեան ժամանակ` փոխարէնը անոնց ուտելիք հայթայթելով: Շունը շատ շուտ ինքզինք հանգիստ կը զգայ իր նոր ընկերներուն միջավայրին մէջ, որովհետեւ ան իր նախահայր գայլէն բաղդատմամբ բնաւորութեան յաւելեալ գիծ մը ունի. ան շատ ընկերային է:
Ան ունի նաեւ ուրիշ առաւելութիւն մը` իր նայուածքը: Ան կրնայ մէկ նայուածքով հասկնալ շարժումի մը իմաստը: Նոյնիսկ եթէ մարդ արարածը անոր ընտանիքին չի պատկանիր, շունը կրնայ մեկնաբանել դէմքի մը արտայայտութիւնները: Շան ուղեղը անոր կարելիութիւնը կու տայ նաեւ հասկնալու բառեր: Կարգ մը շուներ կրնան միտքերնին պահել հազարաւոր բառեր: Շունը կրնայ նոյնիսկ նշմարել ձայնին մէջի արտայայտած զգացումները, ինչպէս` բարկութիւն, մեղադրանք, ուրախութիւն… ձեւով մը` կարդալ մեր զգացումները: Այս պատճառով է, որ մենք` մարդ արարածներս, եւ շուները, հակառակ մեր տարբերութիւններուն, զիրար կը հասկնանք, իրարու կ՛օգնենք եւ զիրար կը սիրենք հազարաւոր տարիներէ ի վեր:
Գիտէի՞ր, Թէ…
Շուները Շատ Խելացի Են
Մարզուելով` անոնք դիւրութեամբ կրնան սորվիլ աւելի քան 120 բառեր: Անոնք նաեւ շատ զգայուն են եւ կ՛անդրադառնան շուրջիններու վիճակին: Օրինակի համար, երբ իր տէրը տխուր է կամ կու լայ, շունը վստահաբար անոր պիտի մօտենայ: Ասոր կողքին, շուները ունին նաեւ շատ լաւ յիշողութիւն: Նոյնիսկ տարիներ ետք անոնք պիտի յիշեն անձ մը` շնորհիւ անոր հոտին կամ ձայնին: Անոնց ուղեղը բաւական զարգացած է, եւ անոնք կրնան նոյնիսկ երազել մարդոց նման:
Շուները Իրենց Լեզուն Դգալի Նման Կը Գործածեն
Անոնք իրենց լեզուն դգալի նման կը գործածեն ջուր խմելու համար: Անոնք պարզապէս իրենց լեզուն ջուրին մէջ չեն թաթխեր: Անոնք իրենց լեզուին ծայրը դէպի ետեւ կը ծալեն` դգալի նման կորութիւն մը յառաջացնելով: Ապա, անոնք այս «դգալը» արագօրէն կը թաթխեն ջուրին մէջ եւ ապա դարձեալ բերան կը վերադարձնեն շատ արագ, քանի մը անգամներ մէկ երկվայրկեանի մէջ:
Շուները Մեծ Կարողութիւններ Ունին
Ճիշդ է, որ մարդ արարածը շատ բաներ գիտէ ընել, սակայն շունը ունի կարողութիւններ, զորս մենք չունինք: Օրինակի համար, ան կրնայ մեզմէ 100 հազար անգամ աւելի լաւ հոտուըտալ: Անոնց քիթը այնքան գերզգայուն է, որ անոնք կրնան անդրադառնալ բաներու, որոնք մեզի համար անտեսանելի են, ինչպէս, օրինակի համար, հիւանդութիւնները, կամ զգացումները` շնորհիւ մեր մարմնի հոտին:
Շուները «Վեցերորդ Զգայարան» Մը Ունին
Կ՛ըսուի, որ անոնք «վեցերորդ զգայարան» մը ունին. բնազդ մը, որ շատ աւելի զարգացած է, քան` մեր մօտ: Բազմաթիւ գիտական ուսումնասիրութիւններ ցոյց կու տան, օրինակի համար, թէ ինչպէ՛ս անոնք կը զգան բնական աղէտներ կամ փոթորիկներ` պատահելէ առաջ: Եւ վերջապէս, անոնք կրնան գտնել իրենց տան ճամբան` երբեմն բազմաթիւ քիլոմեթրեր հեռուէն:
– Իսկ դուն շուն ունի՞ս, թէ՞ պիտի ուզէիր ունենալ:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել ծաղիկներուն հասցնող ճամբան:
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող 9 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել, թէ ո՛ր խորանարդը կը ներկայացնէ վերի պատկերը:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
