Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Ամրան կէսերուն մենք կրցանք հետեւիլ բոլորին ծանօթ Ողիմպիական խաղերուն, որ համաշխարհային իրադարձութիւն մըն է: Սակայն մարզանքի այս մեծ տօնը ամբողջովին վերջ չգտաւ 11 օգոստոսին:
Չորեքշաբթի, 28 օգոստոսին, տեղի ունեցաւ բացումը Փարա-ողիմպիական խաղերուն, որոնք յատկացուած են ֆիզիքական կամ մտային դժուարութիւններ ունեցող մարզիկներուն: Այս խաղերը պիտի տեւեն մինչեւ 8 սեպտեմբեր:
* * *
– Ի՞նչ Են Փարա–Ողիմպիական Խաղերը
Այս խաղերը մարզանքի միջազգային մրցաշարք են, անոր կը մասնակցին ֆիզիքական կամ մտային դժուարութիւններ կամ տկարութիւններ ունեցողները: Այս մրցաշարքը միշտ տեղի կ՛ունենայ Ողիմպիական խաղերէն ետք: Կարգ մը մարզաձեւեր յարմարցուած են ֆիզիքական դժուարութիւններ ունեցող մարզիկներուն, ինչպէս` շրջուն անուասայլով խաղցուող պասքեթպոլը կամ նստած խաղցուող վոլլին: Ուրիշ մարզաձեւեր կազմակերպուած են տեսողութեան դժուարութիւններ ունեցողներուն համար, ինչպէս` առաջնորդի մը ընկերակցութեամբ կոլպոլը կամ դահոյկը: Երեք մարզաձեւերուն` աթլէթիզմի, լողի եւ փինկ փոնկի կրնան մասնակցիլ նաեւ մտային դժուարութիւններ ունեցող մարզիկներ:
– Ինչո՞ւ Այս Խաղերը Ստեղծուած Են
Սկիզբը Լոնտոնէն բժիշկ մը յղացած է գաղափարը 1948-ին կազմակերպելու մրցաշարքեր պատերազմին վիրաւորուած իր հիւանդներուն համար: Այս մրցաշարքերուն մասնակցիլը անոնց կարելիութիւն պիտի տար մարզանք ընելու, բան մը, որ անհրաժեշտ է անոնց դարմանումի ընթացքին մէջ, եւ միեւնոյն ատեն լաւ ժամանակներ անցընելու:
Այս խաղերը առաջին անգամ ըլլալով կը միանան Ողիմպիական խաղերուն 1960 թուականին: Այդ թուականէն սկսեալ միշտ աւելի մեծ թիւերով մարզիկներ կը մասնակցին: Իսկ 2012-էն սկսեալ, անոնք շատ մեծ յաջողութիւն կը գտնեն նաեւ հանդիսատեսներուն կողմէ եւ լրատուական աշխարհին մէջ:
– Իսկ Այսօ՞ր
Այժմ, շնորհիւ Փարա-ողիմպիական խաղերուն, տկարութիւններ ունեցող մարզիկները կրնան իրենց միրած մարզանքը շարունակել եւ փաստել, որ կրնան բացառիկ իրագործութիւններ կատարել: Սակայն, այս խաղերուն կարեւորութիւնը միայն մարզական չէ. ան առիթն է յատուկ դժուարութիւններ ունեցող անձերը աւելի երեւելի դարձնելու, նաեւ մղելու մարդիկ այս մարզիկներուն նկատմամբ իրենց մօտեցումը փոխելու, զանոնք ընդունելու ու ընկերութեան մէջ անոնց տեղ տալու: Այսինքն, պարզապէս, միասին աւելի լաւ ապրելու:
Հարցարան
Ի՞նչ Գիտենք Փարա–Ողիմպիական
Խաղերուն Մասին
1) Ո՞ր մարզաձեւը աչքերը գոց կը խաղցուի Փարա-ողիմպիական խաղերուն:
ա – Անուասայլակով պասքեթպոլը, բ – Փարա-քանոյէն, գ – Կոյրերու ֆութպոլը:
2) Քանի՞ վայրկեան կը տեւէ հաշմանդամներու անուասայլակով պասքեթպոլի խաղ մը:
ա – 30 վայրկեան տեւող եւ առանց ընդմիջումի, բ – 10 վայրկեան տեւող 4 ընդմիջումներով, գ – 5 վայրկեան տեւող 2 ընդմիջումներով:
3) Հաշմանդամներու անուասայլակով խաղցուած եւ պարզ թենիսի խաղերը մէկ տարբեր օրէնք ունին: Ո՞րն է այդ օրէնքը:
ա – Գնդակը կրնայ երկու անգամ ցատկել ցանցին իւրաքանչիւր կողմին վրայ, բ – Մարզիկները կրնան խաղալ` ձգելով, որ գնդակը բնաւ պէտք չէ գետին դպնայ:
4) Ինչպէ՞ս կրնան տեսողութեան տկարութիւն ունեցող մարզիկները մասնակցիլ վազքի մրցումի մը:
ա – Անոնք ուղին գոց գիտեն, բ – Անոնք կը հետեւին հասնելիք վայրէն արձակուած ձայնի մը, գ – Անոնք կապուած են առաջնորդի մը, որ անոնց կ՛ընկերակցի:
5) Ի՞նչ տեսակ լողերու մրցումներ տեղի կ՛ունենան Փարա-ողիմպիական խաղերուն:
ա – Ողիմպիական խաղերուն տեղի ունեցած տարբեր լողերու նոյն մրցումները, բ – Միայն քրուալ լողը, գ – Պրաս լողը եւ կռնակի վրայ քրուալը:
6) Ի՞նչն է օգնականին դերը Փարա-ողիմպիական լողի մրցումի մը ընթացքին:
ա – Ան անձ մըն է, որ լողաւազանին ծայրը ջուրին կը զարնէ` ալիքներ յառաջացնելով լողորդները առաջնորդելու համար, բ – Ան հագուստներու մասնագէտ խորհրդատու մըն է, որ կ՛ընտրէ մարզիկներուն լողազգեստները, գ – Ան անձ մըն է, որ երկար ձողով մը մարզիկի մը գլխուն կը դպնայ, օգնելու համար անոնց` իրարմէ հեռանալու:
7) Փարա-ողիմպիական ժիւտոն եւ պարզ ժիւտոն ունին միակ տարբեր օրէնք մը: Ո՞րն է ան:
ա – Երկու մարզիկները պէտք է զիրար բռնեն խաղը սկսելէ առաջ, բ – ոչ մէկ տարբեր օրէնք կայ երկու խաղերուն միջեւ, գ – Մարզիկները խաղը կը սկսին խաղի գորգէն դուրս:
8) Փարա-ողիմպիական թեքուանտոյի եւ պարզ թեքուանտոյի խաղերուն միջեւ գոյութիւն ունի միակ տարբեր օրէնք մը: Ո՞րն է ան:
ա – Միայն բռունցքի հարուածները արտօնուած են, բ – Խաղը տեղի կ՛ունենայ աչքերը գոցուած, գ – Միայն ոտքով մարմնին հարուածները կը հաշուըուին:
9) Ո՞ր մարզաձեւին ընթացքին հանդիսատեսները լուռ պէտք է մնան, որպէսզի մարզիկները կարենան ձայները զանազանել:
ա – Կոլպոլ, բ – Փարա-ողիմպիական նետաձգութիւն, գ – Փարա-ողիմպիական ձիավարութիւն:
10) Ինչո՞ւ իւրայատուկ սրամարտի մարզիկ հունգարացի Փալ Սզեքերեսի պարագան:
ա – Ան միակ մարզիկն է, որ մետալ շահած է թէ՛ պարզ Ողիմպիական խաղերուն, թէ՛ ալ Փարա-ողիմպիական խաղերուն, բ – Սրամարտի միակ մարզիկն է, որ առանց սուրի կը խաղայ` միակ ձեռքը գործածելով խաղերուն ընթացքին, գ – Միակ մարզիկն է, որ նուազագոյնը մէկ անգամ մասնակցած է Փարա-ողիմպիական խաղերու բոլոր մրցումներուն:
11) Քանի՞ երկիրներ նուազագոյնը մէկ մետալ շահած են 2016-ի Ռիոյի Փարա-ողիմպիական խաղերուն:
ա – 117 երկիր, բ – 83 երկիր, գ – 15 երկիր:
12) Հետեւեալ երեք երկիրներէն, ո՞ր երկիրը ամէնէն շատ մետալներ շահած է ամառնային Փարա-ողիմպիական խաղերուն:
ա – Նոր Զելանտա, բ – Ֆինլանտա, գ – Չինաստան:
Պատասխանները վերջաւորութեան
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող
12 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել ելքի ճամբան:
Ո՞ր կտորները գործածուած են կազմելու համար ծաղիկին պատկերը:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
Պատասխաններ
1) գ – 5 հոգիով խաղցուող կոյրերու յատուկ այս ֆութպոլի խաղին կը մասնակցին կոյր կամ տեսողութեան տկարութիւն ունեցող մարզիկներ եւ որպէսզի բոլորը հաւասար ուժերով խաղան, բոլորին աչքերը կը ծածկուին: 2) բ – Սկզբունքը նոյնն է, պարզ պասքեթպոլի խաղի պարագային հինգ մարզիկներով կազմուած 2 խումբեր իրարու դէմ կը խաղան 10 վայրկեան տեւող 4 փուլերով: Ամէնէն շատ կէտ արձանագրող խումբը կը յաղթէ: 3) ա – Անուասայլակով թենիսի խաղը կը գործածէ Ողիմպիական թենիսի խաղի բոլոր սարքերը եւ օրէնքները: Խաղը կը խաղցուի պարզ թենիսի խաղի մը նման, մէկ բացառութեամբ. գնդակը կրնայ 1 անգամուան փոխարէն` 2 անգամ ցատկել ցանցի ետեւը: 4) գ – Առաջնորդ մը կ՛ընկերանայ մարզիկին` գործածելով փոքրիկ կապ մը, որ կ՛անցուի երկուքին ձեռքին շուրջ: Անշուշտ, ստիպողական է, որ տեսողութեան դժուարութիւն ունեցող մարզիկը իր առաջնորդէն առաջ անցնի վերջնագիծը: 5) ա – Փարա-ողիմպիական խաղերուն տեղի կ՛ունենան Ողիմպիական խաղերուն յայտագիրին մէջ գոյութիւն ունեցող բոլոր լողերը, քրուալ, պրաս, կռնակ, թիթեռնիկ, ազատ լող, չորս լող: 6) գ – Օգնականները տեսողութեան դժուարութիւն ունեցող մարզիկին գլխուն վրայ կը դպնան, երբ ան սահմանի մը շատ կը մօտենայ: 7) ա – Իրարու բռնելու օրէնքները կը տարբերին: Խաղը կը սկսի քումի-քաթայով մը, որ սովորական կառչումն է` մէկ ձեռքը հագուստի թեւին վրայ, միւս ձեռքը մրցակիցին ուսին: 8) գ – Միայն մարմնին կեդրոնը հասցուած ոտքի հարուածները արտօնուած են, ուրիշ որեւէ մէկ ոտքի հարուած գլխուն` սխալ կը հաշուըւի: 9) ա – Կոլպոլը տեսողութեան դժուարութիւն ունեցող մարզիկներու յատուկ մարզաձեւ մըն է: Որպէսզի մարզիկները կարենան լսել գնդակին ձայները, անհրաժեշտ է, որ հանդիսատեսները լուռ մնան: 10) ա – Փալ Սզեքերես առաջին անգամ պրոնզ մետալ մը շահեցաւ 1988-ի Սէուլի Ողիմպիական խաղերուն: Փոխադրակառքի ծանր արկածէ մը ետք ան դարձեալ վերադարձաւ մարզական վարժութիւններու, սակայն` հաշմանդամի անուասայլակի մը վրայ: 1992-ին ան վերջապէս ոսկի մետալի մը կ՛արժանանայ Պարսելոնայի Փարա-ողիմպիական խաղերուն: 11) բ – 2016-ի խաղերուն 83 երկիրներ արժանացած են նուազագոյնը մէկ ողիմպիական մետալի` լուսարձակի տակ բերելով մարզական ներառական առիթը, փաստելով անոր համաշխարհային հասողութիւնն ու մարզաձեւերու այլազանութիւնը: 12) Չինաստանը արժանացած է ընդամէնը 1024 մետալի, որոնցմէ 434-ը` ոսկի:
