Հայաստանն ու Ազրպէյճանը զգալի յառաջընթաց արձանագրած են խաղաղութեան համաձայնագիրի վերջնական ձեւակերպման հարցին մէջ: Այս մասին Հատսըն հիմնարկին մէջ տեղի ունեցած քննարկումներու ժամանակ ըսած է այցելութեամբ Միացեալ Նահանգներ գտնուող Ազրպէյճանի նախագահի յատուկ յանձնարարութիւններու գծով ներկայացուցիչ Էլչին Ամիրպեքով:
Անոր համաձայն, կողմերը երբեք այսքան մօտ չեն եղած խաղաղութեան համաձայնագիրին:
«Երկու երկիրներուն ալ համար պատմական կարելիութիւն ստեղծուած է` փակելու թշնամութեան էջը, փոխելու հարաւկովկասիան շրջանի տարածքը, զայն վերածելու բարի դրացիութեան, խաղաղութեան եւ կայունութեան շրջանի: Այս հոլովոյթը շատոնց կ՛ընթանայ: Միջնորդութեան շուրջ բանակցութիւնները կը շարունակուին շուրջ 30 տարիէ ի վեր: Սակայն անցեալ տարուան դեկտեմբերին երկու երկիրներն ալ որոշեցին, որ բանակցութիւններու վարման եւ աւարտին հասցնելու ամէնէն արդիւնաւէտ եւ խոստմնալից ձեւաչափը երկկողմանի եւ ուղիղ ձեւաչափն է: Այդ ժամանակէն ի վեր զգալի յառաջընթաց արձանագրուած է, ներառեալ փոխադարձ վստահութեան հաստատման եւ որոշակի հոլովոյթներու շարունակման, դիւանագիտական աջակցութեան փոխանակման, որոշ կալանաւորներու ազատ արձակման եւ սահմաններու սահմանազատման ուղղութեամբ գործնական աշխատանքի մեկնարկի բնագաւառին մէջ», նշած է Ազրպէյճանի նախագահի յատուկ յանձնարարութիւններու գծով ներկայացուցիչը:
Ամիրպեքով աւելցուցած է, որ նայելով սեղանին դրուած խաղաղութեան համաձայնագիրի բնագիրին, կարելի է ըսել, որ կողմերը շատ մօտ են անոր շուրջ աշխատանքները աւարտելուն:
Խօսելով խաղաղութեան համաձայնագիրի ստորագրման հաւանական ժամկէտներուն մասին` Ամիրպեքով նշած է, որ ատիկա մեծապէս կախեալ պիտի ըլլայ հայկական կողմի պատրաստակամութենէն` վերացնելու միակ մնացած խոչընդոտը` Հայաստանի սահմանադրութեամբ ամրագրուած տարածքային պահանջները Ազրպէյճանի նկատմամբ:
«Խաղաղութեան համաձայնագիրի բնագիրին մեծ մասը համաձայնեցուած է: Մնացեալ բոլոր հարցերը կրնան լուծուիլ, սակայն մենք չենք կրնար աւելի հեռու երթալ եւ խաղաղութեան համաձայնագիր կնքել` աչք փակելով այս տագնապի բուն գոյութենական պատճառին վրայ, այն է` Հայաստանի Սահմանադրութեամբ ամրագրուած տարածքային պահանջները Ազրպէյճանի նկատմամբ: Մենք տակաւին վստահ չենք Հայաստանի իշխանութիւններուն անկեղծութեան, երբ անոնք կ՛ըսեն, թէ հրաժարած են Ազրպէյճանի նկատմամբ տարածքային պահանջներէն, որովհետեւ ակնյայտ հակասութիւն կայ անոնց պաշտօնական հրապարակային հռետորաբանութեան եւ սահմանադրական ու իրաւական դաշտին հետ գոյութիւն ունեցող կացութեան միջեւ: Այս հակասութիւնը պէտք է լուծուի, որպէսզի դէպի հաւանական խաղաղութիւն ճամբան բացուի», ըսած է ան:
Անոր պնդումով` վստահութեան ամրապնդման միջոց կրնայ ըլլալ Զանգեզուրի միջանցքի բացումը, որ անհրաժեշտ է ոչ այնքան Ազրպէյճանին, որքան Հայաստանին:
Ըստ Ամիրպեքովի, միջանցքի բացումը կրնայ փոխել խաղի կանոնները ամբողջ շրջանին համար:
«Ասիկա շահեկան ծրագիր է: Հայաստանի կառավարութիւնը շատ կը խօսի համաշխարհային խաչմերուկի նախագիծի մասին: Կը կարծեմ, ատոր իրականացման միակ ուղին Հայաստանին արտօնելն է բանալ իր չորս սահմաններէն երկուքը Ազրպէյճանի եւ Թուրքիոյ հետ», եզրափակած է Ամիրպեքով:
