ՌԱՖՖԻ ԱՐՏԱԼՃԵԱՆ
Հայերը` իբրեւ հիմնարար արժէքներ, փայփայած են ինքնիշխանութիւնն ու անկախութիւնը, յատկապէս` այն ժամանակներուն, երբ կորսնցուցած են զանոնք: Այս իտէալները, հայկական ամուր տարածքային ինքնութեան հետ միասին, հետեւողականօրէն առաջնորդած են ազգին ոգին` ձեւաւորելով հայութեան տոկունութիւնն ու ազգային միասնութիւնը: Տաւուշի շարժումը եւ վերջին բողոքի ցոյցերը, որոնք կը հակազդեն միակողմանի կերպով Ազրպէյճանին հողեր յանձնելու Փաշինեանի քայլին, կ՛ընդգծեն խորապէս արմատաւորուած այս յանձնառութիւնը:
Դեռ կանուխ է գնահատելու շարժման երկարաժամկէտ կենսունակութիւնը. ոմանք այս բողոքի ցոյցերը հապճեպ կերպով ձեւակերպած են իբրեւ օտար ուժերու ազդեցութեանց հետեւանք, պառակտումի նոր առիթներ հրահրելով: Կենսական է, որ «Տաւուշը յանուն հայրենիքի» շարժումը դիտուի իր անկախութիւնն ու ինքնիշխանութիւնը պաշտպանող ժողովուրդի մը պրիսմակէն:
Տաւուշի սահմաններուն պարտադիր սահմանագծման եւ գիւղերու սահմանազատման դէմ շարժումը հիմնովին ուղղուած է ազգային ինքնիշխանութեան պահպանման: Անիկա ցոյց կու տայ, թէ բնակչութեան մէկ հատուածը ինչպէ՛ս պատրաստ է պաշտպանելու իր հիմնական արժէքները` դիմակայելով բոլոր արտաքին ճնշումներուն, որոնք կը սպառնան Հայաստանի տարածքային ամբողջականութեան եւ ինքնավարութեան:
Համազգային ճգնաժամի ժամանակ հայ քաղաքական միտքը կրնայ օգտագործել առիթը` համազգային համախոհութիւն ստեղծելու համար: Ինքնիշխանութիւնն ու անկախութիւնը եզակի արժէքներ են, որոնց շուրջ կարելի է համախմբել ամբողջ հայութիւնը: Ինքնիշխանութեան մասին կեղծ պատմութիւններ կառուցելը, յատկապէս` ազգը պառակտող անհիմն պատումներով, ոչ կառուցողական է: Հայաստանի սահմանադրութիւնը, ազգային խորհրդանիշները կամ Հայոց ցեղասպանութեան յիշողութիւնը փոխելու օտար թելադրանքներու եւ ճնշումներու առջեւ զիջիլը չ՛արտացոլացներ ինքնիշխանութեան իսկական գաղափարը: Նմանապէս, սահմաններու պաշտպանութեան համար օտար ուժերու ապաւինիլը (տե՛ս անցեալ շաբաթ Փաշինեանի Մոսկուա այցը) եւ միաժամանակ այդ ուժերը որպէս ազգային ինքնիշխանութեան սպառնալիք ներկայացնելը կը խաթարէ ժողովրդավարական ուղղամտութեան բուն էութիւնը եւ կեղծ է:
Այս պահուն Հայաստանի վիճակը կը պահանջէ ազնիւ, ծայրայեղ իրատեսական ինքնագնահատում: Մեր ինքնիշխանութեան եւ անկախութեան պահպանման պատասխանատուութիւնն առաջին հերթին մերն է: Աւերիչ պատերազմէ դուրս եկած Հայաստանի նման փոքր պետութիւն մը չի կրնար ինքզինքին թոյլ տալ խճճուելու գերպետութիւններու մրցակցութիւններու կամ տարածաշրջանային անհետեւողական արկածախնդրութիւններու մէջ: Ազգային ճգնաժամի ժամանակ քաղաքական վերնախաւը պէտք է խթանէ միասնութիւն` հիմնական արժէքներու շուրջ: Ինքնիշխանութիւնն ու անկախութիւնը այնպիսի արժէքներ են, որոնք արժանի են մեր առաւելագոյն խնամքին եւ յարգանքին:
Այս արժէքներուն վկայութիւնն է Տաւուշի շարժումը: Զայն իբրեւ արտաքին միջամտութեան արդիւնք տեսնելու փոխարէն` պէտք է դիտել որպէս ազգային համաձայնութեան կամուրջներ կառուցելու շատ ուշացած հնարաւորութիւն: Ընդունելով շարժման էական ուղերձը` Հայաստանը եւ ամբողջ հայութիւնը կրնան ամրապնդել իրենց յանձնառութիւնը ինքնիշխանութեան եւ անկախութեան նկատմամբ, հզօրացնելով ազգին միասնութիւնը` արտաքին բոլոր մարտահրաւէրներուն դիմաց:
