ԴԵՐԵՆԻԿ ՄԵԼԻՔԵԱՆ
Պատմական գիտութիւնների թեկնածու
Վերջին մէկ-երկու շաբաթուայ ընթացքում հայաստանեան որոշ լրատուակայքերի համար օրախնդիր հարցադրումներ են դարձել հետեւեալները.
Ա.- Իշխանութիւնը ունի իր յստակ օրակարգը` «խաղաղութի՜ւն», «հաշտութեա՜ն պայմանագրերի կնքում` թուրք-ազրպէյճանական հարեւանների հետ», «հայոց հին երազանքներից հրաժարում» (օրինակ` ԱՐԱՐԱՏԵԱՆ հայ լինելու արժեհամակարգի փոխարինումը` ԱՐԱԳԱԾԵԱՆ… արժեհամակարգով: Ի դէպ, օրերս յայտնի դարձաւ, որ Նիկոլ Փաշինեանի գրասենեակի պատերին փակցուած է Արագած լերան նկարը, որպէսզի յանկարծ հարեւան Թուրքիայի մօտ չբորբոքուի հակահայկականութիւնն ու տուեալ «խաղաղութիւնը» չվտանգուի…: Չէ՞ որ թուրքերը միշտ էլ բողոքել են հայոց զինանշանի վրայ իբր «իրենց պատկանող» Արարատ լերան պատկերի օգտագործումից:
Սոյն լրատուակայքերը, որոնք, ի դէպ, հանդէս են գալիս իշխանութիւններին քննադատելու դիրքերից, օրուայ իրենց հաղորդմանը հրաւիրուած փորձագէտ-քաղաքագէտներին հարցում են ուղղում առ այն, որ նման իրավիճակում ո՞րն է ընդդիմութեան օրակարգը, եւ որ` այս վերջինների այլընտրանքները որո՞նք են, որ մատուցեն ժողովրդին…
Բ.- Իսկ երկրորդ հարցադրումը, որ ուղղում են մեր գործընկերները հարցազրոյցներում, հետեւեալն է.
– Դա ինչպէ՞ս ստացուեց, որ Սերժ Սարգսեանի «ֆութպոլային դիւանագիտութեան» դէմ գրեթէ ողջ սփիւռքը ոտքի կանգնեց ու տապալեց Սերժի իշխանութեան` Թուրքիայի հետ հաշտեցման գործընթացը, իսկ հիմա ա՛յս իշխանութիւնների կրկնապատիկ վտանգաւոր քայլերի նկատմամբ լուռ է ու անտարբեր:
Փորձագէտ-քաղաքագէտի յաւակնութիւն չունենալով` փորձենք մենք եւս մեր հերթին պատասխանել բարձրացուած հարցերին, յատկապէս, երբ դրանք ուղղուած են եւ առնչակից` սփիւռքին…
1.- Նիկոլական իշխանախմբի օրակարգերն արդէն աւելի քան հինգ տարի դառնութեամբ ճաշակում ու դրանց պարտադիր ծանրութիւնը կրում է ողջ հայաշխարհը: Ու բնաւ էլ կարիք չի զգացւում այդ օրակարգերը (ներքին թէ արտաքին ճակատներում) մէկ առ մէկ թուարկել: Դրանք բոլորն էլ տեսանելի են եղել ամէնքի համար:
Ընդդիմութիւնն էլ, սխալներով ու բացթողումներով հանդերձ, ունեցել է անցնող հինգ տարիների իր օրակարգերը եւ դրանք հետեւողականօրէն ներկայացրել է հանրութեանը:
2.- Նոյն հանրութեանը (Հայաստանում եւ սփիւռքում) միշտ էլ պարզորոշ եւ ակնյայտ են եղել երկու գլխաւոր եւ միմեանց ձեւով ու բովանդակութեամբ հակադիր օրակարգերը, որոնք նաեւ արտայայտութիւն են գտել հայոց ազգի ու հայրենիքի հազարամեակների պատմութեան քառուղիներում:
Մեր խնդրոյ առարկայ եւ մնայուն օրակարգերն են ԱԶԳԱՅԻՆՆ ՈՒ ԱՊԱԶԳԱՅԻՆԸ, որոնց մերօրեայ ցուցիչներն ու կրողներն էլ ակնբախօրէն պարզ են ու յայտնի` բոլորի համար:
Այստեղ, սակայն, հիմնահարցը դառնում է այն, թէ ինչո՞ւ եւ ինչպէ՞ս հինգ տարի շարունակ հայոց քաղաքական նորովի ձեւաւորուած բեմահարթակում ազգայինը զիջում-պարտւում է ապազգայինին…
3.- Պատասխանենք.
ՀՀ-ում 2018-ի յեղաշրջումից յետոյ հասարակա-քաղաքական տարատեսակ գործընթացները կիրառուել ու տեղի են ունեցել ամբողջովին անօրինաչափ եւ համաշխարհային մակարդակում ընդունուած ու կիրառուող չափանիշներին խիստ հակառակ: Դրա հետեւանքը եղել է այն, որ մասնաւորապէս ընդդիմադիր ճակատի (ազգային ուժերի) ո՛չ խորհրդարանական եւ ո՛չ էլ արտախորհրդարանական բնականոն ու քաղաքակիրթ պայքարը չի արդիւնաւորուել յօգուտ ազգային տեսլականների:
Երբ նոյն ընդդիմադիրների եւ առհասարակ ազգայինների կողմից «թաւշեայ յեղափոխութիւնը» բնութագրւում էր որպէս սորոսական-աղանդաւորական հերթական պատուէր, դա խօսում էր այն մասին, որ մեր խնդրոյ առարկայ իշխանական (ապազգային) օրակարգերը եւս ուրուագծուել-պատուիրուել են համանման կենտրոնների կողմից:
Ու արդէն իրեղէն ապացոյցեր են այն օրակարգերը, որոնք գործադրուեցին ինչպէս Հայաստանի «ժողովրդավարականացման», այնպէս էլ` «Արցախը տալու եւ լաւ ապրելու» խաբկանքներով ու զանգուածներին մոլորեցնող չափանիշներով…
4.- Այստեղ, ահա, պէտք է յստակօրէն արձանագրել, որ ընդդիմութիւնն ու մեր գործընկեր լրատուակայքերը հետեւողականօրէն հարկաւոր են հանրութեանը, որի գերակշիռ տոկոսը ազգայինին է կառչած, հաղորդակից դարձնի այն իրողութեանը, որ իր (ընդդիմութեան) մարտավարական սխալներն ու բացթողումները անառարկելիօրէն ստորադասուեն ապազգային իշխանութիւնների ռազմավարական ու նպատակային ազգադաւ օրակարգերից…:
- Գալով Սերժ Սարգսեանի «ֆութպոլային դիւանագիտութեան» դէմ սփիւռքի ընդվզմանն ու բողոքի ժողովրդական ցոյցերին, պէտք է ասել, որ Թուրքիայի հետ հաշտեցման դիւանագիտութեան հեղինակ, օրուայ նախագահ Սարգսեանը գոնէ ազնիւ գտնուեց նրանում, որ այցելելով սփիւռքեան բազմամարդ համայնքներ, վերջիններիս բուռն ու անզիջում կեցուածքին ի տես` պարտաւորուեց նահանջել սեփական դիրքերից ու այդ օրերի վտանգաւոր օրակարգից… Իսկ ակնբախ ու անհերքելի փաստ է այն, որ ի հակառակ երրորդ նախագահի` այսօրուայ «թաւշեայ» վարչապետը ժամանակին խոստանալով հանդերձ, որ Արցախի հարցի համար անխտիր կը լսի ժողովրդի ձայնը, դրժեց իր խոստումը եւ անամօթաբար յայտարարեց ի լուր աշխարհի, որ` «Արցախը ամբողջութեամբ պատկանում է Ազրպէյճանին…»:
Այո՛, սփիւռքը եղաւ անզիջում` համազգային նշանակութեան այդ հիմնահարցի ուղղութեամբ, երբ աչալրջօրէն նկատեց, որ իր հետ միաժամանակ, հէնց երեւանեան փողոցներում ու հրապարակներում տասնեակ հազարաւոր հայորդիներ, միաբանուած քաղաքական-հասարակական, գիտա-մշակութային, կրթական ու մէկ խօսքով` մտաւորական վերնախաւին` նոյն համազգային գիտակցութիւնն են դրսեւորում ու այդպիսով ամուր կառչում` ազգային նպատակներին:
Իսկ կարեւորը. այն ժամանակ յաղթեց ԱԶԳԱՅԻՆԸ, քանզի օրուայ իշխանութեան թիկունքին նեցուկ ու պաշտպան չէին կանգնել սորոսները, ԱՄՆ-ի, պատմութեամբ բազմիցս փաստարկուած որպէս ամենադաւադիր` Անգլիայի, Եւրոմիութեան երկրների, տուեալ դէպքում նաեւ Ռուսաստանի դեսպանատներն ու նոյնինքն` թուրք-թաթարական հայատեաց դաշինքի քարոզչամեքենաները: Այսինքն աշխատեց ընդդիմութիւն-իշխանութիւն-ժողովուրդ հասարակա-քաղաքական փոխյարաբերութեան ու փոխհասկացութեան օրինաչափ չափանիշը, որի արդիւնքում էլ միաժամանակ ապահովուեց Հայաստան երկրի ազգային-պետական շահը…
Այսօր, սակայն, Հայաստանի քաղաքական ու հասարակական կարեւորագոյն գործօնները` ժողովուրդ-իշխանութիւն-ընդդիմութիւն, եւ սրանց գումարած` սփիւռքը մէկ կողմից ներքին ճակատի ապազգային ու ապիկար կամակատարների, իսկ միւս կողմից` արտաքին ճակատի ուժային, ռազմաքաղաքական, դիւանագիտական ու քարոզչական վիթխարի գրոհների են ենթակայ: Եւ նոյն այդ գրոհների հետեւանքով էր նաեւ, որ մեր համազգային միաւորման ու յաղթութեան խորհրդանիշ ԱՐՑԱԽԸ հայաթափեցին…
6.- Հիմա, արդէն, ինչպէս բարձրաձայնում են հայաստանեան նոյն ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչները, ապազգային իշխանութիւնն ընդառաջ է գնում իր նոր օրակարգերի հանրայնացմանը եւ իր սիրած եզրաբանութեամբ` «իջեցնում է Հայաստանի ու հայութեան անբեկանելի իրաւունքների նշաձողերը»` մե՛ր ինքնութեան, մե՛ր սեփական պատմութեան, պետականութեան ու այդ հազարամեակների ինչպէս տատասկոտ, այնպէս էլ յաղթական ճանապարհների ձեռքբերումները: Իսկ չէ՞ որ նոյն յաղթանակների նշաձողերի իջեցման պատճառով, այսօր դարձեալ բախւում ենք ազգովի նոր ու վտանգալից այսպէս ասած` «Զանգեզուրեան միջանցք»-ի, «ազրպէյճանական անքլաւների վերադարձման ու վերաբնակեցման» եւ ամենազաւեշտալին ու միաժամանակ խիստ վտանգաւորը` «Արեւմտեան Ազրպէյճան» սադրիչ ու թուրքաբարոյ մարտահրաւէրների:
7.- Ահաւասիկ անկեղծ եւ սկզբունքային մեր խորհուրդն է` հայաստանեան ազնիւ ու ազգային գաղափարախօսութեամբ տոգորուած գործընկերներին, որ յետպատերազմական յուսաբեկուած, բարոյալքուած եւ յատկապէս անտարբերութեան ու ապազգայինների կողմից ապատեղեկատուական վայրի քարոզչութեան ճիրաններում յայտնուած ժողովրդին համախմբուածութեան հրաւիրեն` ընդդէմ ապազգային ուժերի հայրենակործան ու պետականութեան սիւները խարխլող դաւադիր օրակարգերի, որպէսզի այս վերջինները անհարկի կերպով չշահարկուեն ու չարդարացուեն ընդդիմադիր եւ առաւել եւս ԱԶԳԱՅԻՆ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՕՍՈՒԹԵԱՄԲ ընթացող ուժերի մասնակի կամ մարտավարական սխալների հաշուին:
Քանզի, ի վերջոյ եւ ըստ ամենայնի, Հայաստանի ու հայութեան համար աւելի վտանգաւորն ու կործանարարն այսօր ոչ թէ մարտավարական սխալներն ու բացթողումներն են, այլ` նպատակային ու ռազմավարական ազգադաւ օրակարգերը, որոնք եթէ հինգ տարի «գրագէտ» ու կազմակերպուած ձեռնածութիւններով յաջողել են մոլորեցնել ժողովրդական միամիտ ու իրաւամբ խաղաղասէր խաւերին, այսուհետեւ սակայն, պէտք է դուրս մղուեն ու բացառուեն մեր չարչրկուած երկիր հայրենիի հորիզոնից:
