Կեանքի Աղբի՞ւր Երկնաքարի Մը Վրայ

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Կիրակի, 24 սեպտեմբերի կէսօրէ ետք սեւ անջրպետամեքենայ մը իջաւ Միացեալ Նահանգներու Եութայի անապատին զինուորական շրջանի մը մէջ: Անոր վերադարձը սպասուած էր, եւ ամէն ինչ բնականօրէն ընթացաւ: Երկրագունդէն 100 հազար քմ բարձրութեան վրայէն ան դէպի երկիր ուղարկուեցաւ ՆԱՍԱ-ի ուրիշ անջրպետանաւերէն` Օզիրիս-Ռեքսի կողմէ: Այս անջրպետանաւը անջրպետին մէջ կը շրջի 7 տարիներէ ի վեր:

Ապա անջրպետամեքենան անցաւ մթնոլորտին ընդմէջէն` յառաջանալով աւելի քան ժամական 44 հազար քմ արագութեամբ, եւ աւելի քան 2700 աստիճան ջերմաստիճանով մը: Վերջապէս, երկու անկարգելներ բացուեցան եւ դանդաղեցուցին անոր էջքը մինչեւ գետին:

* * *

Գետին հասնելէ անմիջապէս ետք, ՆԱՍԱ-էն խմբակ մը, յատուկ ձեռնոցներ եւ դիմակներ հագած, ստուգեց, թէ մեքենան լաւ պայմաններու մէջ կը գտնուէր, եւ զայն ցանցի մը մէջ դրաւ: Ապա այդ ցանցը օդը բարձրացուեցաւ ուղղաթիռի մը միջոցով եւ տարուեցաւ դէպի «Ճերմակ սրահ» մը: Այս սրահը վայր մըն է, ուր գիտնականները կը ստուգեն, թէ մեքենան չէ՞ վնասուած երկրագունդ ժամանելու ատեն». այսինքն դուրսէն ո՛չ մէկ տարր կրցած է մէջը թափանցել: Վերջապէս, տուփը փոխադրուած է տարրալուծարան մը, ուր քննութիւնները սկսաւ տեղի ունենալ:

Սակայն ի՞նչ կը գտնուի այդ տուփին մէջ: Ան կը պարունակէ աւելի քան 200 կրամ խիճեր եւ փոշի, զորս Օզիրիս-Ռեքսը հաւաքած է Պեննու երկնաքարին (ասթէրոյիտ) վրայէն. այս մեծ մարմինը ունի 500 մեթր տրամաչափ եւ կը դառնայ արեւուն շուրջ: Ան մինչեւ այսօր անջրպետէն բերուած ամէնէն մեծ նմուշն է: Գիտնականները կը յուսան, որ ան իրենց պիտի օգնէ աւելի լաւ հասկնալու, թէ ինչպէ՛ս կազմուած է արեգակնային դրութիւնը, եւ հետեւաբար` երկրագունդը, սկիզբի շրջաններուն, 4,5 միլիառ տարիներ առաջ:

Հակառակ մեր երկրագունդին` երկնաքարերը անեղծ մնացած են այս ամբողջ ժամանակին ընթացքին: Հետեւաբար անոնք կը պարունակեն հետքեր եւ ցուցիչներ, որոնք մեզի կրնան իմացնել, թէ ինչպէ՛ս ծնած եւ աճած է արեգակնային դրութիւնը: Երկրագունդին զարնուելով` այս երկնաքարերը հաւանաբար երկրագունդին փոխանցած են տարրեր, որոնք նպաստած են, որ երկրագունդին վրայ կեանքը սկիզբ առնէ:

* * *

Պեննուէն բերուած նմուշը տարբեր կտորներու բաժնուեցաւ: Անոր մօտաւորապէս 25 առ հարիւրը պիտի գործածուի անմիջական փորձեր եւ քննութիւններ ընելու համար: Բաժին մը պիտի տրուի Ճափոնի եւ Քանատայի, որոնք, Միացեալ Նահանգներու կողքին, մասնակցեցան այս գործողութեան: Իսկ մնացած 70 առ հարիւրը մէկ կողմ պիտի դրուի եւ պահուի հետագային ապագայ սերունդներու կողմէ քննուելու եւ ուսումնասիրուելու համար, որովհետեւ անոնք աւելի յառաջացած մեքենաներ պիտի ունենան, քան` ներկայի գիտնականները:

Իսկ Օզիրիս-Ռեքս կը շարունակէ իր պաշտօնը: Անիկա այժմ կ՛ուղղուի այցելելու ուրիշ երկնաքար մը:

Հոկտեմբեր 11-ին ՆԱՍԱ վերջապէս յայտարարեց, որ այս նմուշը ջուր եւ բնածուխ կը պարունակէր: Այս երկու տարրերն են, որոնք կարելիութիւնը տուած են, որ կեանքը սկիզբ առնէ երկրագունդին վրայ: Այս յայտնաբերումը կրնայ հաստատել այն, ինչ որ բազմաթիւ գիտնականներ կը մտածեն, 4,5 միլիառ տարիներ առաջ երկրագունդին զարնուելով` Պեննուի նման երկնաքարերը մեր մոլորակին վրայ բերած են այն ջուրը, որ ներկայիս կը կազմէ ովկիանոսները, գետերը, լիճերը… Անշուշտ քննութիւնները կը շարունակուին:

Ակամայ Մրցանիշ Արձանագրած
Աստղանաւորդը

Առանց որեւէ կամաւոր որոշում մը տալու` ՆԱՍԱ-ի խումբին մաս կազմող աստղանաւորդ Ֆրանք Ռուպիօ մրցանիշ մը արձանագրած է` անջրպետին մէջ ամէնէն երկար ժամանակ մնացող ամերիկացին դառնալով:

Ռուզիօ եւ ռուս աստղանաւորդներ Սերկէյ Փրոքոփիեւ եւ Տմիթրի Փեթըլին դէպի անջրպետ ուղղուեցան «Սոյուզ ՄՍ-22» անջրպետանաւին մէջ, 21 սեպտեմբեր 2022-ին, սկզբունքով խմբակը վեց ամիս պիտի անցընէր Այ Էս Էս միջազգային անջրպետի կեդրոնին մէջ եւ երկիր պիտի վերադառնար փետրուար 2023-ին:

Սակայն դեկտեմբեր 2022-ին անջրպետին մէջ շրջող լքուած եւ այլեւս անպէտք առարկաներէն կտոր մը կը զարնուի կանգ առած «Սոյուզ» անջրպետանաւին: Այս արկածը վնասներ կը հասցնէ անջրպետանաւին, եւ հետեւաբար մասնագէտներ կը յայտնեն, որ ան ապահով չէ աստղանաւորդները երկիր վերադարձնելու համար:

Հետեւաբար երեք աստղանաւորդները երկիր վերադառնալու համար ստիպուած եղան սպասելու մինչեւ աստղանաւորդներու երկրորդ խումբ մը պատրաստ ըլլայ զիրենք փոխարինելու:

Վերջապէս անոնք երկիր վերադարձան 23 սեպտեմբեր 2023-ին` անջրպետին մէջ անցընելով 371 օր, 180 օրուան փոխարէն: Ռուպիօ կտրեց ամերիկացի աստղանաւորդ Մարք Վանտը Հէյի 355 օրուան մրցանիշը, որ արձանագրուած էր 2022 թուականին: Սակայն անջրպետին մէջ ամէնէն երկար ժամանակ մնացողի մրցանիշը կը մնայ ռուսերուն կողմէ 1990-ական թուականներուն կէսուն արձանագրուած 437 օրը:

Հետաքրքրական Լուրեր Աշխարհէն

– Աշխարհի ամէնէն երկար նուագահանդէսը 639 տարի պիտի տեւէ: Ճոն Քէյճի կողմէ յօրինուած Organ 2 / ASLSP (Ազ սլո ազ փոսիպըլ- որքան կարելի է` այնքան դանդաղ) անունով կտորը սկսուած է ներկայացուիլ 2001 թուականին, Գերմանիոյ եկեղեցիներէն մէկուն մէջ: Ան վերջ պիտի գտնէ 2640 թուականին:

– Կապիկները չեն գիտեր երաժշտութիւնը գնահատել: Մարդակապիկները, անոնց մէջ ըլլալով շեմփանզէները եւ օրանկութանները, ոչ մէկ հակազդեցութիւն ունին երաժշտութեան հանդէպ: Մասնագէտներ փաստած են, որ անոնք ո՛չ մէկ զանազանութիւն կը դնեն Պեթհովենի եւ Ճասթըն Պիպըրի միջեւ, եւ երաժշտութիւնը անոնց համար պարզապէս անիմաստ ձայներէ կազմուած է:

– Վերջին 20 տարիներուն գիտնականները աւելի քան 1000 մոլորակներ գտած են: Ըստ երեւոյթին, այս թիւը բարձրանալու միտում ունի: Ըստ վերջին լուրերուն, ՆԱՍԱ-ն յայտարարած է, որ մեր արեգակնային դրութենէն անդին գտնուող 219 նոր ծաւալներ գտած է, անոնք շատ հաւանաբար մոլորակներ են: Անոնք կ՛աւելնան «Քեփլեր» անջրպետային աստղադիտակին արդէն գտած 2325 մոլորակներուն վրայ: Ասոր կողքին, այս ծաւալներէ տասն ժայռոտ են, ունին երկրագունդին մեծութիւնը եւ բնակելի են: Իսկ եթէ անոնցմէ մէկուն վրայ կայուն մթնոլորտ մը գոյութիւն ունենայ, հաւանականութիւնը մեծ է, հոն արտերկրային կեանք ալ գոյութիւն ունենայ:

– 1889 թուականին Իտալիոյ թագուհի Մարկարիթա տը Սաւոյ փիցցայի առաջին տունի ապսպրանքը ըրած է: Ըստ աւանդութեան, Իտալիոյ Ումպերթօ Ա. թագաւորը եւ Մարկարիթա տը Սաւոյ թագուհին կ՛այցելէին Նափոլի քաղաք, մօտաւորապէս 1889 թուականին: Երբ թագուհին կը հիւանդանայ փճացած ուտելիք օգտագործելէ ետք, կը պահանջէ շրջանի իտալական աւանդական ուտելիքը մատուցել:

– «Ֆենտըր» կիթառները հնարողը կիթառ նուագել չէր գիտեր: Լէօ Ֆէնտըրի այս գիւտը մեծ ազդեցութիւն ունեցաւ 20-րդ դարու երաժշտութեան զարգացման վրայ: Անոր վաճառանիշը աշխարհի ամէնէն ծանօթ անուններէն մէկը դարձած է: Սակայն հակառակ անոր որ Լէօ Ֆենտըր իր ամբողջ կեանքի ընթացքին աշխատած է երաժշտութեան գործիքներուն աշխարհի մէջ, ան բնաւ չէ սորված կիթառ նուագել: