Հայ Եկեղեցւոյ Տօներ. Տօն Քառասնօրեայ Գալստեանն Քրիստոսի Ի Տաճարն

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ

Հայ եկեղեցին Սուրբ Ծնունդէն եւ Աստուածայայտնութենէն քառասուն օր ետք` փետրուար 14-ին կը տօնէ Տեառնընդառաջը` մանուկ Յիսուսի տաճար ընծայումը:

Յիսուսի ծնողքը` Յովսէփ եւ Մարիամ, երբ իրենց զաւակը քառասուն օրուան եղաւ, Զայն տաճար տարին: Տաճարին արեւելեան դուռը, որ Աստուծոյ հրամանով փակ էր, մեծ դղրդիւնով բացուեցաւ: Դրան դղրդիւնի ձայնէն Երուսաղէմի բնակիչները դուրս վազեցին եւ, քանի որ արդէն մութ էր, ջահերով եւ ճրագներով փութացին տաճար` Տիրոջ ընդառաջ:

Տաճարին մէջ Տիրոջ ընդառաջ եկաւ Սիմէոն ծերունի: Ան եօթանասուներկու թարգմանիչ դպիրներէն մէկն էր, որոնք Յիսուսի ծնունդէն երկու հարիւր երեսուն տարի առաջ Հին Կտակարանի գիրքերը եբրայերէնէ յունարէնի թարգմանած էին: Սիմէոն իր աղօթքներուն մէջ Աստուծմէ խնդրած էր, որ իր աչքերը չփակած տեսնէ Օծեալ Տէրը եւ մարդոց Փրկիչը: Աստուծոյ Սուրբ Հոգին Սիմէոնի խոստացած էր. «Մահ չես տեսներ, մինչեւ տեսնես Օծեալ Տէրը»:

Սիմէոն ծերունի երեք հարիւր քառասունչորս տարեկան էր, երբ տաճարին մէջ տեսնելով քառասնօրեայ մանուկը ձեռքերը բարձրացնելով շնորհակալութիւն յայտնեց Աստուծոյ, որ իր փափաքը կատարուեցաւ: Գիրկը առաւ մանուկ Յիսուսը, օրհնեց եւ փառաբանեց զԱստուած եւ խնդրեց. «Տէ՛ր, քու խօսքիդ համաձայն հիմա խաղաղութեամբ արձակէ ծառադ, որովհետեւ աչքերս Քու փրկութիւնդ տեսան, զոր պատրաստեցիր բոլոր ժողովուրդներուն առջեւ` յայտնութեան լոյս ըլլալու համար հեթանոսներուն, եւ փա՛ռք Քու ժողովուրդիդ` Իսրայէլի»:

* * *

Տեառնընդառաջ կը նշանակէ Տիրոջ ընդառաջ ելլել: Տարածուած է նաեւ Տէրընդեզ` «Տէրն ընդ ձեզ», կամ Տըրընտես` «Տէրն տես» արտայայտութիւնը:

Տեառնընդառաջի տօնի նախօրեակին, փետրուար 13-ի երեկոյեան ժամերգութենէն ետք, երբ, եկեղեցական օրացոյցի համաձայն, օրը կը փոխուի եւ կ՛ըլլայ փետրուար 14, կը կատարուի նախատօնակ, աւետելով Տէրունի տօնին սկիզբը: Նախատօնակի արարողութեան աւարտին կը կատարուի Անդաստանի արարողութիւն` աշխարհի չորս ծագերու, արտերու եւ այգիներու օրհնութիւն:

Անդաստանին կը յաջորդէ մոմերու օրհնութեան արարողութիւնը: Այնուհետեւ եկեղեցւոյ կանթեղներէն առնուած կրակով բակը խարոյկ կը վառեն` իբրեւ Քրիստոսի լոյսի խորհրդանիշ: Հաւատացեալներ խարոյկին շուրջ կը դառնան, եւ երբ բոցը սկսի ցածնալ, կը սկսին կրակին վրայէն ցատկել: Եկեղեցիէն վառած մոմերը տուն կը տանին` Քրիստոսի լոյսով լուսաւորելու համար բնակարանը: