Սէուտական Արաբիոյ դեսպանութեան կողմէ Թաէֆի համաձայնագիրի 33-ամեակի նշումը քաղաքական դիտարկումներու դուռ կը բանայ բնականաբար: Նախ ընդունինք, որ հերթական տարեթիւի նշումով զուտ արարողակարգային իրադարձութիւն չէ արձանագրուածը: Ընդունելութեան տեսքով ներկայ պահուն համալիբանանեան համախմբուածութիւն յառաջացնելու եւ մանաւանդ Սէուտական Արաբիոյ հիմնական դերակատարութիւնը վերյիշելու ուղերձները ուշագրաւօրէն առկայ են:
Թաէֆը պատերազմի աւարտ խորհրդանշող վայր ու թուական է: Երկխօսութեան գերադասումն է եւ համաձայնութիւնը` վերջ տալու քանդիչ պառակտումներուն:
Ազգային ուխտ մըն է, որ մէկ կողմէ կ՛արձանագրէ քաղաքական համայնքայնացումի երեւոյթներուն վերջ տալը, միւս կողմէ` կ՛ընդգծէ միջհամայնքային համախոհութիւնը:
Եւ որքան ալ ալճերիացի բանագնաց Լախտար Իպրահիմիի վերագրուի համաձայնագիրի գլխաւոր խմբագրութիւնը, այնուամենայնիւ պարզ է, որ Թաէֆի գլխաւոր ճարտարապետը Սէուտական Արաբիան է:
Ճիշդ է, որ Թաէֆը որոշակի առումով նախագահական լիազօրութիւնները սահմանափակեց. սակայն թիւր է այն ըմբռնումը, որ Թաէֆով երկրի կառավարման համակարգը դարձաւ գերվարչապետական: Թաէֆը փոխլրացնող, լիազօրութիւններու տեղաբաշխում կատարող համաձայնագիր է, համալիբանանեան պարտադիր համաձայնութիւն պահանջող ուխտ: Հիմնական գործադիր որոշումներու կայացումով նախագահ-վարչապետ համաձայնութեան հարկադրանքով միայն: Պարտադիր համաձայնութիւնները նուիրականացնող համալիբանանեան ուխտ, որ փրկեց երկիրը հաւանական նոր քաղաքացիական պատերազմներէ եւ պետական համակարգը վերատեղադրեց միջհամայնքային համակեցութեան սկզբունքին վրայ:
Լիբանանեան քաղաքացիական վերջին շարժումները եւ անոնց կարգախօսներով ընտրարշաւ տարած ու խորհրդարան մուտք գործած խմբաւորումը Թաէֆի հիմնադրոյթներու փոփոխութեան առաջարկներով կը ներկայանայ: Ներլիբանանեան այս ձայներուն եւ արտաքին կեդրոններու պահանջած պայմաններուն միջեւ նկատելի է համահնչեղութիւն:
Ըստ էութեան ուրեմն, հաւաքական Արեւմուտքի եւ Ռիատի առաջադրանքները միեւնոյն ջուրերով չեն հոսիր քաղաքական ներկայ պահու դրութեամբ: Երանգային տարբերութիւնները երկու հատուածներուն միջեւ կ՛երեւին նաեւ տարածաշրջանային եւ միջազգային իրադարձութիւններու ընթացքին: Այդ չի նշանակեր անշուշտ, որ առճակատումներու շեմին կը գտնուինք. աւելի քան հաւանական է, որ երկար ճանապարհի ընթացքին սուր կողմերը հարթուին:
Թաէֆի 33-ամեակի նշումի այս տարողութիւնն ու ներգրաւուածութիւնը կը յուշեն տակաւին, որ սիւննի զանգուածներու կեդրոն նկատուող Սէուտական Արաբիան այս նախաձեռնութեամբ կը շարժի համաարաբական գաղափարախօսութեամբ եւ միջհամայնքային համակեցութեան գերադասումի մղումներով:
Ուղերձը պարզ է ուրեմն. չշեղիլ թաէֆեան ուխտի հիմնադրոյթներէն, շարունակել գերադասել համակեցութեան սկզբունքները, չխախտել երանգային բոլոր իւրայատկութիւնները նկատի առած եւ ճշդուած չափաբաժիններու ընդհանուր հաւասարակշռութիւնը եւ վերահամախմբուիլ թաէֆեան սկզբունքներուն շուրջ:
Միա՛յն այս վարքագիծն է, որ անել վիճակէն կրնայ փուլ առ փուլ դուրս բերել երկիրը: Թաէֆով վճռուած պարտադիր համաձայնութեան վարքագիծը:
«Ա.»
