Ակնարկ. Խորհրդարանի Համապատկեր Եւ Ընտրութեան Նկատառելի Շարժառիթներ

Լիբանանի նորընտիր խորհրդարանը ընտրեց իր նախագահը, փոխնախագահն ու դիւանը: Խորհրդարանական նախկին մեծամասնութեան դիմագիծը պահպանուած է ընդհանրապէս:

Խորհրդարանի նախագահի ընտրութեան նախօրեակին խորհրդարանական ընդդիմութեան որոշ շրջանակներու ներկայացուցիչներ շտապեցին յայտարարելու, որ շրջուած է խորհրդարանական մեծամասնութիւնը: Յայտարարութիւնը աւելի քարոզչական բնոյթ ունէր, պարզ այն պատճառով, որ ընտրուած թեկնածուներու պատկանելիութիւններու կամ քաղաքական արեւելումներու ճիշդ հաշուարկը չէր կատարուած:

Խնդիրը այս պարագային այն էր, որ համաշխարհային լրատուամիջոցներու ամէնէն ցայտուն ներկայացուցիչները կը կրկնօրինակէին այդ յայտարարութիւններուն վերաբերող լրատուութիւնները` առանց սպասելու առաջին նիստի քուէարկութեան արդիւնքներուն:

Արագ ընկալելիութեան եւ լիբանանեան ընդդիմութեան կատարած յայտարարութիւններուն համահունչ թողարկումներ կատարելը որոշ քաղաքական մեկնաբանութեան դուռ կը բանայ անշուշտ: Միջազգային ընտանիքի խօսափող նկատուած լրատուամիջոցները փաստօրէն որոշ պետութիւններու առաջադրանքին ընդառաջ կը շեփորէին ակնկալուած փոփոխութեան մասին:

Այս բոլորը արձանագրելով սակայն,  պէտք է նկատել, որ եթէ մեծամասնութեան դիմագիծի փոփոխութիւն չէ կատարուած, այդուհանդերձ իրավիճակ փոխուած է: Նախկին առաւելութիւնները չկան քուէներու իմաստով. կայ նաեւ յաւելեալ համարձակութիւն ըսելիք ունենալու, սահմանադրականութիւն ճշդելու կամ նոյնիսկ քուէներու հաշուարկի ընթացքին կատարուող յայտարարութիւններու ձեւին մասին ըսելիք ունենալու:

Խորհրդարանի նախագահի եւ խորհրդարանի նախագահի տեղակալի ընտրութեան արձանագրած քուէներու համապատկերներուն միջեւ կան երանգային տարբերութիւններ: Եթէ առաջինի պարագային նախագահի ընտրութիւնը կանխորոշուած էր, հետեւաբար կարգախօսային քուէներով ընդդիմութիւն դրսեւորելու ընտրաեղանակ կար, ապա երկրորդին պարագային թեկնածու յաջողցնելու մարտավարութիւն: Փաստօրէն, երկրորդի պարագային սակաւաթիւ էր ճերմակ քուէն կամ անվաւերը:

Հետեւաբար փոխնախագահի ընտրութեան պատկերը երկբեւեռ խորհրդարանի  բնութագիրը կ՛ընդգծէ. ընդ որում` իրար մօտեցող համեմատութեամբ: Այս կը նշանակէ, որ ընտրուած խորհրդարանը թէժ քննարկումներու, որդեգրելի օրինագիծերու հակոտնեայ դիրքորոշումներու հետեւողական դիպաշարները պիտի հրամցնէ լիբանանցիներուն:

Հիմա` հայկական ոսպնեակով: Համայնքային-ապահամայնքային կարգախօսին տակ արձանագրուող բանավէճերուն եւ դիրքորոշումներուն շարքին մէջ հայկական դիրքորոշումը ունի հետեւեալ շարժառիթները:

Նախ միշտ յայտարարուած է հանգամանօրէն, որ դէպի ապահամայնքայնացում կամ քաղաքացիական համակարգի անցում, համայնքներու իրողական ներկայացուցչութիւններու սկզբունքը անշրջանցելի է միջհամայնքային դրութեամբ ղեկավարուող երկրին մէջ: Այս պարագային շիի համայնքը կատարած է իր ընտրանքը` խորհրդարանի նախագահութիւնը վերստին վստահելով համայնքի կարեւորագոյն ուժերու միացեալ թեկնածուին:

Երկրորդ. հայկական հարցերու գծով  անձնապէս ինքն ու իր ներկայացուցած ուժի շրջապատը սատար հանդիսացած են մեր իրաւունքներու պահպանման` համայնքային թէ համազգային առումներով: Այս տեսակէտէն ալ կը բացատրուի խորհրդարանի դիւանի հայ երեսփոխանին համայնքային ներկայացուցիչի հանգամանքի յարգումը եւ ատոր համար դրսեւորուած խորհրդարանի նախագահին նեցուկը:

Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման եւ դատապարտման երկու բանաձեւ քուէարկած է Լիբանանի խորհրդարանը. երկուքն ալ` իր նախագահութեան օրով: Երկուքի պարագային  սատար հանդիսանալէն աւելի, որոշ նախաձեռնութիւն ալ ցոյց տուած է ան, յատկապէս լիբանանեան տարբեր կողմերու հետ բանակցելու եւ բանաձեւը միաձայնութեամբ քուէարկելու ուղղութեամբ:

Յատկապէս 2000-ի բանաձեւի օրերուն այս իմաստով սկսած էին դժուարանալ պայմանները: Անգարան սկսած էր տարածաշրջանին մէջ աշխուժանալ եւ սերտ կապեր ստեղծել լիբանանեան քաղաքական եւ տնտեսական շրջանակներու հետ: Խորհրդարանի նախագահին դերը անուրանալի է Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ դատապարտման աշխարհի բանաձեւերուն ամէնէն սուր եւ քննադատական բովանդակութեամբ ապահովման գործին մէջ: Աւելի՛ն. Լիբանանի բանաձեւը միջազգային ընտանիքէն կը պահանջէ ո՛չ միայն ճանչնալ, այլ նաեւ դատապարտել Օսմանեան կայսրութեան այսօրուան ժառանգորդ Թուրքիան:

Փոփոխութիւնը, նոր դէմքեր տեսնելու առաջադրանքը, համակարգային արմատական յեղաշրջումի կոչերը կրնան գրաւիչ թուիլ ամբոխային տրամաբանութեամբ: Քաղաքական հայեացքը այլ համեմատութիւններ եւ կշռադատումներ կը պահանջէ. առաւել եւս այդ բոլորին մէջ ազգային բաղադրիչի նկատառումը հրամայական է ո՛չ միայն համայնքային, այլ նաեւ համազգային առումներով:

«Ա.»