Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Աշխարհի ամէնէն տարիքոտ անձը 118 տարեկան ֆրանսացի կին մըն է: Ան կը յաջորդէ ճափոնցի կնոջ մը, որ մահացաւ 119 տարեկանին: Անոնց նման շատ աւելի մեծ թիւով անձեր կը հասնին այս հարիւրամեայ տարիքին:
***
Ապրիլ 19-ին Ճափոնի մէջ մահացաւ 119 տարեկան Քանէ Թանաքան: Այս կինը «մարդկութեան երէց»-ն էր, այսինքն` ամէնէն տարիքոտ մարդ արարածը: Այժմ աշխարհին ծանօթ ամէնէն տարիքոտ անձը 118 տարեկան քոյր Անտրէն է: Այս մայրապետը կ՛ապրի ծերանոցի մը մէջ, Ֆրանսայի հարաւը: Ան կը փափաքի հասնիլ աշխարհի ամէնէն տարիքոտ անձին` Ժանն Քալմանի մրցանիշին. այս ֆրանսացի կինը մահացած է 1997-ին, 122 տարեկանին:
***
Այս ձեւով Լիւսիլ Ռանտոն ստացաւ «մարդկութեան երէց»-ի տիտղոսը, եւ անոր անունը արձանագրուեցաւ «Կինես»-ի մրցանիշերու գիրքին մէջ: Աւելի երիտասարդ տարիքին ան կը զբաղէր մանուկներ խնամելով: Ապա, 1944 թուականին ան վանք մտաւ եւ մայրապետ դարձաւ: 2021 թուականին ան երկու անգամ «Քովիտ-19» ժահրով վարակուեցաւ: Սակայն այժմ անոր առողջութիւնը շատ լաւ է:
***
Աշխարհի մէջ կիները մօտաւորապէս 6 տարի աւելի կ՛ապրին այր մարդոցմէ: Մասնագէտները կ՛ենթադրեն, թէ որովհետեւ անոնք նուազ ոգելից ըմպելիներ կը խմեն եւ կը ծխեն, քան` այր մարդիկ: Հետեւաբար անոնք նուազ ծանր հիւանդութիւններէ կը տառապին: Այս ձեւով, գիտնականները կը մտածեն, որ կիներու մարմինը բնականօրէն աւելի տոկուն է:
***
Գիտէի՞ր, թէ Ճափոնի մէջ է, որ կ՛ապրին ամէնէն մեծ թիւով հարիւրամեայ մարդիկը, հազարէն աւելի քան մէկ ճափոնցի հարիւրամեայ է: Այս ձեւով, Ճափոնի հարաւը Օքինաուա կղզիները անուանուած են «անմահներու երկիր». հոն բնակիչները շատ երկար կ՛ապրին: Անոնց գաղտնիքը պարզ է. քիչ մը մարզանք, թեթեւ ուտելիքներ, սթրեսի պակաս…
***
Կարելի է, որ նոր սերունդը առիթը ունենայ ապրելու մինչեւ 100 տարեկան, որովհետեւ բժշկութիւնը մեծ յառաջդիմութիւններ կ՛արձանագրէ: Ըստ կարգ մը գիտնականներու, մարդիկ կրնան ապրիլ նոյնիսկ մինչեւ 150 տարեկան:
Թռչող Պապուկը
Ծանօ՞թ ես «ուինկ ուոքինկ»-ին: Այս արտասովոր «մարզաձեւը» կարելի է բացատրել «թեւին վրայ քալել» նախադասութեամբ: Սակայն այս մարզաձեւին ընթացքին անձը պարզապէս անշարժ կը մնայ, կանգնած կը մնայ թռչող օդանաւի մը թեւին վրայ:
Անգլիացի Իվոր Պաթթըն կրցաւ մրցանիշ մը արձանագրել` 95 տարեկանին դառնալով աշխարհի ամէնէն տարիքոտ անձը, որ այս իրագործումը կատարեց: Ան բարձրացաւ Անգլիոյ Կլաուսթշայրի օդակայանին մէջ օդանաւի թեւին վրայ եւ հոնկէ վար իջաւ Հիւսիսային Իրլանտայի Տերի օդակայանին մէջ, 1 ժամ եւ 20 վայրկեան թռիչքէ մը ետք:
Այս քաջ պապիկը իր այս քաջագործութեամբ կրցաւ դրամ հաւաքել` պայքարելու համար հիւանդութեան մը դէմ, որմէ իր ընտանիքէն բազմաթիւ անդամներ կը տառապին:
Աշխարհի Ամէնէն Տարիքոտ Շունը
Թոպիքիթ 21 տարեկան չիուաուա տեսակի արու շուն մըն է: Ընդհանրապէս այս տեսակի շուները կ՛ապրին 12-18 տարեկան:
Թոպիքիթ աշխարհին ծանօթ ամէնէն տարիքոտ շունն է: Եւ այս պատճառով անոր անունը արձանագրուեցաւ «Կինես»-ի մրցանիշերու գիրքին մէջ:
Անոր տէրը` Ճիզելա, զայն որդեգրեց, երբ ան փոքրիկ ձագուկ մըն էր: Թոպիքիթ կ՛ապրի իր տիրոջ` Ճիզելայի, ուրիշ 2 շուներու եւ 2 թութակներու հետ, Միացեալ Նահանգներու մէջ:
Թոպիքիթ կը տառապի սրտի հիւանդութենէ, սակայն ան այժմ լաւ է: Ան կը հանգստանայ Ճիզելայի մօտ, երբ Ճիզելա կ՛աշխատի եւ կարճ պտոյտներ կ՛ընէ: Անոր սննդականոնը հաւասարակշռուած է, եւ ան իր շրջապատին կողմէ շատ սիրուած շնիկ մըն է:
Գիտէի՞ր, Թէ…
Շուներուն Տարիքը
Շուները շատ աւելի շուտ կը ծերանան, քան` մարդիկ: Միջին հաշուով, անոնք կ՛ապրին 10-13 տարեկան: Սակայն շուներուն տարիքը կախեալ է իրենց չափէն. պզտիկ շուները շատ աւելի երկար կ՛ապրին, քան` մեծերը:
Պզտիկ շուները`
– Նուազ քան 15 քիլօ
– Օրինակի համար` քանիշ, քոքըր, թեքել…
– Կ՛ապրին մինչեւ 20 տարեկան
– Ծերութեան տարիք` 9 տարեկան
– Մարդկային տարիքով` 1 տարեկան = 20 տարեկան, 5 տարեկան = 40 տարեկան, 10 տարեկան = 60 տարեկան:
Միջակ չափով շուները`
– 15-40 քիլոյի միջեւ
– Օրինակի համար` ճըրմըն շեփըրտ, լապրատոր, պաքսըր…
– Կ՛ապրին մինչեւ 16 տարեկան
– Ծերութեան տարիք` 8 տարեկան
– Մարդկային տարիքով` 1 տարեկան = 18 տարեկան, 5 տարեկան = 45 տարեկան, 10 տարեկան = 75 տարեկան
Մեծ շուները`
– Աւելի քան 40 քիլօ
– Օրինակի համար` տոկը, սեն-պերնար…
– Կ՛ապրին մինչեւ 13 տարեկան
– Ծերութեան տարիք` 6 տարեկան
– Մարդկային տարիքով` 1 տարեկան = 16 տարեկան, 5 տարեկան = 49 տարեկան, 10 տարեկան = 96 տարեկան:
Ժամանց
