Հարցազրոյցը վարեց եւ արտագրեց` ՅԱՐՈՒԹ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ
ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Հայաստան» մասնաճիւղ
ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Ռազմիկ» յանձնախումբը հետեւեալ հարցազրոյցը կատարեց ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական կոմիտէի անդամ Յակոբ Հաւաթեանի հետ, որ անդրադարձաւ 2022-ի Լիբանանի ընտրութիւններու կարեւորութեան եւ երիտասարդութեան դերին` ընտրապայքարին մէջ:
«ՌԱԶՄԻԿ».- Ինչո՞ւ 2022-ի երեսփոխանական ընտրութիւնները ճակատագրական են Լիբանանի եւ յատկապէս լիբանանահայութեան համար:
ՅԱԿՈԲ ՀԱՒԱԹԵԱՆ.- Որեւէ երկրի մէջ ընտրութիւնը կարեւոր է, որովհետեւ նոր փուլ մը կը բանայ եւ նոր առաջնահերթութիւններ կը դնէ: Այս պարագային ընտրութիւններուն կարեւորութիւնը աւելի շեշտուած է, որովհետեւ անցնող տարիներուն Լիբանանը ապրեցաւ իր պատմութեան ամէնէն մեծ ու աննախընթաց ճգնաժամերէն մէկը: Այս իմաստով քաղաքացին իր մորթին վրայ կրեց այդ ճգնաժամին ամբողջական ազդեցութիւնը եւ սուղ գին վճարեց:
Բնականաբար քաղաքացին աւելիով հետաքրքրուած է այս ընտրութիւններով, որովհետեւ արդարօրէն կ՛ակնկալէ, որ այս անբացատրելի իրավիճակէն դուրս բերելու ձեւն է, եւ ճամբան` ապահովելու քաղաքացիին տարրական ընկերային, տնտեսական եւ առողջապահական իրաւունքները: Անշուշտ պէտք չէ զանց առնել անտարբերներու հատուած մը, որ մի՛շտ եղած է, բայց ընդհանուր առմամբ լիբանանցին այսօր հետաքրքրուած է, եւ այս ընտրութիւնները իրեն համար կարեւոր են:
Ինչ կը վերաբերի լիբանանահայ գաղութին, մենք անմասն չենք այս ընդհանուր պատկերէն: Մենք ալ մեր վրայ կրեցինք անցնող քանի մը տարիներու ճգնաժամերու ազդեցութիւնը: Բայց լիբանանահայութեան համար աւելիով կարեւորութիւն կը ներկայացնեն այս ընտրութիւնները, որովհետեւ անկէ ետք քաղաքական գործընթացներ տեղի պիտի ունենան, եւ երկիրը դէպի վերականգնումի առաջնորդող նոր քայլեր պիտի ձեռնարկուին: Այս իմաստով պէտք է նշել նաեւ, որ Լիբանանը համայնքային երկիր մըն է, եւ այդ բոլոր գործընթացներուն ճիշդ ուղղուածութիւնը կապուած է համայնքներու միջեւ խաղաղ գոյակցութեան եւ իրերհասկացողութեան անյետաձգելի հրամայականին: Այս ծիրին մէջ բնականաբար հայ համայնքը մասնակից պիտի դառնայ, որպէսզի ունենայ իր արդար իրաւունքները: Հետեւաբար կարեւոր են` համայնքի ճշգրիտ ներկայացուցչութիւնը, համայնքի ճշգրիտ քաղաքական նշանակութեան ամրապնդումը` ապահովելու լիբանանահայութեան ունենալիք լիիրաւ դերակատարութիւնը:
«Ռ.».- Այսօր Լիբանան կը պատրաստուի մուտք գործելու քաղաքական նոր փուլ մը: Ընտրութիւններուն լոյսին տակ արձանագրուած արդիւնքներով հայ գաղութին ներկայացուցչութիւնը ինչպէ՞ս կրնայ ազդել հայ համայնքի իրաւունքներու երկարատեւ պահպանման վրայ:
Յ. Հ.- Ճիշդ կ՛ակնարկէք, որ այս ընտրութիւններուն մեր համայնքի ճշգրիտ ներկայացուցչութեան նախապայման է յառաջիկայ փուլերուն նոր ներքին համաձայնութիւններու համար, որովհետեւ շատ մը կարելիութիւններու եւ ընտրանքներու մասին կը խօսուի երկիրը դուրս բերելու համար այս ճգնաժամէն: Ճիշդ է, որ ճգնաժամը տնտեսական է, բայց նաեւ ունի քաղաքական ենթահող: Հետեւաբար համայնքի ճշգրիտ ներկայացուցչութիւնը նախապայման է, որպէսզի համայնքը լիիրաւ ձեւով իր իրաւունքները կարենայ ձեռք բերել: Ասոր կողքին, նաեւ դերակատար պիտի դառնայ համաձայնութիւններու ընդհանուր գործընթացին:
Այսօր բոլորը կը վկայեն, որ լիբանանահայ համայնքին որդեգրած կեցուածքները Լիբանանի վերջին 40 տարիներուն ապրած դժուարութիւններուն եւ տագնապներուն մէջ ճիշդ դուրս եկան: Մենք բոլորին ըսինք, որ լիբանանահայ քաղաքական կուսակցութիւններուն որդեգրած դրական չէզոքութիւնը օրինակ պէտք է դառնայ հարցերը առանց պատերազմի, այլ երկխօսութեամբ լուծելու: Վերջաւորութեան, եղբայրասպան կռիւներէ ետք բոլորն ալ եկան եւ համախմբուեցան կլոր սեղանի մը շուրջ: Մենք կը հաւատանք, որ այս երկրին մէջ ոչ մէկը կրնայ դիմացինը չէզոքացնել: Այս երկիրի հարստութիւնն է համայնքներու խաղաղ ու համերաշխ գործակցութիւնը` անշուշտ պահելով մրցակցութեան բարձր եւ վեհանձն ոգին:
Հետեւաբար այս համայնքներու խաղաղ գոյակցութիւնը պէտք է դարձնել հիմնական առանցք` հարցերու լուծման համար: Այդ իսկ պատճառով մենք շահագրգռուած ենք հայկական ճշգրիտ ներկայացուցչութեամբ, որպէսզի հայութիւնը իր դերակատարութիւնը բերէ, ինչպէս նաեւ իր իրաւունքները այս երկիրի պետական կառոյցին մէջ արժանապատիւ կերպով ունենայ:
«Ռ.».- Վերջին չորս տարիներուն ընթացքին ի՞նչ էին Հայկական երեսփոխանական պլոքին կատարած կարեւորագոյն աշխատանքները:
Յ. Հ.- Կասկածէ վեր է, որ Հայկական երեսփոխանական պլոքը իր Երեսփոխանական գրասենեակով անցնող ճգնաժամի բոլոր փուլերուն մեր ժողովուրդի կողքին կանգնեցաւ: Մեր ժողովուրդը միշտ դիմեց գրասենեակ եւ ընդհանրապէս այդ բոլոր կարելիութիւնները ի գործ դրուեցան ժողովուրդին կարիքներուն անսալու համար, անշուշտ` այն կարելիութեան սահմաններուն մէջ, որ ձեռնտու է: Այլ խօսքով, Երեսփոխանական գրասենեակը նաեւ իր կողքին ունենալով մեր բարեսիրական միութիւնները` պետութեան կառոյցներու բացակայութեան ժամանակ ստանձնեց պետութեան գործը` բժշկական, ընկերային, տնտեսական, ուտեստեղէնի եւ այլազան կարիքներու գոհացումի: Կասկածէ վեր է, որ ան յաջողեցաւ հայ քաղաքացիին արժանապատուութիւնը բարձր պահել: Կանգնեցաւ լիբանանահայուն կողքին եւ կը շարունակէ կանգնիլ:
Պէտք է նաեւ յստակ ըլլայ, որ Հայկական երեսփոխանական պլոքը եւ գրասենեակը աշխուժ ներկայութիւն եղան խորհրդարանէն ներս շարք մը որոշումներու եւ օրէնքներու ներկայացման համար: Օրէնքներ ներկայացուց եւ այլ օրէնքներու պարագային ալ այլոց հետ դերակատար դարձաւ: Այստեղ հետեւեալն է կացութիւնը. միշտ կատարուած գործը գնահատելը դժուար է, որովհետեւ կարիքները շատ մեծ են, բայց ատով հանդերձ, Երեսփոխանական գրասենեակը եւ մեր համայնքի բարեսիրական միութիւններն ու հաստատութիւնները մեծ աշխատանք տարին լիբանանահայութեան վերականգնումի գործընթացին մէջ:
Կատարած ենք հազարաւոր քաղաքացիներու ծառայութիւններ` զանազան բնագաւառներու մէջ, ինչպէս` ընդհանուր ապահովութեան սպասարկութիւն, նախարարութիւններ, դեղորայք, ուտեստեղէն, նիւթական եւ այլն: Ընդհանուր պատկեր մը տալու համար, ըսեմ, որ վերջին չորս տարիներուն ընթացքին Երեսփոխանական գրասենեակին կատարուած են 14.634 հարցերու դիմումներ, որոնցմէ 14.265-ն արդէն իսկ լուծուած են: Այս մէկը յստակ բարձր համեմատութեան պատկեր մը կու տայ Հայկական երեսփոխանական պլոքին եւ գրասենեակին տարած աշխուժ եւ յաջող գործունէութեան:
«Ռ.».- Ինչո՞ւ անհրաժեշտ է ընտրապայքարներուն մէջ երիտասարդութեան աշխուժ մասնակցութիւնը:
Յ. Հ.- Երիտասարդութիւնը վերջին այս ճգնաժամին մէջ, ժողովրդային շարժումի ընդհանուր մթնոլորտին մէջ աշխուժ ձեւով մասնակից դարձաւ, եւ Հայ յեղափոխական դաշնակցութիւնը քաջալեր հանդիսացաւ, որ մեր երիտասարդութիւնը այս շարժումներուն մասնակցի: Բայց շատ շուտ արդէն երիտասարդութիւնը, ունենալով քաղաքական պատրաստուածութիւն, շուտ անդրադարձաւ, որ այդ ժողովրդային շարժումները պարզապէս ընկերային արդարութեան, ժողովուրդի բարօրութեան կամ քաղաքացիի իրաւունքներու պաշտպանութեան համար չեն, այլ կը հետապնդեն ուրիշ նպատակներ:
Այսօր երիտասարդութեան դերը կարեւոր է նաեւ այս ներկայ ընտրապայքարի ընդհանուր քարոզչական մթնոլորտին մէջ, ուր աւելի շատ ապատեղեկատուութիւն կայ, քան թէ` իսկական տեղեկութիւն: Հետեւաբար երիտասարդութեան աշխուժ մասնակցութիւնը կարեւոր է, որովհետեւ երիտասարդութիւնը շարժում է եւ մթնոլորտ, որ իրեն հետ հոսանք կը ստեղծէ: Ան նաեւ նախանձախնդիր է, որովհետեւ այստեղ իր ապագան պիտի կերտէ:
Բոլոր այս պատճառներուն համար երիտասարդութիւնը պէտք է ամէնէն շատ հետաքրքրուած տարրը ըլլայ այս ընտրութիւններու ծիրէն ներս, եւ բնականաբար անբացատրելի պիտի ըլլայ երիտասարդի մը անտարբերութիւնը ընտրութիւններու այս ընդհանուր հոլովոյթէն:
Աւելի՛ն. երիտասարդութիւնը իր ըսելիքը ունի ընդհանուր համայնքի աշխատանքներու ծրագրաւորման մէջ, որովհետեւ մենք կ՛ապրինք նոր ժամանակներու մէջ, եւ ժամանակակից գործելաոճի որդեգրման մէջ մեծ է անոր դերը: Յարգելով աւանդականը եւ արմատները ամուր պահելով` պէտք է մեր գործելաոճին մէջ, հայեացքներուն մէջ նորութիւն եւ թարմութիւն մտցնել: Երիտասարդութիւնն է, որ այս անհրաժեշտութեան մղիչ ուժը կրնայ դառնալ: Հետեւաբար երիտասարդութիւնը այս ընտրութիւններուն պիտի մասնակցի իր առաջադրանքներուն, իր նպատակներուն եւ իր ակնկալիքներուն իրականացման հաստատ համոզումով:
