Աստուածաշունչը Եւ Մանուկը

ԱՆԻ ԲՐԴՈՅԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ

Մանուկ էի: Կը նստէի մեծ մօրս ծունկերուն քով, երբ ան Աստուածաշունչը կը թերթէր: Դէմքին ծալքերուն շարժումը կը տեսնէի, երբեմն ժպիտը աչքերուն մէջ, երբեմն` խոր մտածկոտութիւն մը կը համակէր զայն:

Այդպէս, անշարժ, նոյնիսկ անթարթ կը դիտէի զայն: Շշունջը կը լսէի: Շշունջին մէջ հաղորդակցութիւն մը կը նկատուէր, երկիւղածութիւն` նաեւ…

Երբեմն ան կը բացատրէր այդ պահերուն ընկալածը, կը փոխանցէր իսկոյն իր ստացածը, կը փոխանցէր Զօրութեան մասին հասկցածը:

Երբեմն նաեւ իր կեանքէն դրուագ մը կ՛առնչէր, որպէսզի հասկնալի ըլլայ պատմածը:

Ան կը խօսէր, կը պատմէր, կը հաղորդէր` առանց նոյնիսկ անդրադառնալու, որ երեք տառերէ բաղկացած բառին սերմը կը ցանէր իմ մէջ. երեք տառեր, որոնց ամբողջութեան մէջ կը կայանայ Զօրութիւնը` ՍԷՐ:

Որքա՜ն հաճելի էին այդ պահերը, այդ անբացատրելի հաղորդակցութեան աչքն ու ունկը ըլլալ` ի՜նչ անուշ էր:

Ընդօրինակելու մղում մը ստեղծած էին մէջս այդ պահերը: Երբ առանձին մնայի, կը փորձէի նոյնը ընել եւ հսկայ Աստուածաշունչին ծանրութիւնը կրելով ծունկերուս վրայ` բարակ էջերը զգուշութեամբ կը թերթատէի, մանր բառերը կը դիտէի, տառերուն խաղին կը հետեւէի, թիւերուն յաջորդականութիւնը կը նշմարէի, կը շշնջայի մեծ մօրս պէս, կը ժպտէի, կը խոկայի` առանց բառ մ՛իսկ հասկնալու, ըմբռնելու…

Զգուշ էի նաեւ մեծ մօրս խաչաձեւ, ասեղնագործ էջադիրին նկատմամբ, որ յանկարծ չիյնայ, չսողոսկի էջերուն արանքէն: Մեծ մօրս խոկումներուն, աղօթքներուն շարունակականութեան ընդհատումին պատճառ ըլլալ չէի ուզեր:

Ես ալ այդ էջերուն մէջ պահուած տեղ մը ունէի` փայտեայ էջադիրով մը նշուած. այդ էջին վրայ կը գտնուէր 23-րդ սաղմոսը, որմէ մեծ մայրս ամէն անգամ տող մը աւելի կը կարդար` «Տէրը իմ հովիւս է, ես բանի մը կարօտութիւն պիտի չունենամ…»: Երգի պէս կը սորվէի բառերը, կ՛արտասանէի` առանց հասկնալու:

Երգը հետս օրէ օր, տարուէ տարի մեծցաւ: Անհասկնալի բառերը ժամանակի ընթացքին իմաստ հագան, պարոյկները մի առ մի ցնդեցան, կիրակնօրեայ կեդրոններու հոգեւոր դասերը ամրապնդեցին մէջս երգին իմաստն ու աստուածաշնչեան պատումներուն պատգամները:

Երգը կը շարունակէ մնալ առ այսօր եւ այցելել մա՛նաւանդ ցաւերու, կորուստներու, փոթորկոտ պահերու` կարծես որպէս ապաւէն Զօրութենէ մը, իր ոչխարները, գառները մոլորութենէ փրկել ջանացող հովիւէ մը, անբացատրելի եւ աներկբայ գոյութենէ մը, բան մը, որ ապահովութիւն կը ներշնչէ աղէտներով լի այս օրերուն:

Հիմա կը նայիմ ձեռքս անցած այս հիասքանչ հրատարակութեան` «Մանուկներու բացատրական Աստուածաշունչ»-ին, կ՛ուզեմ անգամ մը եւս մանկանալ եւ ե՛ս կարդալ լուսահոգի մեծ մօրս, հասկնալով կարդալ եւ հրճուանք պատճառել անոր երկիւղած էութեան: Կարդալ հոն տեղ գտած սաղմոսները, Աստուածաշնչային պատումները… հարցումներ ուղղել իրեն կամ պատասխաններ տալ եւ խաղերը մեկնաբանել միասին:

Երանի կու տամ այսօրուան մանուկներուն, քանի անոնք ունին իրենց յարմար ոճով, պարզութեամբ ու դիւրին ընկալելի լեզուով Աստուածաշունչի պատգամները բացատրող հրատարակութիւն մը:

Գիրք մը` իր բոյրով, պատկերներով, խորհուրդներով ու հաճելի խաղերով, հարցերով եւ պատասխաններով, ուր բացատրուած է գերագոյն իմաստը կեանքին` աշխարհի արարչագործութենէն, մարդուն ծնունդէն մինչեւ պատերազմները:

Գիրք մը, որուն էջերուն մէջ մանուկը, պատանին դիւրութեամբ կը քալեն, կը հասկնան իրենց ամբողջին` բնութեան, կենդանիներուն, տիեզերքին մասնիկը ըլլալը, մասնիկ մը, որ ունի իրե՛ն յատուկ կարեւորութիւնը. կը հասկնան սիրոյ, իսկական ընկերութեան անշահախնդիր իմաստը, որ չի ճանչնար` քէն, ատելութիւն, նախանձ, գոռոզութիւն, ագահութիւն, առանց որոնց` անձը, անկախ տարիքէն, մանուկի պէս մաքուր կ՛ըլլայ, որուն Տէրը գրկաբաց կ՛ընդունի, ինչպէս պատկերով նկարագրուած է գիրքին կողքին վրայ:

Վարձքը կատար` բոլոր անոնց, որոնք աշխատանք ունին սոյն գիրքին լոյս ընծայման մէջ, յատկապէս` Արաբական ծոցի երկիրներու Աստուածաշունչի ընկերութեան ընդհանուր քարտուղար, գրող եւ հրապարակախօս դոկտ. Հրայր Ճէպէճեանին: