Ընկերվարական Քրոնիկ. Գերմանիոյ Ընկերվար-Ժողովրդավարական Կուսակցութեան Շռնդալից Վերադարձը
ԺԱԳ ՅԱԿՈԲԵԱՆ
Սեպտեմբեր 26-ին տեղի ունեցան Գերմանիոյ դաշնակցային խորհրդարանի (Պունտըսթակ) հերթական ընտրութիւնները, որոնք յատկանշուեցան տեղւոյն Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութեան շռնդալից յաղթանակով: Կուսակցութիւնը, ձայներու 25,7 առ հարիւր համեմատութեամբ, արձանագրեց իր ամենաբարձր արդիւնքը 2005 թուականէն ի վեր, իսկ 2002 թուականէն ի վեր առաջին անգամ ըլլալով անիկա դարձաւ Գերմանիոյ խորհրդարանական մեծագոյն կուսակցութիւնը: Իշխող Քրիստոնեայ-ժողովրդավարական միութիւն-Քրիստոնեայ-ընկերային միութիւն դաշինքը արձանագրեց իր ամենավատ արդիւնքը` ձայներուն 24,1 առ հարիւր համեմատութեամբ, ինչ որ բաւական զգալի նահանջ մը ցոյց կու տայ 2017-ի ընտրութիւններուն արձանագրուած 32,9 առ հարիւր արդիւնքէն: Իսկ «Դաշինք 90-Կանաչներ» կուսակցութիւնը արձանագրեց պատմութեան մէջ իր ամէնէն լաւ արդիւնքը` 14,8 առ հարիւր համեմատութեամբ:
Ինչպէ՞ս Գերմանիոյ Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւնը կրցաւ արձանագրել բոլոր առումներով բարացուցական այս յաղթանակը եւ շրջել վերջին տասնեակ մը տարիներուն ընտրական պարտութիւններով յատկանշուած իր հասարակական պատկերը: Նախ վարչապետ Անկելա Մերքել, որ 2005 թուականէն անընդմէջ կը վարէ այդ պաշտօնը, Գերմանիոյ խորհրդարանական ընտրութիւններու պատմութեան մէջ առաջին անգամ ըլլալով այս ընտրութիւններուն իր թեկնածութիւնը չէր առաջադրած իբրեւ գործող վարչապետ, ինչ որ պատճառ դարձաւ, որ իշխող Քրիստոնեայ-ժողովրդավարական միութիւն-Քրիստոնեայ-ընկերային միութիւն դաշինքը ընտրութիւններուն մասնակցի ոչ տիրական եւ անփորձ ղեկավարութեամբ մը: Մինչ Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւնը, որ ընտրութիւններուն իբրեւ առաջին դէմք դարձեալ հանդէս եկաւ նոր անունով` յանձին Օլաֆ Շոլցի, իր նախընտրական քարոզարշաւին իւրայատուկ ուժականութիւն հաղորդած էր: Տակաւին ընտրութիւններէն չորս ամիս առաջ ոչ ոք կը նախատեսէր, որ Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւնը այսպիսի յաղթանակ մը կ՛արձանագրէ: Նախընտրական բոլոր հարցախոյզերը ձայներու միայն 14-15 առ հարիւրի համեմատութիւն մը կը նախատեսէին յօգուտ անոր:
Տարիներու ընթացքին Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւնը հետզհետէ բաւական հեռացած էր իր աշխատաւոր եւ միջին դասակարգերը ներկայացնող ընտրական խարիսխներէն: Այն օրէն, երբ չորս ամիս առաջ Օլաֆ Շոլց իր պատրաստակամութիւնը յայտնեց մասնակցելու վարչապետի պաշտօնին համար մրցակցութեան, պատկերը ամբողջութեամբ փոխուած է, եւ կուսակցութիւնը կրցած է վերատիրանալ նախորդ տարիներուն իր կորսնցուցած աշխատաւոր ընտրախաւի մէկ մասին, որ նախորդ ժամանակաշրջանին յուսախաբ դառնալով Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութենէն` յարած էր ծայրայեղ աջակողմեան եւ ամբոխավար «Այլընտրանք Գերմանիոյ համար» կուսակցութեան: Ընկերվար-ժողովրդավարական յաջողութեան մասամբ նպաստեցին նաեւ գերմանացի ժողովուրդի սրտին խօսող նախընտրական կարգախօսները, օրինակ` «Ընկերային քաղաքականութիւն` քեզի՛ համար», «Յարգա՛նք քեզի»: Կուսակցութեան նախընտրական ծրագիրին եւ անոր շուրջ ծաւալած առցանց բանավէճերուն մէջ շեշտուած էր այն հիմնական գաղափարը, որ Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւնը եւ Օլաֆ Շոլցը «ապագային համար ծրագիր» ունին եւ գիտեն ինչպէ՛ս վերատիրանալ ամբոխավարներուն ձեռք ձգած ձայներուն: Ուրեմն «Յարգանք», «Արժանապատուութիւն», «Ապագայ» եւ «Գերիշխան Եւրոպա» այն հիմնական եզրերն էին, որոնք կը յատկանշէին ընկերվար-ժողովրդավարական նախընտրական ծրագիրը` թէ՛ պարզ ժողովուրդը յուզող ընկերային հարցերը լուծելու մասով, թէ՛ ալ եւրոպական քաղաքականութեան մասով:
Զուտ ընտրական արդիւնքներուն առումով խորհրդարանական այս ընտրութիւններուն Գերմանիոյ Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւնը կրցաւ ձայներ խլել նախ «Ձախեր» արմատական ձախակողմեան կուսակցութենէն, որուն նախապէս ի նպաստ սկսած էին քուէարկել ընկերվար-ժողովրդավարներէն հիասթափուածներ, իսկ ներկայիս «Ձախեր»-ուն ժողովրդականութիւնը յիսուն տոկոսով անկում կրած է, անոնք հազիւ խորհրդարան կրցան մուտք գործել: Երկրորդ կուսակցութիւնը, որմէ ձայներ կրցան խլել ընկերվար-ժողովրդավարները, այդ ալ ծայրայեղ աջակողմեան եւ ամբոխավար «Այլընտրանք Գերմանիոյ համար» կուսակցութիւնն է, որ նախապէս տիրական ներկայութիւն էր նախկին համայնավարական Արեւելեան Գերմանիոյ մէջ, իսկ ներկայիս այդ շրջանին մէջ գրեթէ ամբողջութեամբ տիրական են ընկերվար-ժողովրդավարները: Իսկ երրորդ քաղաքական ուժը, որմէ ձայներ խլուեցան, իշխող կառավարական պահպանողական դաշինքն էր` վարչապետ Անկելա Մերքելի գլխաւորութեամբ:
Քաղաքական մեկնաբան Զաքըրի Պասու «Աքսիոս» ելեկտրոնային պարբերականին մէջ սեպտեմբեր 28-ին կը գրէ, որ ընկերվար-ժողովրդավարներու յաղթանակը կրնայ քաղաքականապէս ցնցել ամբողջ եւրոպական ցամաքամասը, որովհետեւ այս յաջողութիւնը կրնայ Գերմանիոյ մէջ ուժերու հաւասարակշռութիւնը դէպի ձախ թեքել` Մերքելի ղեկավարած պահպանողական դաշինքին աւելի քան 16-ամեայ իշխանութենէն ետք: Ընկերվար-ժողովրդավարներուն վերադարձը նաեւ աւելի յաւակնոտ Եւրոպական Միութեան մը հիմերը կրնայ դնել: Քաղաքական եւ գաղափարական ուղղուածութեան փոփոխութեան մակարդակին վրայ, Գերմանիան շատ հաւանաբար միանայ ընտանիքին եւրոպական այն երկիրներուն, որոնք արդէն իսկ կը ղեկավարուին ընկերվարական, յառաջդիմական կամ ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւններու կողմէ, ինչպէս` Նորվեկիան, Շուէտը, Ֆինլանտան, Դանիան, Սպանիան եւ Փորթուգալը: Այս վեց երկիրներէն հինգին մէջ կեդրոն-ձախ կուսակցութիւնները իշխանութեան հասած են վերջին հինգ տարիներուն ընթացքին: Իսկ վերջերս ալ ժողովրդային համակրութիւնը չափաւոր ձախ գաղափարներուն եւ քաղաքականութիւններուն նկատմամբ աւելի եւս շեշտուեցաւ «Քորոնա»-ի համավարակին գծով որդեգրուած ընկերային-տնտեսական կեցուածքներուն շնորհիւ:
Ինչ ալ ըլլայ սակայն, Ընկերվար-ժողովրդավարական կուսակցութիւնը չի կրնար առանձին իշխող կառավարութիւն կազմել եւ կարիքը ունի կրտսեր գործընկերներու` քոալիսիոն կառավարութիւն կազմելու համար անոնց հետ: Խորհրդարանական ընտրութիւններէն տասը օր ետք կանաչները եւ գործարարներուն կողմնակից ազատականները համաձայնութիւն գոյացուցին արտակարգ բանակցութիւններու սկսելու ընկերվար-ժողովրդավարներուն հետ` կազմելու համար երեք քաղաքական ուժերէն բաղկացած համախմբական (քոալիսիոն) կառավարութիւն մը: Քաղաքական մեկնաբաններուն կողմէ այս համախմբական դաշինքը կ՛որակուի իբրեւ «կարմիր, կանաչ, դեղին» դաշինք` իւրաքանչիւր քաղաքական ուժի ներկայացուցած գոյնով: