Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Աշխարհի չորս կողմերը միլիոնաւոր մարդիկ տակաւին անօթութենէ կը տառապին: Մասնագէտները կ՛աշխատին այս ծանր հարցին լուծումներ գտնել: Այս մասնագէտներէն մէկն է Շաքունթալա Հարաքսինկ Թիլսթըտ, որ ուսումնասիրութիւններ կը կատարէ ձուկերուն վրայ` սովին դէմ պայքարելու համար:
Աշխարհի բնակչութեան աւելի քան 10 առ հարիւրը սովէ կը տառապի. այս թիւը կը ներկայացնէ հարիւրաւոր միլիոն անձեր:
Սակայն աշխարհը բաւականաչափ ուտելիք կ՛արտադրէ, բայց ուրիշ բազմաթիւ բաներու նման` այս ուտելիքներու բաժանումի հարց մը կայ միջազգային գետնին վրայ. հարուստները շատ կ՛ուտեն, իսկ աղքատները` ոչ բաւականաչափ:
Անօթութենէ տառապիլը ծանր հարց մըն է: Չափազանց անօթութիւնը, սովը կրնան շատ ծանր հիւանդութիւններ յառաջացնել, կրնան նոյնիսկ մահ պատճառել: Սովը կը տարածուի յատկապէս աղքատ երկիրներու մէջ: Սակայն նոյն ատեն հարուստ երկիրներու մէջ ալ մեծ թիւով մարդիկ ամէն օր ուտելու կարելիութիւնը չունին:
* * *
Աշխարհի մէջ սովի այս հարցին դէմ բազմաթիւ կազմակերպութիւններ եւ անձեր գործի անցած են լուծումներ գտնելու համար:
Անոնց կարգին է Շաքունթալա Հարաքսինկ Թիլսթըտ, որ կ՛ուսումնասիրէ մարդոց ուտելիքի կանոնները եւ կը մտածէ ուտելու ամէնէն լաւ միջոցը գտնելու մասին` մեր մարմինին պահանջներուն ընդառաջելու համար:
Այս ձեւով է, որ ան գտած է, օրինակի համար, Պանկլատեշի մէջ գոյութիւն ունեցող պզտիկ ձուկեր, որոնք կը պարունակեն մարդոց անհրաժեշտ սնունդի բազմաթիւ տեսակներ: Անոնք շատ մեծ օգտակարութիւն կ՛ունենան ուտողներուն վրայ: Ասոր կողքին, կարելի է այս ձուկերը արտադրել կայուն ձեւով, այսինքն` մոլորակին եւ կենդանի էակներուն պահպանումի հեռանկարով եւ առանց մեծ ծախսերու:
Այս փնտռտուքները կարելիութիւնը կու տան սնունդի պակասի հարցերուն մատչելի լուծում մը տալու: Այս գիտական փնտռտուքներուն կողքին, Շաքունթալա Հարաքսինկ Թիլսթըտ աշխատանք կը տանի նաեւ պետութիւնն ու պատասխանատուները համոզելու, որ այս ձուկերը նկատի ունենան սննդականոնի կամ աղքատներու օգնութեան ցանկին մէջ: Օրինակի համար, Հնդկաստանի մէջ չորցուած ձուկը այլեւս մաս կը կազմէ ժողովուրդի ամէնէն աղքատ խումբերուն տրուած ուտելիքի ծրարին:
Այս տեսակի որոշումներ կարելիութիւնը կու տան բարելաւելու հազարաւոր անձերու առողջութեանը, եւ յատկապէս` երեխաներու, որոնց վրայ անօթութիւնը կրնայ շատ մեծ ժխտական հետեւանքներ ունենալ:
Իր այս աշխատանքին համար Շաքունթալա Հարաքսինկ Թիլսթըտ արժանացաւ «Ուըրլտ ֆուտ փրայզ» վարձատրութեան, որ ուտեստեղէնի աշխարհի Նոպէլեան մրցանակի մը համապատասխան է: Ասիկա կարելիութիւնը կու տայ նաեւ մարդոց ցոյց տալու, որ ծովային ուտելիքները որքա՛ն կարեւոր դեր ունին աշխարհին մէջ անօթութեան դէմ պայքարին մէջ:
Մոլորակին Համար Շատ Յարգի
Ընդծովեայ Բոյսը` Պոսիտոնին
Պոսիտոնին ընդծովեայ կանաչ բոյս մըն է, որ մեծ օգտակարութիւն ունի մեր մոլորակի ապագային, ինչպէս նաեւ` արեւադարձային անտառներուն համար:
* * *
Անոր անունը եկած է ծովերու յոյն չաստուածի անունէն` Պոսիտան Պոսիտոնին ծովային բոյս մըն է, որ գոյութիւն ունի Միջերկրական ծովուն մէջ: Ան կը ծածկէ միլիոնաւոր հեկտարներու տարածք մը` Կիպրոսէն մինչեւ Սպանիա:
Այս ծովային բոյսը շատ կը հետաքրքրէ գիտնականները, որովհետեւ ան շատ օգտակար է մոլորակին:
Օգտակարութիւնները տեսակաւոր են: Պոսիտոնիին տունկերը ձուկերուն կը ծառայեն իբրեւ ապաստան եւ իր ձագուկներուն համար իբրեւ «նըրսըրի», այսինքն` ապահով վայր մը, ուր փոքրիկ ձուկերը կրնան աճիլ անվտանգ: Այս ձեւով ան կը մասնակցի նաեւ բազմաթիւ տեսակներու պահպանութեան:
Պոսիտոնին թանկագին դաշնակից մըն է կլիմայի ջերմացման դէմ պայքարին մէջ: Իրենց կանաչ կոթերուն շնորհիւ` տունկերը կ՛ամբարեն բնածխական կազը, որ կլիմայի ջերմացման ամէնէն մեծ պատասխանատուն է,
Պոսիտոնին կ՛օգնէ նաեւ արգելք դառնալու ալիքներու ազդեցութեան տակ յառաջացող ծովու ծփանքին` ծովեզերքը մաշումէն պահպանելով:
* * *
Սակայն, դժբախտաբար, այս շատ օգտակար բոյսը վտանգուած է:
Ասոր առաջին պատճառը նաւերուն խարիսխներն են, որոնք ուժեղ կերպով կը զարնուին յատակին, սակայն նաեւ երբ նաւը վեր կը քաշէ իր խարիսխը` վնասելով պոսիտոնիի տունկերը:
Ասոնք մեծ վտանգներ են պոսիտոնիին համար, որովհետեւ ան շատ դանդաղօրէն վերստին կը բուսնի, հազիւ քանի մը սանթիմեր` ամէն տարի:
Հետեւաբար կարգ մը երկիրներ որոշումներ տուած են անոնց փճացումը նուազեցնելու համար: Օրինակի համար, կարգ մը շրջաններու մէջ, եւ կարգ մը նաւերու պարագային, խարիսխ նետելը արգիլուած է:
Խոհագիր
Հալոուինի Տուրմով Պիսքուի
Այս դդումի ձեւով եւ տուրմով լիցք ունեցող պիսքուիները կրնաս հրամցնել շուրջդ Հալոուինի օրուան հաւաքոյթի ընթացքին, հետը մեծ գաւաթ մը կաթ` տուրմով:
Պէտք ունիս (18 պիսքուիի համար)
– 140 կրամ ալիւրի, պտղունց մը աղի, 50 կրամ շաքարի, 60 կրամ կտորներու բաժնուած պաղ կարագի, 60 կրամ քրեմ ֆրեշի, քիչ մը վանիլայի, քանի մը կաթիլ ուտելիքի յատուկ ներկի, 1 հաւկիթի դեղնուցի, 100 կրամ սեւ տուրմի, 1 ապուրի դգալ կաթի:
Պատրաստութիւն
1.- Իրարու հետ խառնէ` ալիւրը, կարագը, աղը, վանիլան եւ շաքարը խորունկ ամանի մը մէջ: Ձեռքերուդ մէջ «աւազի» նման խմոր մը պիտի ստանաս:
2.- Այս խառնուրդին վրայ աւելցուր քրեմ ֆրեշը եւ քանի մը կաթիլ ուտելիք նարնջագոյն ներկ: Լա՛ւ մը խառնէ, մինչեւ որ կարենաս խմորի գունդ մը ստանալ:
3.- Խմորը բաց, մինչեւ որ ստանաս բարակ խաւ մը: Յատուկ կաղապարով մը, կամ մեծ անձի մը օգնութեամբ դանակի մը միջոցով կտրէ դդումի 36 կտորներ` մօտաւորապէս 6 սմ տրամագիծով: 18 պիսքուիներու վրայ պզտիկ ծակեր բաց աչքերուն ու բերանին համար: Դանակի ծայրով դդումին գիծերը գծէ, մնացած 18 հատը պարզ ձգէ:
4.- Փուռի յատուկ ափսէի մը վրայ կարագ քսէ եւ քիչ մը ալիւր սրսկէ, պիսքուիները մէջը շարէ:
5.- Պիսքուիներուն վրայ հաւկիթի դեղնուց քսէ, յետոյ պիսքուիները եփէ փուռին մէջ 20 վայրկեան, 160 ջերմաստիճանի վրայ: Զանոնք փուռէն հանէ, երբ լաւ մը կարմրին:
6.- Երբ պիսքուիները պաղին, տուրմը ապուրի դգալ մը կաթով կամաց-կամաց հալեցուր:
7.- Առանց ծակի պիսքուիներուն վրայ դգալ մը տուրմ դիր եւ ապա անոնց վրայ դիր երեսի պիսքուիները:
Ժամանց



