ԺԱԳ ՅԱԿՈԲԵԱՆ
Մէկ տարի անցաւ Պէյրութի նաւահանգիստի ահաւոր պայթումէն: Կրնայ ըլլալ, որ այս մէկ տարուան ընթացքին պայթումին պատճառած աւերէն շատ բան վերանորոգուած ըլլայ, կրնայ ըլլալ, որ մարմնական վէրքերը որոշ չափով սպիացած ըլլան, ցաւերը` չքացած կամ մեղմացած, բայց պայթումին յառաջացուցած հոգեկան վէրքերուն ցաւը տակաւին երկար ժամանակ պիտի ընկերանայ պայթումին ականատեսներուն եւ անկէ զանազան ձեւերով տուժածներուն:
Սակայն ամէնէն կարեւորը այն է, որ այդ ահասարսուռ պայթումէն մէկ տարի ետք արդարութիւնը չէ հաստատուած, ճշմարտութիւնը չէ բացայայտուած: Այդ պայթումին ինկած զոհերուն արիւնը յումպէտս պէտք չէ վատնուի, այդ աղէտէն տուժածները, վիրաւորները, անոր պատճառով տուն ու տեղ կորսնցուցածները կը պարտաւորեցնեն հաստատել այդ արդարութիւնը, որ կը յապաղի: Անոնք պէտք է գիտնան, թէ պատահածը ճիշդ ի՛նչ էր, որո՞նք էին այդ քիմիական նիւթերը Լիբանան բերողներուն ետին, ո՞վ կը փորձէ ծածկել ճշմարտութիւնը զանազան պատրուակներու ներքեւ, ո՞վ մեղսակից է կատարուածին` պետական բարձրաստիճան պաշտօնատարներէն սկսեալ մինչեւ նաւահանգիստի` պայթումի վայրին հետ առնչակից ամէնէն յետին պաշտօնեան: Անոր համար ալ անգամուան մը համար սրբութիւններու քողերը պէտք է վերցուին հեղինակութիւններուն դէմքերէն:
Ասիկա պարզ պահանջ կամ առաջադրանք չէ այլեւս, այլ` հասարակական հնչեղութիւն ստացած համալիբանանեան խնդիր: Լիբանան այդ ահասարսուռ պայթումով ականատեսը դարձաւ հիւլէական ռումբի պայթումի մը ուժգնութիւնը ունեցող աղէտի, ինկան մօտ 200 զոհեր, վիրաւորուեցան հազարաւորներ, հազարաւոր տուներ մեծ, միջին կամ փոքր ծաւալի վնասներ կրեցին, աշխատանքներ ամբողջապէս կեցան, եւ դեռ աւելի՛ն, տակաւին մինչեւ այսօր ժողովրդական, քաղաքական թէ տեղեկատուական մակարդակներու վրայ զանազան, երբեմն իրերամերժ վարկածներ կը շրջին պատահած դէպքին բուն բնոյթին մասին:
Հիմա կայ դատական հոլովոյթ մը, որուն նպատակն է ճշմարտութիւնը բացայայտել: Իրերայաջորդ երկու հետաքննիչ դատախազներ բաւական առջեւ գացին իրենց հետաքննութիւններուն մէջ: Առաջին դատախազը ուղղակի լուրջ պատնէշի հանդիպեցաւ, երբ փորձեց հասնիլ «մեծ գլուխ»-ներու: Մէկ կողմ քաշուեցաւ, կամ աւելի ճիշդը` մէկ կողմ դրին զինք: Երկրորդ հետաքննիչ դատախազը` Թարեք Պիթար, ըստ երեւոյթին աւելի յանդուգն է առաջին դատախազէն, ուղղակի սեղանի վրայ կը դնէ երեսփոխաններ, բարձրաստիճան պաշտօնատարներ, քաղաքական գործիչ-փաստաբաններ, նախկին նախարարներ անձեռնմխելիութենէ զրկելու հարցը, որպէսզի կարենայ հարցաքննել զանոնք: Բնականաբար «մեծ գլուխ»-ներուն դպչիլը դիւրին պիտի չըլլայ, անոր համար ալ երկրին մէջ հիմա լուրջ բանավէճ կայ եւ պարանաձգութիւն` անձեռնմխելիութենէ զրկելու հարցին թեր կամ դէմ:
Այս իմաստով պատուաբեր կեցուածք որդեգրեց Հայկական երեսփոխանական պլոքը` յանձին իր ներկայացուցիչ երեսփոխան Յակոբ Բագրատունիի: Բագրատունիի կեցուածքը զուտ լիբանանեան առումով նաեւ ազգային կեցուածք է: Երեսփոխան Բագրատունին դեռ վերջերս «Օ. Թի. Վի.» պատկերասփիւռի կայանին տրուած հարցազրոյցի մը մէջ յայտարարեց, որ Հայկական երեսփոխանական պլոքը կո՛ղմ պիտի քուէարկէ անձեռնմխելիութենէ զրկելու առաջարկին: Քանի մը օր վերջ` 30 յուլիսին Հայկական երեսփոխանական պլոքը «Շաղզոյեան» կեդրոնին մէջ ընդունեց «Մուսթաքպալ» երեսփոխանական պլոքին մէկ պատուիրակութիւնը, որ Հայկական երեսփոխանական պլոքին ներկայացուց իր կողմէ մշակուած երկու օրինագիծ` անձեռնմխելիութիւններու վերացման հարցին շուրջ: Այդ հանդիպումէն ետք ալ երեսփոխան Յակոբ Բագրատունի վերահաստատեց իր կեցուածքը անձեռնմխելիութենէ զրկելու հարցին շուրջ, աւելի՛ն, ան շեշտեց, որ` «ՀՅ Դաշնակցութեան համար բացարձակին մէջ անձեռնմխելիութեան կարիք չկայ: Միակ նպատակը Պէյրութի աղէտը պատճառող պատասխանատուները դատավարութեան ենթարկելն ու պատժելն է»: Հայկական երեսփոխանական պլոքի ներկայացուցիչին այս իրերայաջորդ նոյնաբովանդակ յայտարարութիւնները ցոյց կու տան, որ անոնք համահունչ են վերը նշուած հասարակական հնչեղութիւն ստացած համալիբանանեան խնդիրին, ինչպէս նաեւ` 4 օգոստոս 2020-ի պայթումէն տուժած ժողովրդային խաւերուն ձեւաւորած պահանջին:
Որովհետեւ արդարութիւնը եւ ճշմարտութիւնը ամէն բանէ վեր են:
