«Դիտէ»

Հրայր Գալեմքերեան Եւ Հերմինէ Նիւրբեթլեան

– Ի՞նչ է ձեր ներկայացնելիք աշխատանքը:

Մեր ծրագիրին նպատակն է ստեղծել հարթակ մը, ուր տարբեր տեսակի արուեստներու (լսողական, տեսողական, գրական…) աշխատանոցներու ընդմէջէն հնարաւոր պիտի ըլլայ անդրադառնալ երիտասարդութիւնը յուզող բազմազան նիւթերու: Առաջին փուլը, որուն ուղղութեամբ հիմա կ՛աշխատինք եւ կը համագործակցինք այլ ստեղծագործողներու հետ, կը կոչուի «Դիտէ՛», որ կը կեդրոնանայ լսատեսողական աշխատանոցի մը վրայ: Ուրեմն շատ հակիրճ ձեւով բացատրենք, թէ «Դիտէ՛»-ն ի՛նչ կը ներկայացնէ: Ընտրեցինք չորս նիւթեր, որոնք առաջին հայեացքէն բոլորիս ծանօթ են իրենց ընդհանուր պարունակին մէջ, սակայն ամէն մարդ չէ, որ կը կեդրոնանայ եւ խորապէս կը փորձէ հասկնալ զանոնք: Ինքնութիւն, կարօտ, քաղաք եւ ժամանակ` մեր ընտրած նիւթերն են, որոնց շուրջ պիտի ստեղծուին գրական աշխատանքներ, ապա այդ աշխատանքները պիտի վերածուին լսատեսողական կարճ նիւթերու: Ասիկա կու գայ մեր ունեցած արուեստի ազատ փորձառական միջավայրը ուրիշներուն հասանելի դարձնելու միտումէն:

– Սփիւռքի իրականութեան մէջ կան մշակութային բազմաթիւ միութիւններ, որոնք քով-քովի կը բերեն երիտասարդները եւ ստեղծագործելու հնարաւորութիւն կու տան անոնց. ի՞նչ պիտի ըլլայ ձեր ծրագիրին տարբերութիւնը գետնի վրայ եղող աշխատանքներէն:

Մենք երկուքս ալ մաս կազմած ենք եւ կը կազմենք հայկական միութիւններու եւ հոն առիթ ունեցած ենք համագործակցաբար աշխատանքներ ստեղծելու: Բնական է, որ այս փուլին մեր ծրագիրը չունի հաստատութենական նման բնոյթ: Կը ձգտինք փորձառական անկաշկանդ մշակոյթ մը ստեղծելու, ուր այլընտրանքային պրպտումն ու արտայայտութիւնը մեծ տեղ ունին: Այս մէկը բնականաբար կ՛ենթադրէ, որ ծրագիրին մեկնակէտը ըլլայ ստեղծագործողը իսկ աշխատանքները բխին անհատական փորձառութիւններէ եւ յուզումներէ: Հոս նաեւ համագործակցութիւնը տեղի կ՛ունենայ տարիքային եւ մտածելակերպի համահունչ խումբով, որ մեր հաղորդակցութիւնները կը դարձնէ արագ, թափանցիկ եւ արդիւնաւէտ: Հիմա անշուշտ այս բոլորը կ՛ըլլան Լիբանանի պարունակին մէջ, բայց կը յուսանք, որ ապագային կրնանք բացուիլ եւ հասնիլ սփիւռքի այլ միջավայրերուն:

– Քիչ մը պատմեցէք աշխատանքային ընթացքին մասին:

Նախքան այդ մէկը ընելը` պէտք է յայտնենք, որ մեզմէ իւրաքանչիւրը իր պաշտօնը ունի ծրագիրին մէջ: Հրայրը յղացքային եւ գեղարուեստական բաժինը կը կազմակերպէ, իսկ Հերմինէն` վարչականը: Ուրեմն առաջին հերթին դիմեցինք մեզի ծանօթ գրողներու, որոնց փոխանցեցինք չորս նիւթերը, եւ անոնք արեւմտահայերէնով գրութիւններ ստեղծեցին: Յետոյ իւրաքանչիւր գրութիւն բաժնեցինք կարդացողներու (դերասաններ եւ այլ ցանկացողներ), եւ վերջ ի վերջոյ այս ձայնային նիւթերը տրուեցան բեմադրիչներու:

«Քորոնա»-ի պատճառած սահմանափակումները փորձեցինք ի շահ ծրագիրին գործածել եւ ստեղծել առցանց համագործակցութեան մշակոյթ մը, որ կ՛առաջնորդուի իրեն իւրայատուկ սկզբունքներով: Իւրաքանչիւր տեսերիզի պատրաստութեան մէջ երեք տարբեր անձեր ներառուած են` գրութեան հեղինակը, ընթերցողը եւ բեմադրիչը: Հեռավար աշխատանքային պայմաններուն մէջ մենք կրցանք այս երեք բաղադրեալները իրարմէ անջատ պահել` այսպիսով ստեղծագործութեանը տալով ազատ զարգանալու հնարաւորութիւն: Մասնակիցները, առանց իրար ճանչնալու, իրենցմէ մասնիկ մը կը դնեն գործին մէջ` այսպիսով գործը դարձնելով հաւասարապէս բոլորին սեփականութիւնը: Նաեւ պէտք է նշել, որ անձերուն ընտրութեան մէջ կարեւոր տեղ ունէր նոր ծանօթութիւններ ստեղծելը եւ քով-քովի բերել ստեղծագործողներ, որոնք ցարդ չեն համագործակցած:

– Անհամբեր ենք «Դիտէ՛»-ի նիւթերուն հետ հաղորդակցելու: Քիչ թէ շատ պարզ է, թէ հանրութիւնը ի՛նչ պիտի ստանայ ձեր այս ծրագիրէն, իսկ ինչ կը վերաբերի ձեզի, ի՞նչ կու տայ ձեզի այս բոլորը:

Անկեղծօրէն երեւի երկուքս ալ համաձայնինք, որ ստեղծուած աշխատանքային մթնոլորտը մեզի հոգեկան սնունդ կու տայ: Երիտասարդ ստեղծագործողներ միասնաբար կը քննարկեն տարբեր նիւթեր, ազատ, անկաշկանդ, եւ յետոյ այդ բոլորը կ՛ուղղուին դէպի շօշափելի ստեղծագործութիւններ: Կազմակերպչականէն անկախ, մենք ալ` որպէս ստեղծագործողներ, կը մասնակցինք ծրագիրին, բան մը, որ հարազատ ընտանեկան մթնոլորտի մը մէջ ամբողջին հետ նոյնանալու զգացումը կու տայ մեզի:

– Ծրագիրը ամբողջութեամբ արեւմտահայերէնով է: Դժուա՞ր էր այս մէկը կազմակերպելը:

Երբ կը մտածէինք ծրագրին գործնական բաժինը կազմակերպելու մասին, մանիֆեսթոյի նման փաստաթուղթ մը ստեղծեցինք, որ կ՛առաջնորդէ արուեստագէտներուն աշխատանքը: Անոնցմէ մէկը, օրինակ, գրութիւններուն տարողութիւնն է: Իւրաքանչիւր գրաւոր աշխատանքի համար հեղինակները պէտք է սահմանափակուէին 60 բառով, որպէսզի աւարտին ունենայինք 35-45 երկվայրկեան տեւողութեամբ ձայնագրութիւններ: Նաեւ հեղինակները այս նիւթերուն պէտք էր մօտենային նեղ անձնական տեսանկիւնէն` մէկ կողմ դնելով այդ նիւթերուն մասին հանրային կարծիքները: Այս կէտը հեղինակներուն (ներառեալ մեզի) առիթ տուաւ տուեալ յղացքներուն արեւմտահայերէնով անդրադառնալու եւ գտնելու ներքին լեզու մը, որուն միջոցով հանրութեան պիտի ներկայացուի մեր պատկերացումները այս նիւթերուն մասին:

Հրայր Գալեմքերեանը կը զբաղի թատրոնով եւ լսատեսողական աշխատանքներու պատրաստութեամբ:

Հերմինէն դերասանուհի է, նկարիչ եւ Լիբանանի ֆրանսական դեսպանատան մէջ ծրագիրներ մշակող:

Տարիներէ ի վեր Հերմինէն եւ Հրայրը կը համագործակցին զանազան գեղարուեստական ծրագիրներու շուրջ, ինչպէս` թատերական ներկայացումներ, երաժշտական ելոյթներ, տեսերիզներու արտադրութիւններ եւ այլն:

Անոնց վերջին ծրագիրը շարժանկար մըն էր «Գնդակ մը, խսիրէ աթոռներ եւ պաղպաղակ» խորագրով, որ այժմ կը մրցի միջազգային փառատօներու ծիրէն ներս:

————————–

Ես Հրայր Գալեմքերեանն եմ, Լիբանանէն: Փարիզի եւ Պէյրութի մէջ ուսանած եմ թատրոնի եւ ժապաւէնի դերասանութիւն եւ բեմադրութիւն: Աւարտած եմ Համազգայինի «Արեգ» մանկապատանեկան թատրոնի դպրոցը, ուր աւելի ուշ եղած եմ գեղարուեստական ղեկավարը եւ բեմադրիչը:

Այժմ մաս կը կազմեմ Համազգայինի «Գասպար Իփէկեան» թատերախումբին` որպէս դերասան եւ բեմադրիչ:

Բազմաթիւ ժապաւէններու եւ թատերական ներկայացումներու պատրաստութեան մասնակցած եմ  Ֆրանսայի, Հայաստանի եւ Լիբանանի մէջ: Կը նշեմ քանի մը հատը.

1. Ռոպեր Կէտիկեանի «Une Histoire de Fou» ժապաւէնը (դերասանութիւն),
2. Ջիւան Աւետիսեանի «Վերջին բնակիչը» ժապաւէնը (բեմադրիչի օգնական),
3. Յակոբ Տէր Ղուկասեանի «Les Autres Bonnes» թատերախաղը (երաժշտութիւն):

– Անունս Հերմինէ Նիւրբեթլեան է: Ֆրանսական գրականութիւն ուսանած եմ Լիբանանի պետական համալսարանին մէջ: Ծրագիրներու համադրող եմ Ֆրանսական մշակութային կեդրոնին մէջ:

Ջութակի դասերու հետեւած եմ Լիբանանի պետական երաժշտանոցին մէջ եւ Համազգայինի «Գասպար Իփէկեան» թատերախումբի անդամ եմ:

Գործիս կողքին, կը զբաղիմ ձեռային աշխատանքով, թատրոնով, երաժշտութեամբ եւ այլ գեղարուեստական աշխատանքներով:

Վերջերս Հրայրին հետ աշխատանոց մը վարեցի «Աղուոր բաներ» էջին համար. շարժանկար մը պատրաստեցինք «Գնդակ մը, խսիրէ աթոռներ եւ պաղպաղակ» խորագրով, որ այժմ կը մասնակցի զանազան փառատօներու: