Արցախեան 1001 Պատում. Լեռնացած Ցասումին Դէմ Ազգադաւ Ժպիտներ (Ե.)

ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ

Հայոց անկրկնելի հանճար Հրաչեայ Աճառեանն անգամ թերեւս պիտի դժուարանար գտնել այն բառը, որով պիտի կարենար բնորոշել հայանուն մարդու(ոց) այն սրբապիղծ արարքը, որուն ցարդ կառչած կը մնան վատոգի անհատներ:

Փաստօրէն, երբ ազգ մը ամբողջ աղէտի ու ժողովրդական ցասումի դիմաց կը տուայտի, անդին, այլասերած պետական այրերու դէմքին անպակաս են ժպիտները:

Թաւշեայ ու գունաւոր ժպիտներ, արեամբ ու մարդակերութեամբ թաթախուած ժպիտներ, թուրքին առջեւ եռապատիկ ստրկացած ժպիտներ, բարբարոսութեամբ համեմուած ժպիտներ, անբարոյացած հոգիներու ժպիտներ, օտարին ու թշնամիին սեփական ազգի ճակատագիր ծախած ժպիտներ…

Այո՛, ամօթալի, անընդունելի, պախարակելի ու դատապարտելի են այն բոլոր վերաբերումները, չըսելու համար սրիկայութիւնները, որոնք ցոյց կու տան, այսպէս ըսած, պետական կարգ մը այրերու ներքին պահուածքը, կազմաւորումը:

Առանց վարանումի յայտնենք, որ նիկոլական թշուառներու ուղղուած են այս խօսքերը, որովհետեւ իրենց ազգադաւ գործին ու դէմքին ետին ի յայտ կու գան նաեւ արգահատելի այնպիսի երեւոյթներ, որոնց թուարկումն անգամ ցաւ կը պատճառէ բոլորիս: Համատարած ողբի եւ սուգի դէմ յանդիման, տակաւին մարդիկ կը ժպրհին ծիծաղիլ, ժպտիլ, ուրանալ ու արդարանալ, կարծես բան չէ պատահած Արարատի ու Մռաւի փէշերուն:

Անոնք նիկոլական թշուառամիտ, հայոց գորշ գայլերն են, որոնք ստապատիր խօսքեր ու սադայէլական ժպիտներ բաշխելով` կը փորձեն յուսադրել որդեկորոյս մայրերն անգամ, աւելի՛ն. կը փորձեն լռութեան մատնել հայրերու, կողակիցներու ու որբերու հառաչանքը, կոտտացող ցաւը, ներքին տառապանքը, պոռթկումը:

Մարդ կը հիասթափի, աւելի՛ն. ահաւոր հոգեվիճակներու անձնատուր կ՛ըլլայ ի  տես այն երեւոյթներուն, որոնց ականատես կը դառնանք ազգովի, ցաւ ի սիրտ: Ճիշդ է, որ հայութեան դէմ գործուած աղէտին (անձնատուութեան) ահաւորութիւնը դեռ երկար տարիներ պիտի խռովէ ազգը համակ, այդուհանդերձ, հայութիւնը պէտք է զգաստանայ եւ ցոյց տայ քաջութիւնը իր ծոցէն վանելու նման վիժուածքները եւ տականքներ, որպէսզի կարենայ այսուհետեւ պայծառ մտքով առաջնորդուիլ ու պատրաստուիլ յաջորդ պատերազմին, այո՛, գոյապայքարին:

Արցախեան երկրորդ պատերազմի 45 օրերը ապացուցեցին, դժբախտաբար, անապացուցելին: Մէկ կողմէ, դաւաճանութեամբ յագեցած հայանուններու այսքան մեծ թիւի գոյութիւնը, եւ, միւս կողմէ` ազգային անկազմակերպ վիճակը, թուլութիւնը:

Արդ, ինչպէ՛ս բացատրել պետական մակարդակի ահաւոր բացթողումները,  քաղաքական մտքի ու կամքի տհասութիւնը, հայոց պաշտպանական բանակի անարդարանալի թերացումներն ու ապիկարութիւնը, դիւանագիտութեան թշուառ ու խղճալի վիճակը, պետական այրերու անհեռատեսութիւնն ու թշնամի ուժերու դիմաց ողբերգական անձնատուութիւնը, մէկ խօսքով` ազգային խայտառակութիւնը:

Չէ՞, որ հայութիւնը յաղթարշաւի զանգը հնչեցուցած էր եւ 21-րդ դարը ի՛րը կը սեպէր: Ինչո՛ւ այսքան շուտ մսխուեցան այն բոլոր նուիրական աշխատանքները, մարդկային ու նիւթական անգնահատելի զոհողութիւնները, որոնք կը միտէին պահել ու պահպանել հայրենիքն ու հայու տեսակը, Հայաստան աշխարհը: