ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ
Յաճախ կրկնած ենք` ըսելով, որ տունը աճող մանուկին առաջին դպրոցն է, իսկ այդ դպրոցին մատակարարը ծնողն է:
Ծնողք-զաւակ առողջ փոխյարաբերութիւնը, շատ մը այլ ազդակներու կողքին, մեծ դերակատարութիւն ունի նախակրթարանի աճող աշակերտին կրթական-ուսումնական բնական զարգացումին մէջ:
Ծնողք-զաւակ փոխյարաբերութեան առնչութեամբ ծնողներուն մէջ կը տեսնենք երեք խմբաւորումներ, որոնք ունին բոլորովին տարբեր մտածողութիւն եւ մօտեցումներ:
Ա.- Ծնողներ, որոնք ամբողջական եւ բացարձակ մասնակցութիւն կը բերեն իրենց զաւակներու դպրոցական կեանքին մէջ եւ կ՛ըլլան ներգրաւուած ծնողներ. ասոնք իրենց կարգին կը ներկայանան երկու տարբեր խմբաւորումներով.
ա.- Ծնողներ, որոնք անցեալին յաջողակ եւ փայլուն եղած են. անոնք կը սպասեն, որ իրենց զաւակները ըլլան իրենց նման փայլուն եւ յաջող: Անոնք բնաւ չեն ընդունիր իրենց զաւակներուն ձախողութիւնները եւ կամ տկարութիւնները:
բ.- Ծնողներ, որոնք դժուարութիւններ ունեցած են անցեալին իրենց դպրոցական կեանքին մէջ: Այս ծնողները բնաւ չեն փափաքիր, որ իրենց զաւակները դպրոցական կեանքի մէջ դժուարութիւններու մատնուին:
Բ.- Ծնողներ, որոնք ամբողջական անտարբերութիւն կը ցուցաբերեն իրենց զաւկին դպրոցական կեանքին նկատմամբ: Անոնք ոչ մէկ հետաքրքրութիւն կը ցուցաբերեն եւ ոչ ալ միջամուխ կ՛ըլլան իրենց զաւկին դպրոցական աշխատանքներուն:
Գ.- Ծնողներ, որոնք հեռու կը մնան վերոյիշեալ երկու ծայրայեղութիւններէն եւ կ՛ունենան չափաւոր հեռաւորութիւն եւ մօտիկութիւն` իրենց զաւակներուն հետ եւ անոնց դպրոցական կեանքին հետ:
Աշակերտին կրթական-ուսումնական բնական զարգացումը երաշխաւորուած է ընդհանրապէս վերոյիշեալ երրորդ խմբաւորումին մաս կազմող ծնողի մը պատասխանատու եւ գիտակից մօտեցումներով եւ միջոցառումներով: Այս խմբաւորումին պատկանող ծնողի մը մօտեցումներէն եւ գործելու միջոցառումներէն կարելի է յիշել հիմնականները.
Ան կը գործէ` հաւատալով, որ ինք իր զաւկին առաջին դաստիարակն է:
Կը սերմանէ իր զաւկին մտքին եւ հոգիին մէջ ազնիւ բարոյականութիւն եւ նախնական կարեւոր գիտելիքներ:
Կը հետեւի զաւկին դասացուցակին եւ դասանիւթերուն:
Կ՛օգնէ անոր դասերուն` պարզապէս ուղղութիւն տալով, բացատրելով եւ ոչ թէ` ամբողջութեամբ կատարելով անոր պարտականութիւնները: Այս մէկը կը զարգացնէ իր զաւկին մէջ մտածելու եւ տրամաբանելու կարողութիւնը, ինչպէս նաեւ` անձնական աշխատանքով ու ճգնելով յաջողելու հասկացողութիւնը:
Կ՛ունենայ հայ եւ օտար օրաթերթեր ու շաբաթաթերթեր տունէն ներս, որպէսզի իր զաւակը վարժուի թերթ կարդալու եւ ունենալու ընդհանուր զարգացում:
Տունէն ներս ժամեր կը տրամադրէ, որպէսզի մտերմանայ զաւկին հետ:
Դաստիարակչական եւ ընկերային յատուկ խաղերով ժամանակ կ՛անցընէ անոր հետ:
Թուաբանական պզտիկ հարցումներով եւ հաշիւներով զաւկին միտքը արթուն կը պահէ:
Արտադպրոցական ընթերցանութիւններ կ՛ընէ զաւկին հետ եւ հետաքրքրական նիւթերու մասին կը զրուցէ:
Կը սորվեցնէ զաւկին` բառարանի գործածութիւնը եւ կը մղէ, որ ան ամէն օր մի քանի վայրկեան բառարանով զբաղի, որպէսզի ունենայ ճշգրիտ ուղղագրութիւն եւ տառարտասանութիւն:
Կը քաջալերէ, որ զաւակը խօսի դպրոցական կեանքի մասին:
Կը լսէ զաւկէն, ամէն օր դպրոցէն վերադառնալէ ետք, դպրոցին մէջ պատահած յատկանշական, հաճելի եւ ոչ հաճելի իրադարձութիւնները:
Շատ հարցումներ չ՛ուղղեր զաւկին, այլ կը ձգէ, որ ան արտայայտուի ինքնաբուխ եւ խօսի անվախ ու ազատօրէն:
Կը գնահատէ, կը քաջալերէ եւ կը մատնանշէ անոր նոյնիսկ պզտիկ յաջողութիւնը եւ կամ բարելաւումը: Գնահատանքի մէկ խօսք` զաւկին մէջ կը զարգացնէ ինքնավստահութիւն եւ զօրաւոր անհատականութիւն:
Զաւկին պզտիկ սխալները եւ տկարութիւնները տեւաբար չի մատնանշեր եւ ժխտական արտայայտութիւններ ու կեցուածքներ չ՛ունենար, որպէսզի ան չատէ սորվիլը, չհեռանայ սորվելու հաճոյքէն, չյուսահատի եւ չձախողի:
Կը հասկցնէ իր զաւկին, որ ան կարողութիւնը ունի սորվելու եւ յաջողելու:
Կ՛ունենայ հաւասարակշռուած, իրապաշտ եւ դրական կեցուածք` հանդէպ իր զաւկին, յաջողութեան թէ ձախողութեան պարագային:
Կը հասկցնէ զաւկին, որ սխալիլը եւ ձախողիլը պատահական են, եւ անոնք կը սրբագրուին` սորվելով, աշխատելով եւ ճգնելով:
Կը հասկցնէ անոր, որ յաջողիլը եւ սորվիլը կ՛իրականանան վարժութեամբ, կրկնելով եւ աշխատելով:
Կը կազմակերպէ անոր աշխատանքի եւ սորվելու վայրը, կերպը, ժամանակը:
Կը մղէ զաւակը, որ ինքնաբաւ ըլլայ, առանձին աշխատի եւ նախաձեռնող ըլլայ:
Զօրավիգ կը կանգնի անոր` բոլոր դժուարութիւններու պարագային, որպէսզի ան ապահով զգայ եւ չյուսահատի:
Շաբաթական դրութեամբ կը կազմակերպէ պտոյտներ: Անոնք միասին կ՛այցելեն թանգարաններ, շարժանկարի սրահներ, թատրոններ, ցուցահանդէսներ եւ ներկայ կ՛ըլլան երաժշտական ու մարզական ձեռնարկներու:
Կը քաջալերէ անոր արտադպրոցական խաղերը եւ աշխատանքները:
Կը մղէ զաւակը, որ ընկեր-ընկերուհիներ ունենայ եւ մշակէ անոնց հետ բարեկամութիւն եւ մտերմութիւն:
Կը թելադրէ զաւկին, որ խաղէ դուրս ըլլայ հանդարտ, մտածէ եւ վերյիշէ դաստիարակին թելադրութիւնները եւ բացատրութիւնները:
Անօթի չի ղրկեր զաւակը դպրոց` քաջ գիտնալով, որ նախաճաշը խիստ կարեւոր է անոր արթնութեան եւ ֆիզիքական, մտային ու հոգեկան առողջութեան համար:
Ուշադրութիւն կ՛ընէ զաւկին սննդառութեան, մարմնամարզին, հանգիստին եւ քունին:
Բաղդատականներ չ՛ըներ իր զաւակներուն միջեւ եւ կ՛ընդունի անոնցմէ ամէն մէկը իր յատկութիւններով եւ կարողութիւններով:
Խտրականութիւն չի դներ զաւակներուն միջեւ, այլ կ՛ըլլայ միշտ արդար եւ խղճամիտ:
Մոնրէալ