Միացեալ Նահանգներու Արտաքին Գործոց Նախարարի Թեկնածուն Թուրքիան «Այսպէս Կոչուած Դաշնակից» Կը Կոչէ

Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարի թեկնածու Էնթընի Պլինքըն յայտարարած է, որ իբրեւ ՕԹԱՆ-ի դաշնակից` Թուրքիոյ կողմէ ռուսական «Էս-400» հակաօդային պաշտպանութեան համակարգերու ձեռքբերումը «անընդունելի է»: Այս մասին կը հաղորդէ թրքական «Ահվալ»-ը:

«Մեր երկրի, այսպէս կոչուած, ռազմավարական գործընկերը իրականութեան մէջ կանգնած է Ռուսիոյ` մեր մեծագոյն ռազմավարական մրցակիցներէն մէկուն կողքին. ատիկա անընդունելի է», յայտարարած է Պլինքըն` պատասխանելով հանրապետական ծերակուտական Լինտսի Կրահամի` Անգարայի կողմէ «Էս-400»-ներու ձեռքբերման մասին հարցումին:

Ծերակոյտի արտաքին յարաբերութիւններու յանձնախումբի բարձրաստիճան անդամ Պոպ Մենենտես խօսած է նաեւ շրջանին մէջ Թուրքիոյ ապակայունացնող գործողութիւններուն մասին եւ յիշատակած Սուրիոյ մէջ Թուրքիոյ քայլերը, Կիպրոսի ու Լիպիոյ մերձակայ բացառիկ տնտեսական գօտին եւ վերջերս Թուրքիոյ կողմէ Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմին Ազրպէյճանի աջակցութիւնը:

Ծերակուտականը նաեւ աւելցուցած է, որ Թուրքիան այժմ բանտ կը նստեցնէ աւելի շատ փաստաբաններ եւ լրագրողներ, քան որեւէ այլ երկիր:

«Հարցը այն է, որ Թուրքիան շատ առումներով դաշնակից է, սակայն չի գործեր այնպէս, ինչպէս պէտք է դաշնակից մը գործէ: Եւ ասիկա (կը ծիծաղի) շատ, շատ կարեւոր մարտահրաւէր է մեզի համար: Եւ մենք այդ հարցին մէջ շատ յստակ դիրքորոշում ունինք», իր կարգին աւելցուցած է Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարի թեկնածուն:

Թուրք պատմաբան Աքսել Չորլու «Թուիթըր»-ի իր էջին վրայ գրած է. «Տարիներ շարունակ Թուրքիան յաճախ «այսպէս կոչուած» արտայայտութիւնը օգտագործած է իր քննադատները մատնանշելու համար: Մինչդեռ ամերիկեան դիւանագիտութիւնը դաշնակից երկրին յղած ուղերձին մէջ հազուադէպօրէն օգտագործած է «այսպէս կոչուած» արտայայտութիւնը»:

Ծերակոյտի արտաքին յարաբերութիւններու յանձնախումբը երեքշաբթի օր լսումներ կատարած է արտաքին գործոց նախարարի պաշտօնին Էնթընի Պլինքընի թեկնածութեան հաստատման համար: Իր ներածական յայտարարութեան ժամանակ Պլինքըն քննարկած է արտաքին գործոց նախարարի պաշտօնին մէջ իր առաջնահերթութիւնները:

Ան նիստի ընթացքին նաեւ խոստացած է Իսրայէլի մէջ Միացեալ Նահանգներու դեսպանատունը պահել Երուսաղէմի մէջ եւ շարունակել քաղաքը Իսրայէլի մայրաքաղաքը նկատել:

Խօսելով պաղեստինեւիսրայէլեան տագնապին մասին` Պլինքը Ծերակոյտի անդամներուն ըսաւ. «Նախագահին եւ իմ կարծիքովս, Իսրայէլի իբրեւ հրէական ժողովրդավարական երկիր ապագան երաշխաւորելու եւ պաղեստինցիներուն պետութիւն տալու միակ ուղին երկու պետութիւններու լուծումն է»:

Պլինքըն նշեց, որ նորընտիր նախագահ Ճօ Պայտըն կ՛ուզէ, որ Միացեալ Նահանգներ իրենց բոլոր միջոցները օգտագործեն օտար գործընկերները «Հիւսիսային հոսք-2» կազի խողովակաշարէն հրաժարելու մղելու:

Ան յայտնեց, որ ամերիկեան նոր վարչակազմը պատրաստ է վերադառնալու Իրանի հետ հիւլէական համաձայնութեան, պայմանով որ Թեհրան դարձեալ յարգէ իր յանձնառութիւնները:

Պլինքըն ըսաւ, որ նորընտիր նախագահը «կը կարծէ, թէ եթէ Իրան վերստին յանձնառու դառնայ համաձայնութեան, ապա մենք եւս ատոր յանձնառու պիտի դառնանք: Սակայն ատոր պիտի դիմենք իբրեւ մեկնակէտ, մեր դաշնակիցներուն ու գործընկերներուն հետ, որոնք դարձեալ մեր կողքին պիտի ըլլան` ձգտելով աւելի ուժեղ եւ աւելի երկարատեւ համաձայնութեան»:

Ան յայտնեց, որ ատիկա «հաւանաբար ներառէ թեւաւոր հրթիռներու իրանեան ծրագիրը, ինչպէս նաեւ Միջին Արեւելքի մէջ անոր քայքայիչ գործունէութիւնը»` նշելով, որ այդ պայմանները «ներկայիս ապահովուած չեն»:

Պլինքըն յայտնեց, որ Միացեալ Նահանգներու նախկին նախագահ Տանըլտ Թրամփի` հիւլէական համաձայնագիրէն դուրս գալը «իրանեան հիւլէական սպառնալիքը բարդացուց»` նշելով, որ Իրան «ներկայէն աւելի վտանգաւոր պիտի ըլլայ, եթէ հիւլէական զէնք ձեռք ձգէ կամ զայն շուտով արտադրելու եզրին ըլլայ»:

Սպիտակ տան ազգային անվտանգութեան խորհրդատուի պաշտօնի թեկնածու Աւրել Հէյնզ իր կարգին յայտնեց, որ Իրանի դիմաց «երկար ճամբայ» կայ հիւլէական համաձայնագիրին լիակատար յանձնառութեան վերադառնալու համար:

Ֆրանսական «Լը Ֆիկարօ» օրաթերթը երէկ հաղորդեց, որ Նիւ Եորքի մէջ իրանցի պատուիրակի մը եւ Պայտընի վարչակարգի ներկայացուցիչի մը միջեւ գաղտնի բանակցութիւններ տեղի ունեցած են:

Յիշեցնենք, որ Իրանի նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Մահմուտ Վայեզի նախապէս հերքած էր, թէ Թեհրան կապի մէջ է Միացեալ Նահանգներու նորընտիր վարչակազմին հետ` շեշտելով, որ Միացեալ Նահանգներու նորընտիր նախագահ Ճօ Պայտընի վարչակազմին հետ Իրանը երկկողմանի յարաբերութիւններ չէ հաստատած: «Իրանի քաղաքականութիւնը ամերիկեան նոր վարչակազմին հետ պարտաւորութիւն է պարտաւորութիւններու փոխանակման, քայլերու իրականացում` քայլերու իրականացման եւ տուեալներու փոխանակում` տուեալներու փոխանակման դիմաց», ըսած էր ան:

Իրանի արտաքին գործոց նախարար Մոհամետ Ժաւատ Զարիֆ երէկ յայտարարեց. «Միացեալ Նահանգներու նախագահ Տանըլտ Թրամփի` Իրանի դէմ կիրարկած ծայրայեղ ճնշումներու քաղաքականութիւնը ամբողջովին ձախողեցաւ: Թրամփի քաղաքական կեանքը վերջ գտաւ, իսկ հիւլէական համաձայնութիւնը տակաւին գոյութիւն ունի, եւ գնդակը այժմ Միացեալ Նահանգներու դաշտին մէջ է»:

Ան Միացեալ Նահանգներու նորընտիր նախագահ Ճօ Պայտընին կոչ ուղղեց` վերադառնալու Իրանի հետ հիւլէական համաձայնութեան:

Զարիֆ հերքեց, թէ ՄԱԿ-ի մէջ Իրանի դեսպան Մաժիտթախթ Ռաւանշիի եւ Պայտընի խմբակին միջեւ հանդիպում տեղի ունեցած է: