«Ազդակ»-ի 18-րդ առցանց լսարանին զեկուցեց ֆրանսահայ պատմաբան դոկտ. Յարութիւն Գէորգեան, որուն նիւթն էր «Ֆրանսայի ծերակոյտի որոշումին նշանակութիւնը»:
Դասախօսը նախ պարզեց, որ նիւթը որոշուած ատեն տակաւին Ֆրանսայի խորհրդարանը նման որոշում չէր կայացուցած, հետեւաբար վերլուծումը ընդլայնեց թէ՛ ծերակոյտին եւ թէ՛ Ազգային ժողովին որդեգրած բանաձեւերուն վրայ, անմիջապէս նկատել տալով, որ ծերակոյտի պարագային ներկաներուն թիւը շուրջ 300 էր, մինչ խորհրդարանի պարագային` 185, շուրջ 600-ի վրայ: Գէորգեան պարզաբանեց, որ ծերակոյտին մէջ 1 դէմ քուէարկողը Ֆրանսա-Ազրպէյճան բարեկամական յանձնախումբի նախագահն էր:
Այնուհետեւ ան ներկայացուց Ֆրանսայի եւ Թուրքիոյ նախագահներ Մաքրոնի եւ Էրտողանի միջեւ գոյութիւն ունեցած յարաբերութիւնը, Մաքրոնի շրջապատին մէջ հայ ազդեցիկ անձնաւորութիւններու ունեցած հաւանական դերը եւ ընդհանրապէս Ֆրանսա-Թուրքիա լարուած յարաբերութիւններու աշխարհագրութիւնը:
Այս բոլորին կ՛աւելնայ նաեւ Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ ժխտողականութեան դէմ նախկին որոշումներու հոլովոյթը, որ, ըստ էութեան, ստեղծած է ֆրանսական աւանդութիւն մը:
Խօսելէ ետք ՕԹԱՆ-ի մէջ Ֆրանսայի ներս-դուրս կարգավիճակին եւ այդ ծիրին մէջ վերջերս ունեցած դերակատարութեան մասին` Գէորգեան կեդրոնացաւ Արեւելեան Միջերկրականի մէջ Յունաստանի եւ Կիպրոսի սպառնացող Թուրքիոյ դէմ Ֆրանսայի առած գործնական գործողութիւններուն վրայ:
Յատուկ վերլուծումի ենթարկելով Եւրոպական Միութեան նախագահներու եւ վարչապետներու յառաջիկայ վեհաժողովին Արցախի օրակարգով Ֆրանսայի կատարելիք դերը, դասախօսը լուսարձակի տակ առաւ ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակին մէջ Ֆրանսայի հաւանական վերաշխուժացումը:
Դոկտ. Յարութիւն Գէորգեան ներկայացուց նաեւ մարդասիրական այն աշխատանքը, զոր Ֆրանսան կը տանի թէ՛ քաղաքներու, թէ՛ նահանգային խորհուրդներու եւ թէ՛ կառավարութեան մակարդակներուն վրայ` ակնկալելով նման բնոյթի աշխատանքներու ծաւալումը: Կանխատեսելով ռուս-ֆրանսական հաւանական գործակցութեան մը ձեւաւորումը` դոկտ. Գէորգեան ներկայացուց այն հաւանական կէտերը, որոնց շուրջ կարելի պիտի ըլլայ գործակցութիւն ծաւալել:
Շեշտելով այսօրուան սահմանուած դրութեան ժամանակաւոր բնոյթը` դոկտ. Գէորգեան իբրեւ հետագայ աշխատանքներու ուղղութիւն նշեց ինքնորոշման իրաւունքի ճամբով անկախութեան ուղին եւ Լեռնային Ղարաբաղի վերակազմակերպումը կամ վերասահմանագծումը:
Վերլուծական դասախօսութեան յաջորդեց տեսակէտներու եւ հարցումներու ճամբով հետաքրքրական քննարկում:
