Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Աշխարհի ամէնէին նշանաւոր մօրուքաւոր հերոսը մեծցեր է: Ան այս տարի կը տօնէ իր 35-րդ տարեդարձը: Սուփըր Մարիօ Պրոս վիտէօ-խաղը առաջին անգամ շուկայ իջաւ Ճափոնի մէջ, 13 սեպտեմբեր 1985-ին:
***
Սկիզբի օրերուն Մարիոն… պարզապէս Մարիօ չէր: Երբ ան առաջին անգամ յայտնուեցաւ, անոր անունը Ճամփմեն էր (ցատկող անձը): Ան ատաղձագործ եւ երկրորդական կերպար մըն է «Տոնքի Քոնկ» անունով խաղի մը մէջ: Այդ խաղին մէջ ան պարզապէս կը ցատկէ տախտակէ տախտակ եւ կը փորձէ արգելքներէն խուսափիլ: Նինթենտոյի այս խաղին մէջ, մեծ կապիկն է հերոսը: Սակայն արդէն Ճամփմեն կը նմանի մեզի ծանօթ Մարիոյին: Ան հագուած է սալոփեթ տաբատ մը, դրած է քասքեթ եւ ունի պեխ: Այդ ժամանակաշրջանին գրեթէ անկարելի էր այդքան փոքրիկ անձի մը վրայ գծել բերան եւ մազեր:
***
Ճամփմեն կը դառնայ Մարիօ 1982-ին, երբ «Տոնքի Քոնկ Ճիւնիոր» խաղը կ՛իջնէ արքէյտի խաղին մեքենաներուն վրայ, վիտէօ-խաղերու կեդրոններուն մէջ: Այս նոր անունը անոր տուած է զայն ստեղծողը` Շիկերու Միյա-Մոթօ. Մարիօ անունը Նինթենտոյի աշխատանոցներու շէնքին տիրոջ անունն է` Մարիօ Մեկալէ, որ իտալական ծագումով ամերիկացի գործատէր մըն է: Մէկ տարի ետք Մարիօ կը դադրի ատաղձագործ ըլլալէ եւ կը դառնայ ջրմուղագործ, իսկ երկրորդական կերպարը` գլխաւոր կերպար: Ան կը դառնայ հերոսը Մարիօ Պրոս արքէյտի խաղին, որուն մէջ կը կռուի Նիւ Եորքի կոյուղիներուն մէջի էակներուն դէմ, իր եղբօր` Լուիճիի հետ: Սունկերու թագաւորութեան մէջ շրջելով` ան կը փորձէ փրկել Թոտծթուլ իշխանուհին Պրաուզըրէն, Քինկ Քուփայէն: Տեսակաւոր արգելքներ եւ վտանգներ կը սպասեն իրենց ճամբուն վրայ:
***
Շատ շուտ Մարիօ կը դառնայ Նինթենտոյի խորհրդանիշ պատկերը` մասքոթը: Տարիներու ընթացքին ան տարբեր արհեստներ կ՛ունենայ` ատաղձագործ, ջրմուղագործ, սակայն նաեւ բժիշկ, թենիս խաղցող, քարթ ինքնաշարժ քշող, նկարիչ, շինարար… Այժմ ան աւելի քան 70 վիտէօ-խաղերու գլխաւոր կերպարն է, սակայն ան նաեւ կը մասնակցի իր ընկերներուն արկածախնդրութիւններուն աւելի քան 80 ուրիշ խաղերու մէջ: 35 տարիներ ետք ան տակաւին կը պահէ իր եռանդն ու աշխուժութիւնը եւ մեզի հաճելի ժամանակներ անցընել կու տայ:
Անհաւատալի Բայց Իրաւ
– Օդանաւերու հնարումէն 400 տարիներ առաջ Լէոնարտօ տա Վինչի արդէն մտածած էր, որ մարդիկ կրնային թռչիլ սորվիլ` թռչուններուն դիտելով:
– Ճարտարագէտները կ՛ուսումնասիրեն սարդի ոստայնները` կամուրջներու շինութիւնը բարելաւելու համար:
– Դլփինները կը շնչեն իրենց գլխուն վրայ գտնուող ծակի մը միջոցով:
– Թիւռեքս հոյամողէսին ուղեղը ուրիշ մսակեր անասուններու ուղեղներէն երկու անգամ աւելի մեծ էր:
– Աշխարհի վրայ արձանագրուած ամէնէն բարձր ջերմաստիճանը պատահած էր Լիպիոյ մէջ, 1922-ին, երբ ջերմաստիճանը ցոյց տուած էր 58 աստիճան տաքութիւն:
– Գիտէի՞ր, որ կարգ մը երկիրներու մէջ հրաբուխի շոգի եւ տաք ջուրեր կը գործածուին ելեկտրականութիւն արտադրելու համար:
– Ճափոնի մէջ ամէն տարի տեղի կ՛ունենան աւելի քան հազար երկրաշարժեր: Այս պատճառով երկիրը օժտուած է երկրաշարժերու ահազանգի ամէնէն լաւ դրութիւններով:
– Գիտէի՞ր, որ Ասիան աշխարհի ամէնէն մեծ ցամաքամասն է: Նոյնիսկ լուսինին մակերեսը անկէ աւելի փոքր է:
– Անտառներու հրդեհները կրնան յառաջանալ ժամական 9,7 քմ արագութեամբ:
– 1,7 միլիոն տոլար արժող Պուկոթի Վէյրոնը ճամբան շրջելու արտօնագիր ունեցող ամէնէն սուղ ինքնաշարժն է: Ան կրնայ յառաջանալ ժամական 407 քմ արագութեամբ:
– Երբ 1 թուանշանէն ետք կը դրուի 100 զերօ, այդ թիւը կը կոչուի կուկոլ:
– Մինչ 1 միլիոն օրը հաւասար է մօտաւորապէս 2700 տարիներու. 1 միլիոն ժամ` 114 տարիի, իսկ 1 միլիոն վայրկեան` մօտաւորապէս երկու տարուան:
Ժամանց
