Յ. Պ.
Բանաստեղծը` Աւետիք Իսահակեան:
Պատգամը`
Անդաւաճան, անհուն սիրով
Հայրենիքիդ լինես պաշտպան…
Պատմութիւնը մեզի պարտադրած է կրկին գոյամարտ մղել:
Հայրենիքի պաշտպանութեան ալիքը տարածուած է ամէնուրեք: Աշխարհագրութեան յառաջացուցած ամէն կարգի հեռաւորութիւնները ջնջուած են:
Հայ մարդիկ, այր եւ կին, կամաւոր դարձած են: Կ’երթան ռազմաճակատ: Գոյութենական կռիւ է:
Ռազմաճակատը եկած է թիկունք` ամէն ինչ ռազմաճակատի համար կարգախօսով:
Թիկունքը միայն Հայաստանը չէ, ամբողջ հայաշխարհն է:
Ինչ որ ըսենք եւ գրենք այս մասին, կրկնութեան կը նմանի:
Բայց կարծէք մեր ժողովուրդը լսած է բանաստեղծին անպաճոյճ պատգամը:
Բանաստեղծը` Աւետիք Իսահակեան: Ան իր թոռ Աւիկին ձգած է իր պատգամը:
Իրաւ մեծերը միշտ հայր են ժողովուրդին: Իրաւ բանաստեղծին թոռ են սերունդները:
Աւետիք Իսահակեանի պատգամը իր թոռան եւ թոռներուն` մեզի, առանց դարձդարձիկ վերլուծումներու եւ տեսութիւններու` ազգային եւ քաղաքական իմաստութիւն է: Մարտակոչ:
Աւետիք Իսահակեանի խօսքը կտակ է:
Այս մասին մտածեցի, երբ երէկ Հայաստանի հեռատեսիլէն խօսեցան տարբեր երկիրներէ եկած երեք երիտասարդ հայ կամաւորներ, հայրենիք պաշտպանելու` ճակատ գացող հազարաւորներու կողքին: Չեմ գիտեր, թէ անոնք կարդացա՞ծ են թէ ոչ Աւետիք Իսահակեանի տողերը: Անոնք անսացած են իրենց ծիներուն մաս կազմող բանաստեղծի կանչին, հասկցած են նաեւ, որ թիկունքը հայաշխարհն է: Անոնք կպած չէին մնացած աշխարհի այս կամ այն հրապարակին վրայ գոռացող բարձրախօսերուն:
Անդաւաճան, անհուն սիրով
Հայրենիքիդ լինես պաշտպան.
Եթէ նրա սիրոյ համար
Մի սխրալի գործ կատարես,
Չյոխորտաս, լինես խոնարհ,
Եւ իր պարտքը ճիշդ կատարած
Մարդու նման` խիղճդ անդորր,
Ապրես ուրախ եւ բախտաւոր:
Ի՜նչ իմաստութիւն, առանց խոշոր բառերու տարափի: Առանց խօսափողի:
Այսօր ռազմաճակատ կ’երթան հայրերը, որդիները եւ թոռները:
Հայրենիքը զարդարանք չէ, ան էութիւնն է ազգին: Աւետիք Իսահակեանի խօսքը խորքով պէտք է լսել: Հայրենիքի սէրը որձեւէգ չի կրնար ըլլալ: Ան համակ նուիրում է: Այդ պէտք է կարդալ գարուն-կեանքով ճակատի երիտասարդի աչքերուն մէջ: Արդէն սպիտակահեր ճակատ մեկնած հայրերու առաքինութեան մէջ: Ճակատ մեկնիլ` ինքնին սխրանք է, քանի որ մեկնողը ի յառաջագունէ կ’ընդունի գերագոյն զոհողութիւնը:
Սխրա՛նք: Եւ ո՛չ յոխորտանք: Ո՛չ սեփական եւ ո՛չ այլոց սխրանքի համար: Այլ` գոյութենական գիտակցութեան յաղթանակ: Երաշխիք` «Եւ իր պարտքը ճիշդ կատարած մարդու նման»… «խիղճդ անդորր» ուրախ ապրելու համար»:
Հայրենիքի պաշտպանութեան համար հայրենիք եկած երեք երիտասարդները, անոնք, որոնք եկած են, անոնք, որոնք պիտի գան, առանց բաւարարուելու Անդրանիկ Ծառուկեանի դիպուկ կերպով բանաձեւած «թղթէ կապարճ»-ի (առանց հոգեկանի) աղմուկով, «անդաւաճան, անհուն սիրով» պաշտպան են հայրենիքի:
Հայրենապահներ:
Կրկին կարդալ Աւետիք Իսահականի պատգամը` իր թոռան, եւ անոր հետ բանաստեղծի ներշնչանքով` իր բոլոր թոռներուն.
Հայրենիքիդ լինես պաշտպան.
Եթէ նրա սիրոյ համար
Մի սխրալի գործ կատարես,
Չյոխորտաս, լինես խոնարհ…
Հիմա՛: Որպէս տէր` առաջնագիծի վրայ. Շուշի, Ստեփանակերտ, Մարտակերտ, Ֆիզուլի, աչքերը յառած` մշուշի մէջէն պարզուող Մռաւ լերան, այրուող անտառներուն, Ղազանչեցոց եկեղեցիին, Գանձասարին, անցեալ պատմող Տիգրանակերտին…
Եւ վաղը` բռնագրաւուած լացող մայրաքաղաք Անիին…
Միշտ յիշելով Հայոց Հայրիկի պատգամը… «Անհող չմնաս»…
2 նոյեմբեր 2020
