ԽՈՐԷՆ ՓԻԼԱՒՃԵԱՆ
«Երբ չի մնում ելք ու ճար
Խենթերն են` գտնում հնար…»:
ՊԱՐՈՅՐ ՍԵՒԱԿ
Մենք` հայերս, այս սկզբունքով եւ այս ոգիով Սարդարապատի, Բաշ Ապարանի եւ Ղարաքիլիսէի ճակատներուն վրայ մարտնչեցանք:
Եթէ այս գիտակցութեամբ եւ այս շունչով տոգորուած չըլլայինք, ապա պիտի չկարենայինք կերտել Հայաստանի Ա. Հանրապետութիւնը:
Եթէ սոյն ոգիով գօտեպնդուած չըլլայինք, պիտի չկարենայինք դէմ դնել Հայաստանը դարերով թիրախ դարձուցած թշնամիներուն` այս պարագային թուրքերուն ոտնձգութիւններուն:
Եթէ այս հաւատքով լիացած չըլլայինք, պիտի չկարենայինք բռնագրաւուած Արցախ աշխարհը Ազրպէյճանէն վերստին վերցնելով` Հայաստանին միաւորել:
Հայուն անպարտելի ոգիին դրսեւորումին ականատեսը եղած ենք մայիս ամսուան մէջ:
Մայիսը հայերուս համար յատուկ նշանակութիւն ունի, որովհետեւ ան նախ նուիրուած է Տիրամօր եւ անոր ընդմէջէն հայ մօր: Մայրն է, որ սփիւռքի մէջ հայ մանուկին հայեցի դաստիարակութիւն կը ջամբէ եւ հայուն հայ մնալու դժուարին աշխատանքին մէջ կարեւոր ու էական դերակատարութիւն կ՛ունենայ:
Մայիսին է, որ հայոց պատմութեան լուսաւոր էջերը արձանագրուած են` սկսած Աւարայրի ճակատամարտէն` 26 մայիս 451-ին, ուր հայը ո՛չ ըսաւ կրօնափոխութեան եւ նախընտրեց նահատակութեան պսակը կրել, քան պարսիկներուն լուծին տակ մնալով իրենց կրօնը` զրադաշտականութիւնը դաւանիլ:
Միեւնոյն ոգին թեւածելով 15 դարեր ետք յայտնուեցաւ Սարդարապատի, Բաշ Ապարանի եւ Ղարաքիլիսէի ճակատամարտերուն մէջ: Այս անգամ եւս համազգային էր պոռթկումը, ուր հայը վճռեց կա՛մ բուռ մը հայրենի հողին տէր կանգնիլ եւ հայրենազուրկ չըլլալ, կա՛մ այս փոքրիկ տարածքն ալ կորսնցնելով` ազգովին ոչնչանալ:
Օրհասական այս պահուն էր, որ թուրքը առաջին անգամ ըլլալով տեսաւ հայուն մարտունակ ոգին. տեսաւ, որ եթէ պէտք ըլլայ` հայը իր կեանքը կը զոհէ հայրենիքի փրկութեան համար: Եթէ այս ոգին չունենայինք` պիտի չյաղթէինք, եւ եթէ չյաղթէինք` հայրենիք պիտի չկերտէինք եւ այս (28 մայիս 1918-ին հռչակուած) հանրապետութեան արգասիքը 70-տարիներ ետք պիտի չքաղէինք` Արցախ աշխարհի` Հայաստանին միաւորուելու պայքարին մէջ, որ սկիզբ առաւ 20 փետրուար 1988-ին` Լեռնային Ղարաբաղը Ազրպէյճանի կազմէն դուրս բերելու որոշումով եւ լրումին հասաւ 8 մայիս 1992-ի երեկոյեան 9:00-ի լուսաբացին` անառիկ բերդաքաղաք Շուշիի ազատագրումով:
Սարդարապատէն Արցախ կամրջող փառահեղ այս յաղթանակներուն շնորհիւ է, որ սփիւռքահայերս` վտարանդի ըլլալով հանդերձ, մեր գաղթօճախներուն մէջ կ՛ապրինք ճակատաբաց. եւ կը տարբերինք միւս փոքրամասնութիւններէն` այն առումով, որ մենք ունինք մեր ուրոյն լեզուն, մեր սեփական հայրենիքը, այդ հայրենիքի եռագոյն դրօշը կը ծածանի ՄԱԿ-ի կեդրոնատեղիին վրայ. մեր քայլերգը կը հնչէ այնտեղ, ուր մեր երկրին նախագահը կամ այլ բարձրաստիճան այրեր պետական մակարդակի հրաւէրով կը դիմաւորուին, կամ` մեր երկիրը ներկայացնող մարզիկներուն` ախոյեանութեան բաժակի շնորհումի պահուն:
Այս բոլոր ձեռքբերումներուն շնորհիւ հպարտանալու, զատորոշուելու իրաւունքը ունինք:
Կը մնայ յուսալ, որ գեղեցիկ օր մը, Արցախի Հանրապետութիւնը եւս աշխարհի մեծ տէրութիւններուն կողմէ ճանաչում գտնէ, որպէսզի Արցախին վերաբերող մեր պայքարը եւս իր տրամաբանական աւարտին հասնի:
