Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան խորհրդարաններու պատգամաւորները ընդունած են միացեալ յայտարարութիւն, որուն մէջ դատապարտած են 30 տարի առաջ Ազրպէյճանի մայրաքաղաք Պաքուի մէջ կազմակերպուած եւ իրականացած հայերու ջարդերը: 18 յունուարին յայտարարութիւնը միաձայնութեամբ ընդունուած է Հայաստանի Ազգային ժողովին մէջ կազմակերպուած` Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովներուն միջեւ համագործակցութեան միջխորհրդարանական յանձնախումբի` Պաքուի ջարդերու 30-րդ տարելիցին նուիրուած միացեալ յատուկ նիստի աւարտին:
Յայտարարութեան բնագիրը կը ներկայացնենք ամբողջութեամբ.
«1990 յունուարի 13-19 Ազրպէյճանի մայրաքաղաք Պաքւում պետական իշխանութիւնների իմացութեամբ եւ թողտուութեամբ իրագործուել է հայ բնակչութեան համակարգուած եւ զանգուածային կոտորած: Ազգային հողի վրայ իրականացուած բռնութիւններին զոհ են դարձել հարիւրաւոր հայեր: Թալանի եւ բռնագրաւման է ենթարկուել հայերի ունեցուածքը: Ֆիզիքական ոչնչացման անմիջական սպառնալիքի ներքոյ Պաքուի աւելի քան քառորդ միլիոն տեղահանուած հայութիւնը, որպէս փախստական, բնակութիւն է հաստատել աշխարհի տարբեր երկրներում: Հայերի զանգուածային կոտորածը Պաքւում, արդիւնք է դեռեւս 20-րդ դարասկզբին կովկասեան թաթարական ծայրայեղական ուժերի, եւ հետագայում Ազրպէյճանի իշխանութիւնների կողմից սանձազերծուած, եւ ցայսօր շարունակուող հայերի նկատմամբ ցեղային խտրականութեան լայնածաւալ քաղաքականութեան, որը յանգեցրել է Ազրպէյճանի վերահսկողութեան ներքոյ գտնուող տարածքներում հայ ազգաբնակչութեան կտրուկ նուազման, իսկ 1980-ական թուականների աւարտին նոր թափ առնելով, կենսական վտանգի արդիւնքում Պաքուի եւ ազրպէյճանական խորհրդային այլ բնակավայրերու հայ բնակչութեան վերացմանը:
Արձանագրելով, որ հակառակ միջազգային հանրութեան եւ իրաւապաշտպան կազմակերպութիւնների կողմից արձանագրուած փաստերի, Ազրպէյճանի իշխանութիւնները մինչ օրս ժխտում են իրենց ցեղասպան գործունէութիւնները, նենգափոխում իրողութիւնները եւ խուսափում պատասխանատուութիւնից:
Ընդգծելով, որ Ազրպէյճանում մինչ օրս շարունակուող պաշտօնական հայատեաց քաղաքականութիւնը եւ դրա պարունակում իրականացուած այս եւ այլ յանցագործութիւնները, Սումկայիթի եւ Կիրովապատի ջարդեր, Արցախի` Ազրպէյճանի բռնագրումին տակ յայտնուած Մարաղա գիւղի հայ բնակչութեան կոտորած, 2016-ի ապրիլեան պատերազմի ժամանակ ազրպէյճանական զինուած ուժերի կողմից իրականացած ռազմական գործողութիւններ Արցախի քաղաքացիական բնակչութեան եւ գերեվարուած զինուորների նկատմամբ, հայկական մշակութային ժառանգութեան հետեւողական վերացումը, ինչպէս նաեւ Արցախի` ներկայիս Ազրպէյճանի բռնագրաւումի ներքոյ գտնուող տարածքների հայաթափումը վկայում են, որ Ազրպէյճանի իշխանութիւնների մօտ առկայ է իրենց վերահսկողութեան տակ գտնուող տարածքներում հայերին եւ նրանց գոյութեան բոլոր հետքերը բնաջնջելու մտադրութիւն:
Հիմք ընդունելով «Ցեղասպանութեան յանցագործութիւնը կանխարգելելու եւ պատժելու մասին» համաձայնագրում, «Մարդու իրաւունքների համընդհանուր հռչակագրում», «Ցեղային խտրականութեան բոլոր ձեւերի վերացման մասին» միջազգային համաձայնագրում, «Քաղաքացիական եւ քաղաքական իրաւունքների մասին» միջազգային դաշնագրում, եւ մարդու իրաւունքների ու հիմնարար ազատութիւնների պաշտպանութեանը վերաբերող միջազգային այլ փաստաթղթերում ամրագրուած սկզբունքները, որոնք նաեւ ամրագրուած են բոլոր ժողովրդավարական պետութիւնների ներպետական օրէնսդրութիւններում, Հայաստան-Արցախ միջխորհրդարանական յանձնաժողովը սոյն թուականի յունուարի 18-ի համատեղ նիստի արդիւնքներով ոգեկոչում է 30 տարի առաջ Պաքւում զոհուած մեր հայրենակիցների յիշատակը, եւ բարձրաձայնում հայ բնակչութեան կորուստների արդարացի հատուցման իրաւաչափութիւնը եւ արդիականութիւնը: Դատապարտում է ազրպէյճանական հանրապետութիւնում շարունակուող պետական հայատեաց քաղաքականութիւնը: Անընդունելի է համարում այլատեացութեան, ծայրայեղականութեան եւ ահաբեկչութեան ցանկացած դրսեւորում:
Վերահաստատում է, որ մարդկութեան դէմ յանցագործութիւնները չունեն վաղեմութեան ժամկէտ, եւ ընդգծում է, որ անցեալում կատարուած յանցագործութիւնների դատապարտումը նոր յանցագործութիւնների կանխարգելման կարեւորագոյն գրաւականն է: Կոչ է անում խորհրդարաններին եւ խորհրդարանական վեհաժողովներին, միջազգային կազմակերպութիւններին, իրաւապաշտպան կառոյցներին` դատապարտել Սումկայիթի, Կիրովապատի (Գանձակ), Պաքուի հայ բնակչութեան նկատմամբ Ազրպէյճանի կողմից իրականացուած ոճրագործութիւնները, եւ միջազգային մարդասիրական իրաւունքի խախտումները, որոնք սպառնալիք են ո՛չ միայն հայ ժողովրդի, այլեւ ողջ տարածաշրջանի անվտանգութեան, կայունութեան եւ զարգացման համար, գործուն քայլեր ձեռնարկել դրանց կանխարգելման ուղղութեամբ:
Վերահաստատում է, որ Հայաստանի եւ Արցախի Հանրապետութիւնները, հանդիսանալով իր հայրենիքում հայ ժողովրդի խաղաղ կենսագործունէութեան երաշխաւորները, պահանջատէր են հայերի նկատմամբ տեղի ունեցած ոճրագործութիւնների դատապարտման եւ դրանց զոհերին ու իրաւայաջորդներին արդարացի հատուցում տրամադրելու համար»:
