22 յուլիսին Հայաստանի «Ազատութիւն», «Ազգային օրակարգ», «Երկիր ծիրանի», Հայաստանի դեմոկրատական, ՀՅ Դաշնակցութիւն, «Մէկ Հայաստան», Ռամկավար ազատական կուսակցութիւնները հանդէս եկած են յայտարարութեամբ` մտահոգութիւն յայտնելով երկրին մէջ ստեղծուած դատական իշխանութեան շուրջ ծաւալած իրադարձութիւններուն առնչութեամբ:
Ստորեւ` յայտարարութեան բովանդակութիւնը:
«Պետական իշխանութեան թեւերի միջեւ հաւասարակշռութեան եւ փոխզսպումների համակարգի կայացումն ու անխափան գործունէութիւնը ցանկացած երկրի զարգացման գրաւականներից է: Օրէնսդիր, գործադիր ու դատական համակարգերի անկախութիւնն ու ինքնուրոյնութիւնը պարտադիր պայման են` բացառելու իշխանութեան կեդրոնացումը մէկ քաղաքական ուժի ձեռքում, ինչը երկրում մենիշխանութեան հաստատման հիմնական նախադրեալներից է: Այս առումով` դատարանների եւ դատաւորների նկատմամբ քաղաքական իշխանութեան կողմից ազդեցութիւն գործադրելու ցանկացած փորձ անթոյլատրելի է:
Արդարադատութեան արդիւնաւէտ գործունէութեան կարեւորագոյն երաշխիքներից է դրա ապաքաղաքական բնոյթն ու անկախութիւնը օրէնսդիր եւ գործադիր իշխանութիւնից: Ի հակադրութիւն միջազգայնօրէն ճանաչուած եւ սահմանադրօրէն ամրագրուած այս սկզբունքների, ներկայիս քաղաքական իշխանութիւնը, ժողովրդաիշխանութեան եւ փտածութեան դէմ պայքարի անուան տակ շահարկելով դատաիրաւական համակարգում առկայ եւ տարիների ընթացքում կուտակուած խնդիրները, արատաւոր երեւոյթները, ըստ էութեան, ձեռնամուխ է եղել ծայրայեղ գործողութեան` դատական իշխանութեան լիակատար իւրացմանը:
Սահմանադրական կարգի պահպանման եւ անհրաժեշտ անվտանգային իրավիճակի ապահովման ծիրին մէջ անընդունելի եւ դատապարտելի է, երբ`
- Քաղաքական իշխանութեան ուղղակի մասնակցութեամբ կազմակերպւում է դատարանների արգելափակում, խոչընդոտւում է դատաւորների եւ փաստաբանների բնականոն աշխատանքը, ճնշում է գործադրւում Բարձրագոյն դատական խորհրդի անդամների վրայ:
- Անթաքոյց նպատակադրմամբ փորձ է արւում ձեւաւորել սեփական քաղաքական շահերը սպասարկող Սահմանադրական դատարան: Այս նպատակով Ազգային ժողովի քաղաքական մեծամասնութիւնն, ըստ էութեան, պարտադրեց հանրապետութեան նախագահին` առաջադրել Սահմանադրական դատարանի` իշխանութեան քաղաքական հայեացքներն ու գործելաոճը որդեգրած դատաւորի թեկնածու, որն իր ընտրութեան յաջորդ օրն իսկ ինքն իրեն ապօրինաբար հռչակեց Սահմանադրական դատարանի նախագահ:
- Դատական համակարգի նուաճման քաղաքական այս ծրագրի իրագործմանը լծուել են նաեւ իշխանամերձ մամուլն ու փորձագիտական ուղղորդուող մի շրջանակ, որն առանց յստակ հայեցակարգի, առաջ է քաշում եւ փորձում դատական բարեփոխումների քաղաքական օրակարգը փոխարինել ոչ իրատեսական, երկրի իրաւական անվտանգութեանը սպառնացող գաղափարներով` ներառեալ անցումային արդարադատութիւնը, դատաւորների համատարած վեթինկը (զտում), առանց մեղադրական դատավճռի գոյքի բռնագանձումը: Արհամարհելով իրաւունքի գերակայութեան, անմեղութեան կանխավարկածի, սեփականութեան անձեռնմխելիութեան սկզբունքներն ու աղաւաղելով դատաիրաւական համակարգի բնականոն բարեփոխման օրակարգը` հարուածի տակ են դրւում Հայաստանի Հանրապետութեան գործող իրաւակարգը եւ երկրի կայունութիւնը:
- Վերոյիշեալ գործողութիւնները հարուածում են նաեւ Հայաստանի միջազգային հեղինակութեանը, հակասում են երկրի ստանձնած միջազգային պարտաւորութիւններին եւ խաթարում մեր պետականութեան հիմքերը:
Ըստ այդմ,
- Պահանջում ենք Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի քաղաքական մեծամասնութիւնից եւ կառավարութիւնից` հրաժարուել պետականութեանը սպառնացող գործողութիւններից, նախաձեռնել դատական համակարգի համապարփակ բարեփոխումների փաթեթի մշակում, հանրային եւ մասնագիտական քննարկումներ` նպատակադրելով անկախ եւ քաղաքական ազդեցութիւնից զերծ դատարանների ձեւաւորումը` Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութեան պահանջների եւ Հայաստանի ստանձնած միջազգային պարտաւորութիւնների խստիւ պահպանմամբ:
- Պահանջում ենք հանրապետութեան նախագահից` որպէս պետութեան գլուխ եւ Սահմանադրութեան պահպանմանը հետեւող անաչառ եւ բացառապէս համապետական ու համազգային շահերով առաջնորդուող բարձրագոյն պաշտօնատար անձ, ուղերձով դիմել Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային ժողովին` դատական իշխանութեան շուրջ ստեղծուած լարուած մթնոլորտը լիցքաթափելու, արդարադատութեան իրականացմանը խոչընդոտող հանգամանքները, դատարանների եւ դատաւորների` ներառեալ Սահմանադրական դատարանի բնականոն աշխատանքը խաթարող գործընթացները կասեցնելու, արդարադատութիւն իրականացնելիս նրանց անկախութիւնը երաշխաւորող սահմանադրական չափանիշների ամբողջական ապահովման նպատակով:
- Դիմում ենք քաղաքական ուժերին, քաղաքացիական հասարակութեանը եւ երկրի ապագայով մտահոգուած մեր հայրենակիցներին` մերժել իրաւական պետութեան կայացմանը խոչընդոտող գործողութիւնները, համախմբուել դատական համակարգի բնականոն բարեփոխումների օրակարգի շուրջ` յանձնառու լինելով ցուցաբերել անհրաժեշտ մասնագիտական օժանդակութիւն դրանց իրականացմանը եւ ձեւաւորել իրաւական անվտանգութեան համապարփակ հայեցակարգ:
- Գործող քաղաքական իշխանութեան կողմից դատական իշխանութեան նկատմամբ ոտնձգութիւնների շարունակուելու դէպքում` Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութեան եւ օրէնքներու շրջանակներում հասու միջոցներով հակազդելու ենք բոլոր ապօրինի գործողութիւններին եւ պատասխանատուութեան ենք կանչելու կազմակերպիչներին:
