Ո՞ր Ասպարէզը Ընտրել
Դպրոցական տարին իր վախճանին կը մօտենայ: Քննութիւններ, սպասումներ, յոյսեր եւ նոր ծրագիրներ: Անոնց համար մանաւանդ, որ երկրորդական վարժարանէ մը կը վկայուին, բարձրագոյն ուսման նոր հեռանկարներ կը բացուին: Ի՞նչ ընել, համալսարանի դասընթացքներու ո՞ր ճիւղին հետեւիլ, եթէ անշուշտ հնարաւորութիւն ստեղծուի դռնէ մը ներս մտնելու:
Պաքալորէայի տիրացող պատանիներէն շատերուն համար մասնագիտութեան մը ընտրութիւնը բաւական դժուարին խնդիր կը դառնայ: Որոշումներ կ՛առնուին յաճախ անձնական նախասիրութիւններէ բոլորովին անկախ, շրջապատի ազդեցութեանց ներքեւ:
Քանի մը օր առաջ այցելութեան մը ընթացքին առիթը ունեցայ այս հարցի մասին կարծիքներու փոխանակութիւն կատարելու սրտցաւ մօր մը հետ, որ հասած զաւակ ունի, թեկնածու` բարձրագոյն ուսմանց:
– Ես ու հայրը կը փափաքիք, որ մեր տղան տոքթոր ըլլայ,- յայտարարեց տիկինը վճռական շեշտով,- ամէն զոհողութիւն պիտի ընենք…
– Շա՜տ գնահատելի է ձեր փափաքը, գնահատելի է նաեւ զոհողութիւն ընելու ձեր պատրաստակամութիւնը, բայց ձեր տղան կ՛ուզէ. բժշկութեան հետեւիլ, կը սիրէ՞ այդ ասպարէզը,- հարց տուի յարգելի տիկնոջ:
– Սրտովը չէ, բայց ինքը ի՞նչ գիտէ,- ըսաւ ապագայ «տոքթոր»-ին մայրը,- իրեն ձգենք նէ, ինք կ՛ուզէ էնժենիոր ըլլալ…
– Սխալ կ՛ընէք, տիկի՛ն,- ձգեցէք, որ սիրած ճիւղը ընտրէ` իր ընդունակութիւններուն համաձայն:
– Ինչո՞ւ, տոքթորութիւնը աւելի աղէկ է, աւելի լաւ ապագայ ունի: Ո՛ւր որ երթայ` կրնայ լաւ դիրք մը ստեղծել եւ յարգուիլ ամէնքէն:
– Կրնայ ըլլալ, որ իրաւունք ունենաք, բայց մասնագիտութեան մը ընտրութիւնը յարմարութեան հարց է ամէն բանէ առաջ:
– Ինչո՞ւ, իմ տղաս որմէ՞ ետ կը մնայ: Դասարանին առաջիններէն եղած է միշտ: Տագրոջս տղան բժիշկ ելլելէ ետք մերինը բնաւ դժուարութիւն չի քաշեր:
Չուզեցի աւելի խորացնել վէճը եւ պաղ ջուր լեցնել «բժիշկ»-ի տիտղոսով յափշտակուած մօր մը տաք զգացումներուն վրայ: Սակայն այս ընթացիկ զրոյցը զիս մղեց խորհրդածելու տղոց ապագան կերտելու սխալ կերպի մը մասին, որ բաւական ընդհանրացած է քիչ մը ամէն տեղ:
Ի՞նչ կ՛ըմբռնենք, ի վերջոյ, «ապագայ» ըսելով: Ամէն ծնողի խոր փափաքն է զաւակը տեսնել յաջողած եւ երջանիկ: Ապագան, ուրեմն, յաջողութեան եւ երջանկութեան այն մտապատկերն է, որուն կը ձգտինք հասցնել նորահաս սերունդը:
Արդ, մեծերը զայն կ՛երեւակայեն իրենց տուեալներով եւ զուտ նիւթական առաւելութիւններ հաշուի առնելով:
Մեծ է թիւը այն ծնողներուն, որոնք լաւ ընելու տեղ գէշ կ՛ընեն` ստիպելով, որ պատանին իր ընդունակութիւններուն եւ հակումներուն հակասող մասնագիտութիւն մը ընդգրկէ: Կեանքին ու երջանկութեան տրուած անդարմանելի հարուածն է ասիկա:
Դժուար չէ երեւակայել վիճակը այն մարդուն, որ ամբողջ կեանքը գործ մը պիտի կիրարկէ` չուզելով, հայհոյելով, անիծելով կամ առնուազն` ձանձրանալով: Երջանկութեան աղբիւրը գործունէութեան մէջ է: Կեանքի վայելքը խոշոր չափով մը սրտի մօտ աշխատանքին հետ կապուած է: Եթէ ճիշդ է, որ ձախորդ ամուսնութիւն մը դժոխքի կը վերածէ ընտանեկան յարկը, նոյնքան ճիշդ է նաեւ ձախորդ արհեստին ներկայացուցած անպատեհութիւնը: Ի վերջոյ կեանքին նպատակը քանի մը ոսկի աւելի շահիլը չէ, այլ` շահին ու աշխատանքին մէջէն քաղուած հաճոյքը:
Յաջողութեան տեսակէտէն նոյնպէս հարցը կը ներկայացնէ կենսական նշանակութիւն: Բախտին բաժինը մէկ կողմ նետելով, որո՞նք են այն ազդակները, որ աշխատանքի մը առաւելագոյն յաջողութիւնը կ՛ապահովեն: Հոգեբան եւ մանկավարժ ըլլալու պէտք չկայ ճշդելու համար, թէ մասնաւոր յարմարութիւնները, այսինքն կոչումն ու ընդունակութիւնը ի՜նչ մեծ դեր կը խաղան միջակութիւններէն վեր բարձրացողներու կեանքին մէջ:
«Կոչում» բառը թերեւս քիչ մը շատ լայն եւ շատ խոր իմաստ ունի այս պարագային: Ամէն պատանի համալսարանի սեմին կոչումի զօրաւոր ձայնը չի լսեր իր կուրծքին տակ: Եւ ամէն լսող ալ պէտք եղած կորովն ու կամքը չ՛ունենար արգելքներ խորտակելու: Այսուհանդերձ, նախասիրութիւն կամ ընդունակութիւն ըսուած բան մը գոյութիւն ունի, զոր մեծերը շատ հեղ կ՛անտեսեն: Ահա հո՛ս է սխալը:
Երկրորդական վարժարանը նոր աւարտած անփորձ տղաք եւ աղջիկներ պէտք ունին խորհուրդի: Քիչերն են, որ վճռապէս իրենք կ՛ընտրեն իրենց ասպարէզը եւ հոն կը նետուին թարմ կեանքերու ամբողջ թափով: Իսկ մեծամասնութիւնը պատրաստ է անսալու կողմնակի խորհուրդներու:
Ծնողներու, դաստիարակներու կամ բարեկամներու տալիք ուղղութիւնը այս անկիւնադարձին վրայ վճռական նշանակութիւն ունի գալիք բոլոր տարիներուն համար: Եթէ ես անձնապէս գիտութեան սէր եւ հակում կը զգամ, իրաւունք չունիմ պատանին մղելու, որ գիտական ճիւղի մը հետեւի, եթէ ան օժտուած է արուեստագէտի խառնուածքով: Նման քայլ մը պարտադրել անոր` կը նշանակէ խափանել իր առջեւ յաջողութեան եւ երջանկութեան ճամբան:
Դիտեցէք ձեր շուրջ. որքա՜ն երիտասարդներ կան, որոնք իրենց խառնուածքին եւ կարողութիւններուն անյարիր ուղղութիւն մը որդեգրած են արտաքին ճնշումներու պարտադրանքին տակ: Եւ այս սխալը մեծ մասամբ կու գայ ծնողներու փառասիրութենէն կամ խորհրդատուներու անձնական միակողմանի տեսակէտներէն:
Մասնագիտական դիմաշրջումը լուրջ խնդիր մըն է, որ կը պահանջէ իրատեսութիւն եւ անկեղծութիւն:
Մ. ԻՇԽԱՆ
