Հայաստան
Մուսա Լերան Հայ Ժողովրդական
Բանահիւսութիւնը
Երեւանցի բանահաւաք Վ. Սվազլեանը հաւաքած եւ Երեւանի մէջ հրապարակած է Սուէտիոյ հայերու բանահիւսութեան ընտիր նմուշներ: Այդ նիւթերը գրի առած է Երեւանի Շահումեանի, ինչպէս նաեւ Էջմիածնի եւ Հոկտեմբերեանի շրջաններուն մէջ բնակող այն սուէտահայերէն, որոնք Հայաստան ներգաղթեցին Բ. Համաշխարհային պատերազմէն անմիջապէս յետոյ:
Սվազլեանը կը նշէ, որ Մուսա Լերան ստորոտին ապրող հայերու բանահիւսութիւնը դարերու պատմութիւն ունի: Ժողովրդական այդ պարզ ու անպաճոյճ ստեղծագործութիւններուն մէջ շունչ ու կենդանութիւն ստացած է աշխարհագրական այն միջավայրը, ուր ապրած են անոնք: Ժողովրդական ստեղծագործութիւններու մէջ պատկերաւոր եւ գեղարուեստական ոճով արտացոլուած են այդ վայրի բուսական եւ կենդանական աշխարհը, գիւղերն ու քաղաքները` իրենց բազմազգ բնակչութեամբ եւ իւրայատուկ կենցաղով: Ամենայն հաւանականութեամբ, կը գրէ ան, սուէտահայերը ունեցած են ժողովրդական բանահիւսութեան բոլոր ժանրերու նմուշներ, սակայն բոլորը մեզի չեն հասած:
Գրի առած նիւթերուն մէջ կան վիպական եւ քնարական բնոյթի ստեղծագործութիւններ: Ուշագրաւ եւ հրաշապատում հեքիաթներ, որոնց մէջ մեծ դեր ունին գիրն ու գրականութիւնը, մարդոց եւ անասուններու լեզուն իմանալը:
Սուէտահայերու առօրեայ կեանքն ու յարաբերութիւնները ներկայացուած են նաեւ իրենց իրապատում հեքիաթներուն մէջ:
Մուսալեռցիները ունին նաեւ մեղմ եւ պատկերաւոր առածներ եւ ասացուածքներ, որոնք կ՛արտացոլեն ժողովրդական բազմադարեան կենսափորձով ստուգուած ճշմարտութիւններ:
Մեր ժողովուրդի հոգեկան կերտուածքին, կը նշէ Սվազլեանը, խիստ բնորոշ է աշխատասիրութիւնը: Սուէտացին, ինչպէս` գաղթաշխարհի մէջ ապրող ամէն մէկ հայ, գիտակցած է, որ ազնիւ եւ քրտնաջան աշխատանքով միայն հնարաւոր է գոյութիւն ունենալ:
Պատկերաւոր եւ խորիմաստ են նաեւ անոնց օրհնանքներն ու անէծքները: Բնութիւնը վերակենդանացնող ուժերու նկատմամբ ժողովուրդի տածած անհուն սիրոյ եւ երկիւղածութեան արտայայտութիւնը կայ շարք մը օրհնանքներու մէջ, ուր հողն ու ջուրը, ծաղիկն ու տերեւը կը դառնան մարդկային բնաւորութեան լաւագոյն յատկութիւնները գնահատող չափանիշ:
Սուէտահայերը ունին բազմաթիւ հանելուկներ, որոնք ըլլալով պատկերաւոր հարցադրումներ` գաղափար կու տան շրջապատի բնութեան, զանազան երեւոյթներու, բուսական եւ կենդանական աշխարհի, ինչպէս նաեւ` տեղւոյն բնակչութեան կենցաղի շարք մը հանգամանքներու մասին:
Անմիջական եւ յուզիչ են նաեւ քնարական երգերն ու խաղիկները: Ատոնք կ՛արտացոլեն յոյզեր եւ ապրումներ, խինդ ու վիշտ, պայքար եւ հաստատուն հաւատք` լաւագոյն գալիքի հանդէպ:
Խաչիկ Պապիկեանի Միջոցով
Պապը Մաղթանքներ Ըրած Է Լիբանանի
Յաջողութեան Եւ Բարգաւաճման Համար
Առողջապահութեան նախարար Խաչիկ Պապիկեան, որ ներկայիս կը գտնուի Ժընեւ, ուր կը մասնակցի Աշխատանքի միջազգային գրասենեակի համագումարին աշխատանքներուն, ընդունուած է պապին կողմէ, որ անցեալ շաբաթ քանի մը ժամուան համար Ժընեւ այցելած էր:
Ունկնդրութեան ընթացքին ս. քահանայապետը իր հայրական սէրն ու գուրգուրանքը արտայայտած է հանդէպ Լիբանանին եւ պարտականութիւն տուած է Խ. Պապիկեանին` յաջողութեան եւ բարգաւաճման իր մաղթանքները փոխանցելու հանրապետութեան նախագահին: Պօղոս Զ. ըսած է, որ Լիբանան շատ սիրելի երկիր մըն է իրեն համար:
Միւս կողմէ, Պ. Ի. Թ.ի համագումարին, Խ. Պապիկեան, խօսած է ճառ մը` անդրադառնալով պաղեստինեան խնդրին: Խ. Պապիկեան ըսած է. «Նպատակ չունիմ նկարագրելու աղբերգութիւնը ժողովուրդի մը, որ խաղաղ կ՛ապրէր իր հողին վրայ, ուրկէ արտաքսուեցաւ հազարաւոր տարիներ ետք: Ո՛չ, ձեզի հետ պիտի քննեմ շրջանին մէջ խաղաղութեան դատին ծառայելու կարելիութիւնները: Սիոնական պետութիւնը ցեղապաշտ քաղաքականութիւն մը վարելո՞վ պիտի կրնայ ապահովել մարդկային ազատութիւնները: Իր քաղաքականութիւնը Միջին Արեւելքի եւ աշխարհի խաղաղութեան դատին կը նպաստէ՞ միթէ: Արաբ աշխատաւորներուն արդարութիւն կը պահանջեմ, ինչպէս` բոլոր աշխատաւորներուն»:
