Կրինլենտի Գաղտնիքը

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Արդեօք ի՞նչ պահուած է բեւեռներու սառոյցին տակ… Անոնք բնաւ չեն հալած. հետեւաբար ոչ մէկը իսկապէս գիտէ, թէ հոն ի՛նչ կայ: Սակայն, շնորհիւ երկրագունդին շուրջ դարձող արբանեակներուն հաշուիչ յատուկ մեքենաներու, մենք շատ բաներ սորվեցանք:

Հսկայական Փոս Մը` Կրինլենտի Տակ

Գիտնականները գտած են, որ Կրինլենտի սառոյցին մէջ, մօտաւորապէս մէկ քիլոմեթր խորութեան վրայ գոյութիւն ունի կլոր հսկայական փոս մը: Այս փոսը յառաջացած է, երբ երկնաքար մը երկրագունդին մակերեսին զարնուած է: Գիտնականները այս փոսին ներկայութիւնը գտած են երեք տարուան փնտռտուքներէ ետք: Անոնք նախ անցած են սառոյցի մակերեսին վրայէն, ապա անդրադարձած են, որ գետինը աւելի ցած էր յատուկ շրջանի մը տարածքին: Հետեւաբար, անոնք ՆԱՍԱ-էն խնդրած են իրենց օգնել` հայթայթելով արբանեակներէն առնուած նկարներ: Այս ձեւով է, որ անոնք անդրադարձած են այդ փոսին ներկայութեան: Անոր խորութիւնը 330 մեթր է, իսկ տրամագիծը` 31 քիլոմեթր: Այդ վայրին վրայ ինկած երկնաքարին լայնքը նուազագոյնը մէկ քիլոմեթր եղած էր: Այս փոսը աշխարհի քսանհինգ ամէնէն մեծ փոսերուն մաս կը կազմէ: Գիտնականները պիտի սկսին իրենց ուսումնասիրութիւնները` գիտնալու համար, թէ ե՛րբ երկնաքարը զարնուած էր երկրագունդին. անոնք կ՛ենթադրեն, որ այս դէպքը պատահած է երեք միլիոն տարիներ առաջ:

Հին Ցամաքամասեր` Անթարքթիքին Տակ

Ուրիշ գիտնականներ Անթարքթիքի սառոյցին տակ գտած են նուազագոյնը 500 միլիոն տարուան երկրագունդի «կեղեւէն» կտորներ: Անոնք տոկացած են տարբեր բնական երեւոյթներու եւ ցամաքամասերու բաժանումին. անոնք միշտ ներկայ եղած են եւ բնաւ չեն շարժած: Այս գիւտն ալ կարելի եղած է շնորհիւ արբանեակներուն կողմէ առնուած նկարներուն:

Ինչո՞ւ Մեր Քիթը
Կը Հոսի Ձմրան

Ձմրան, երբ մենք տաքուկ տունէն ցուրտին դուրս կ՛ելլենք, կը զգանք մեր քիթին ծայրի կաթիլը… Սակայն ուրկէ՞ կու գայ այս տհաճ դրութիւնը:

Երբեմն, երբ ջերմաստիճանը կ՛իջնէ, մեր քիթը կը սկսի առատօրէն հոսիլ: Ճիշդ է, որ շատեր կը տառապին այս երեւոյթէն, սակայն ասիկա անպայման հիւանդութեան նշան չէ:

***

Շնչառութեան կամ հոտառութեան կողքին, մեր քիթը կը բանի նաեւ զտիչի մը նման: Շնորհիւ մեր քիթին պատերը ծածկող թանձր եւ կպչուն հեղուկին` մեր քիթը կը քննէ օդին հետ մեր առած մասնիկները` մեր թոքերը պաշտպանելու համար:

Այս հեղուկը կը զտէ եւ կը խոնաւցնէ մաքուր օդը եւ կը բանտարկէ անընդունելի մասնիկները: Ապա ան կը հաւաքուի մեր կոկորդին ետեւը, որպէսզի մեր մարսողական գործարանը զանոնք անհետացնէ: Ասիկա կը նշանակէ, որ մեր քիթը անդադար կը հոսի, սակայն` դէպի մեր մարմնին մէջ:

***

Երբ օդը կը ցրտէ, քիթը կը տաքցնէ մեր շնչած օդը` զայն մեր կոկորդին եւ թոքերուն մէջ ղրկելէ առաջ, զանոնք չգրգռելու համար:

Քիթին մէջի ջիղերը լուր կը ղրկեն ուղեղին, որ պէտք է աւելի արիւն ուղղարկել դէպի քիթ: Արիւնի երակները կ՛ընդլայնին եւ այս ձեւով կը տաքցնեն անոնց մէջէն անցնող օդը, եւ իբրեւ հետեւանք` քիթը աւելորդ հեղուկ կ՛արտադրէ աւելի խոնաւցնելու համար մեր մարմնին մէջ մտնող պաղ օդը: Արդիւնք` աւելորդ հեղուկը կը սկսի դուրս հոսիլ:

Հետեւաբար, ինչպէս կը նշմարէք, քիթին միջոցով օդը տաքցնելուն միակ նպատակն է մեզ առողջ պահել:

Հետաքրքրական

Այս տարի նորոյթ է… քիթի գլխարկը: Անիկա կ՛անցուի մեր ականջներուն եւ այս ձեւով տաքուկ կը պահէ մեր քիթը, երբ օդը շատ ցուրտ է: Անգլիացիներն են, որոնք յղացած են այս գաղափարը:

Չմոռնանք

– Հոսող քիթ մը անպայման հիւանդութեան նշան չէ, այլ` օդերեւութաբանական պայմաններու դէմ հակազդեցութիւն մը:
– Դարման չկայ:
– Այս երեւոյթէն շատ չտառապելու համար ձեր բերանը եւ քիթը շալով մը ծածկեցէք:
– Շնչելով` դուք պիտի տաքցնէք օդը ձեր քիթին մէջ մտնելէ առաջ: Ապա երբ պիտի արտաշնչէք, շոգի պիտի ելլէ, եւ այս ձեւով դուք պիտի խոնաւցնէք ձեր քիթը:
– Պէտք չէ մոռնալ նաեւ ջուր խմել, նոյնիսկ երբ օդը ցուրտ է:
– Խուսափեցէք միայն բերնով շնչելէ: Այլապէս կրնաք գրգռել ձեր շունչի գործարանները եւ իսկապէս հիւանդանալ:

Անհաւատալի, Բայց Իրա՛ւ

– Անգլիոյ մէջ շուներ կը մարզուին օդանաւ քշելու համար:

– Աշխարհի ամէնէն երկար վազքի մրցումին ընթացքին վազողները կրնան օրական մօտաւորապէս 97 քմ կտրել, 52 օրուան ընթացքին:

– Յօրանջելը կրնայ զովացնել մեր ուղեղը:

– Մեծ ուղեղ ունեցող անասունները աւելի երկար կը յօրանջեն, քան` աւելի փոքր ուղեղ ունեցող անասունները:

– Պտուղի ճանճերը կրնան անքնութենէ տառապիլ:

– Ըստ ուսումնասիրութեան մը, Չինաստանէն բաժիններ գետնին մէջ կը մխրճուին տարեկան մինչեւ 10,2 սմ խորութեամբ:

– Նիւ Եորքի ճաշարաններէն մէկը փիցցա կը հրամցնէ փիցցայով պատրաստուած տուփերու մէջ:

– Գիտնականները կը մտածեն, որ սողուններն ու թռչունները հաւանաբար կ՛երազեն, երբ կը քնանան:

– Դեղձանիկը կրնայ նոյն ատեն երկու տարբեր եղանակներ սուլել:

– Մրջիւնները երկրագունդին վրայ կ՛ապրին 140 միլիոն տարիներէ ի վեր:

– Աշխարհի վրայ ամէնէն սուղ քարերէն մաս մը եկած է լուսինէն:

– Մեզի ծանօթ ամէնէն ծեր սոճիի ծառը աւելի քան 5000 տարեկան է:

– Համսթըրի մը ակռաները անդադար կ՛աճին:

– Գոյութիւն ունի պիրոն (փայթըն) օձի տեսակ մը, որ կրնայ մինչեւ մէկ տարի ապրիլ առանց ուտելու:

– Կրիաները չեն կրնար իրենց լեզուն դուրս հանել:

– Լուսինին մակերեսը աւելի փոքր է, քան Ասիան:

– Ձիերը կրնան օրական մինչեւ 160 քմ կտրել:

– Վարդի նման անուշ բուրմունքներ շնչելը քնանալու ատեն կրնայ ուրախ երազներ յառաջացնել:

– Ճափոնի մէջ շատ աւելի ընտանի անասուններ կան, քան երեխաներ:

– Աշխարհի ամէնէն մեծ ժայռը` Ուլուրու կը գտնուի Աւստրալիոյ մէջ. ան 114 յարկանի շէնքէ մը աւելի բարձր է:

– Ուրանոսին հիւսիսային բեւեռը արեւին լոյսը չի տեսներ անընդհատ 42 տարիներէ ի վեր:

– Մինչ Երեւակը ունի աւելի քան 60 լուսիններ:

– Կարգ մը ամպեր աւելի քան 16 քմ երկարութիւն ունի:

– Անթարքթիքան ոչ մէկ երկրի կը պատկանի:

– Թութակները կրնան խօսիլ` առանց ձայնալարերու:

Ժամանց