Ամերիկայի Հայ դատի յանձնախումբի գործադիր տնօրէն Արամ Համբարեան Դիմատետրի պաշտօնական իր էջին վրայ գրառում կատարած է Լեռնային Ղարաբաղի տագնապի խաղաղ լուծման բանակցային հոլովոյթի ծիրին մէջ վերջերս հնչած այն տեսակէտին մասին, թէ Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի ժողովուրդները պէտք է «նախապատրաստել խաղաղութեան»:
Ան նկատել տուած է, որ ճշգրիտ գնահատական տալու համար հանրութիւնը հոլովոյթի թափանցիկութեան կարիք ունի: Ըստ անոր, առանց թափանցիկութեան այդպիսի կոչեր նման են հետեւեալին` դուն կրնաս ինծի վստահիլ, սակայն պարտադիր չէ, որ ամէն ինչ գիտնաս:
«Տագնապի լուծման ներկայ փուլին մասին յստակ պատկերացում կազմելու համար պէտք է նախ ստանալ պատասխանները հետեւեալ հարցումներուն.
– արդեօք «Մատրիտեան սկզբունքներ»-ը հի՞մք են ընթացիկ բանակցութիւններուն համար.
– ո՞րն է քննարկուող համաձայնագիրի ուրուագիծը.
– ի՞նչ դերակատարութիւն պիտի ունենայ Արցախը այս հոլովոյթին մէջ.
– արդեօք Ալիեւ հրաժարա՞ծ է իր` «Երբեք Արցախ» դիրքորոշումէն.
– գործարքի ո՞ր տարրերը առաջնային են, եւ որո՞նք երկրորդ կարգի դասուածները.
– ի՞նչ է երկրորդ կարգի դասուած յանձնառութիւններու իրականացման տեսլականը.
– ի՞նչ երաշխիքներ կրնան առաջարկուիլ նախայարձակման չվերսկսելու համար.
– որո՞նք են խաղաղապահներուն վերաբերեալ իրական սպասումները,
– հաստատման պարագային ինչպէ՞ս կեանքի պիտի կոչուի համաձայնագիրը կարճաժամկէտ, միջնաժամկէտ եւ երկարաժամկէտ հեռանկարի մէջ:
«Օրինակ, եթէ Արցախը տարածք յանձնէ, արդեօք Ազրպէյճան ազնիւ պիտի գտնուի՞ եւ պիտի կատարէ՞ Արցախի ապագայ կարգավիճակին վերաբերեալ իր յանձնառութիւնները: Կամ արդեօք Ազրպէյճան այդ զիջումը իբրեւ թուլութեան նշա՞ն պիտի ընկալէ եւ տարածքային նոր յաւակնութիւննե՞ր պիտի ներկայացնէ, մինչեւ որ Արցախը ամբողջութեամբ, հայերով կամ առանց անոնց, յայտնուի Պաքուի վերահսկողութեան տակ», գրած է Համբարեան:
Ան խորհուրդ տուած է լաւատես ըլլալով հանդերձ հաշուի առնելու պատմութեան դասերն ու աշխարհագրական դիրքը եւ նախապատրաստուիլ յոռեգոյնին:
«Այժմ անխոհեմ մտածողութեան ժամանակը չէ», եզրակացուցած է Համբարեան:
