Ստորեւ կը ներկայացնենք Ուրուկուէյի եւ Արժանթինի հայ համայնքներուն յայտարարութիւնները, ուր անոնք անհանգստութիւն կը յայտնեն սփիւռքի նախարարութիւնը լուծարելու Հայաստանի կառավարութեան մտադրութեան գծով։
Ուրուկուէյի Հայ Համայնքին
Յայտարարութիւնը
Ներքոստորագրեալ ուրուկուէյահայ համայնքի հաստատութիւններս, յանուն մեր շարքերուն եւ համակիրներուն, հայրենի ԶԼՄ-ներու միջոցով խոր մտահոգութեամբ տեղեկացանք, որ Հայաստանի կառավարութիւնը պիտի լուծարէ սփիւռքի նախարարութիւնը, եւ անոր պաշտօնեաները գործէ ազատ պիտի արձակուին:
Մեր մտահոգութիւնը գլխաւորապէս կ՛երթայ նաեւ այս պետական կառոյցի կասեցմամբ շփման պակասին, քանի որ իր ստեղծումէն անցած են տասը տարիներ, եւ հակառակ անոր որ անոր գործունէութեան ընթացքին եղած էին բացթողումներ եւ անճշդութիւններ, սակայն Հայաստան-սփիւռք պետական կապի գլխաւոր օղակը հանդիսացաւ անիկա, ուր մենք` որպէս սփիւռքի ամենահեռաւոր գաղութներէն մին, յաջողեցանք այդ տարիներուն ընթացքին սփիւռքի նախարարութեան ճիգերով անմիջական կապ հաստատել եւ առիթը ունենալ մայր հայրենիքի թէ՛ մշակութային, թէ՛ կրթական եւ թէ՛ արուեստի ոլորտներուն մէջ ճանաչում գտած անձնաւորութիւններու ներկայութիւնը վայելել եւ իրենց միջոցով զգալ հայրենիքի ջերմութիւնը:
Մեզ նաեւ կը մտահոգէ տրուած այս որոշումին ձեւը, քանի որ այլընտրանքի մասին չի խօսուիր, քննարկումներ տեղի չեն ունենար, ինչ որ կը նշանակէ, թէ մենք հայրենիքի եւ սփիւռքի հարցերը համակարգող կառոյց պիտի չունենանք, ու այս կապակցութեամբ ալ հեռանկարը կը մնայ շատ անորոշ: Կը կարծենք, որ սխալ է նման որոշում մը տալը` առանց խորհրդակցելու սփիւռքի գաղութներուն հետ, հոն գործող կառոյցները անտեսելով: Եթէ անկեղծ էին թաւշեայ յեղափոխութենէն ետք անոր ղեկավար դէմքերուն հրապարակային յայտարարութիւններն ու պատգամները` Հայաստան-սփիւռք յարաբերութիւնները նոր մակարդակի վրայ դնելու եւ հայրենադարձութեան ա՛լ աւելի թափ տալու ուղղութեամբ, ապա կը սպասէինք, որ անոնք երեւան ելլէին նաեւ գործով ու սփիւռքի հաստատութիւններու ներկայացուցիչներու նկատմամբ համապատասխան վերաբերումով:
Մեր մտահոգութիւնը հրապարակելով` յոյս ունինք, որ Հայաստանի կառավարութիւնը կը մնայ յանձնառու համահայկական տեսլականին եւ սփիւռքի հետ իր յարաբերութիւնները կը դնէ ազգային քաղաքական օրակարգի վրայ` որպէս առանձին ուշադրութեան արժանի խնդիր եւ ոչ թէ` պետական երկրորդական մակարդակի կառոյցներու պատասխանատուութիւն:
Մոնթեվիտէօ, 24 դեկտեմբեր 2018
Ուրուկուէյի հայոց թեմի Կեդրոնական վարչութիւն
ՀՅԴ «Վռամեան» Կոմիտէ
Հայ օգնութեան միութիւն (ՀՕՄ)
Հայ մարմնակրթական ընդհանուր միութիւն (ՀՄԸՄ)
Համազգային հայ կրթական եւ մշակութային միութիւն
«Արմենիա» երիտասարդական միութիւն
ՀՅԴ Ուրուկուէյի Հայ դատի յանձնախումբ
«Կոմիտաս» ռատիոժամ
Յայտարարութիւն
Արժանթինի հայ համայնքի հաստատութիւններս (IARA) խոր մտահոգութեամբ` լրատուական միջոցներէ իմացանք սփիւռքի նախարարութիւնը լուծարելու եւ անոր աշխատակիցները գործէ արձակելու Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութեան որոշման մասին:
Մեր նպատակը կառավարութեան որոշումները հարցականի տակ առնելը չէ, սակայն այն, ինչը կը վերաբերի այս որոշումին բովանդակութեան ու տրուած ձեւին, չի կրնար անտարբեր ձգել մեզ:
Անցնող տասը տարիներուն, ամէն պարագայի քննարկելի մարդկային բոլոր բացթողումներով հանդերձ, սփիւռքի նախարարութիւնը եղաւ հայրենիքի եւ սփիւռքի փոխյարաբերութիւնները համակարգող միակ պաշտօնական կառոյցը, որուն շնորհիւ իրականացուեցան արուեստի, կրթութեան, մտաւորական փոխանակումներու եւ բազմաթիւ այլ մշակութային ու ընկերային ոլորտներու պատկանող ծրագիրներ: Ի՛նչ ալ ըլլան սփիւռքի նախարարութեան գործունէութեան հանդէպ արդարացուած կամ չարդարացուած քննադատութիւնները, իտէալականը, ի պահանջել հարկին, այդ գործունէութեան վերատեսութիւնն ու բարեփոխումն էր, եւ ոչ թէ` կտրուկ կասեցումը:
Մեզ կը մտահոգէ նաեւ որոշումին տրուած ձեւը` երկու իմաստով. առաջին` սփիւռքի նախարարութեան լուծարումի որոշումին չէ նախորդած այլընտրանքի մը մասին լուրջ քննարկում մը, ընդ որում` հայրենիք-սփիւռք կապերու համակարգումի այլ կառոյցի մը հեռանկարը կը մնայ բացարձակապէս անորոշ: Երկրորդ` կը կարծենք, որ սխալ էր նման որոշումի մը կայացման համար բոլորովին անտեսել սփիւռքի համայնքները, չխորհրդակցիլ հոն գործող ու զանոնք ներկայացնող հաստատութիւններուն հետ: Եթէ անկեղծ էին թաւշեայ յեղափոխութենէն ետք անոր ղեկավար դէմքերուն հրապարակային յայտարարութիւններն ու պատգամները` Հայաստան-սփիւռք յարաբերութիւնները նոր մակարդակի վրայ դնելու եւ հայրենադարձութեան առաւել եւս թափ տալու ուղղութեամբ, ապա կը սպասէինք, որ անոնք երեւան գային նաեւ գործով ու սփիւռքի հաստատութիւններու ներկայացուցիչներու նկատմամբ համապատասխան վերաբերումով:
Հրապարակային կերպով արտայայտելով մեր մտահոգութիւնը կառավարութեան այս որոշումին մասին` մենք միշտ յոյսով կը մնանք, որ ի՛նչ ալ ըլլան հետագայ քայլերը, իշխանութիւնները կը մնան յանձնառու` համահայկական տեսլականին եւ սփիւռքի հետ յարաբերութիւնները կը դնեն ազգային-քաղաքական օրակարգին վրայ որպէս ուշադրութեան արժանի առանձին խնդիր, ու ոչ թէ` պետական երկրորդական մակարդակի կառոյցներու պատասխանատուութիւն:
ԱՐԺԱՆԹԻՆԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ
