ՀԱՄԲԻԿ ՊԻԼԱԼԵԱՆ
Ամպագոռգոռ խօսքերն ու շռայլամիտ միտքերը չեն, որ պիտի կարենան սահմանել գաղափարական տաճարին իսկութիւնն ու իմաստը, ոչ ալ ընթացիկ եւ հնաբոյր կարգախօսերը պիտի կարենան ապահովել անոր գոյութիւնը:
Յաճախ հարց կու տանք մենք մեզի, թէ ի՞նչ պէտք է հասկնալ գաղափարական տաճար եւ կամ նմանօրինակ բառակապակցութիւններ օգտագործելով: Արդեօք 21-րդ դարուն տակաւին ի զօրո՞ւ է շքերթը գաղափարաբանութիւններու, որոնք իրենց լինելութիւնն ու հզօրանքը ապրեցան նախանցեալ երկու դարերուն:
Բացառաբար խօսքը կը վերաբերի գաղափարին, գաղափարապաշտութեան ու ազգային գաղափարախօսութեան:
Ի դէպ, առիթով մը ընդգծած ենք, թէ գաղափարաբանութիւններ չեն մեռնիր, անոնք ինքնասպան կ՛ըլլան: Որովհետեւ գաղափարի սնուցիչ ամենակարեւոր տարրը մարդ էակն է` իր վեհափառ սկզբունքայնութեամբ, քրտնաջան աշխատանքի եւ տիպար օրինակ հանդիսանալու մօտեցումով ու մանաւանդ` կենդանի գործով:
Մեր մեծագոյն գաղափարապաշտ առաջնորդներէն Սիմոն Զաւարեանի ամենասուրբ պատգամն է եղած այն, որ` «Խօսքը առանց գործի մեռեալ է»:
Աւելի պարզ ըսած, սոսկալիօրէն նիւթականացած մեր օրերուն գաղափարն ու անոր իմաստ տուող մարդկային արժէքներն ու քաջագործութիւնները տակաւին որեւէ իմաստ կը զգենո՞ւն, յայտնապէս արդի երիտասարդութեան համար, որ կը փորձէ քայլ պահել, այսպէս ըսած, արդի կեանքի սահմանած խայտաբղէտ կանոններու եւ արտասովոր օրէնքներու հետ:
Այլ խօսքով` բոլոր անոնք, որոնք իրենց հոգեմտային աշխարհը կառուցած են եւ դեռ կը շարունակեն կառուցել գաղափարներու ոգիին ազդեցութեան ներքեւ, արդեօք պիտի պիտակաւորուի՞ն իբրեւ միամիտ եւ զգացականութեամբ տարուած անհատնե՞ր, կաղապարեալ ուղեղ ունեցողնե՞ր, տգէտնե՞ր:
Իսկ ինչպիսի՞ բացատրութիւն տալ գաղափարի ոգիին, որ դարեր շարունակ կրցած է փրկել ազգ ու պետութիւն, մարդ ու մարդկայնութիւն: Հակառակի փաստը մենք կը տեսնենք Արեւմուտքի մէջ, երբ յառաջադէմ ու զարգացած, տնտեսապէս հզօր եւ քաղաքականապէս կայուն իրենց կեանքով հանդերձ, անոնք կը տառապին ընկերային ու հասարակական կարգ ու սարքի այլանդակութիւններէ, հոգեբանական լրջագոյն ախտերէ եւ ազգաքանդ վարքագիծերէ:
Արդ, Լիզպոնի տղոց սխրանքն ու անոնց հաւատամքին մեծութիւնը, կենդանի օրինակն ու սրբազան «խենթ»-ութիւնը իր գաղափարական արժեհամակարգով մեզ` ազգովին փրկելու եւ պաշտպանելու չի՞ նպաստեր, հայրենիք ամրոցը թշնամի հորդաներու մոլուցքէն զերծ չի՞ պահեր, ազգային դիմագիծի ու պատկանելիութեան շունչ ու իւրայատկութիւնը չ՛ամրապնդե՞ր, աշխարհատարած հայութեան միտքն ու հոգին աւելի չի՞ հայացներ, հայ նորահաս սերունդներու գաղափարական աշխարհը չ՛աշտարակե՞ր, հայրենասիրական ոգի ու մարտական կորով չի՞ սնուցաներ եւ այլն:
Հակառակի կեցուածք եւ մօտեցում ունեցողներուն կարելի է պատասխանել եւ ընդգծել, թէ անոնց հոգեմտային աշխարհը զերծ է ազգային գաղափարախօսութենէ եւ գաղափարական աշտարակումներէ, պոռթկումներէ, ըմբոստացումի հրայրքէ:
Այո՛, բոլոր ժամանակներէ աւելի եւ ընդմիշտ հայ քաղաքականացած եւ յեղափոխականացած երիտասարդութիւնը պիտի շարունակէ ամէն օր ու ամէն առիթի լոյսին բերել Լիզպոնի խոյանքին աստուածութիւնը եւ ճակատները բարձր խոնարհիլ անոնց կերտած գաղափարական տաճարին դիմաց:
20 յուլիս 2018
