Նիկոլ Փաշինեանի Ծրագրային Ելոյթը Ազգային Ժողովին Մէջ

Առաջնահերթութիւն 1

Հայաստանում յեղափոխական կշռոյթով պէտք է զարգացնել բարձր արհեստագիտութիւնների ոլորտը, ինչի նախապայմանները, ըստ էութեան, այսօր առկայ են մեր երկրում: Ոլորտի զարգացման ռազմավարական նպատակը պէտք է լինի ռազմարդիւնաբերական համալիրի կայացումը, որն ի վիճակի կը լինի ապահովել մեր բանակի մարտունակութեան եւ ազգային անվտանգութեան մակարդակի բարձրացումը: Ընդ որում, ռազմարդիւնաբերական համալիր ասելով` մենք պէտք է հասկանանք ոչ միայն այսօր գոյութիւն ունեցող արհեստագիտութիւնների որդեգրումն ու կիրառումը, այլեւ պէտք է մտածենք նոր, յեղափոխական գաղափարների մասին, այնպէս ինչպէս սմարթֆոների հեղինակներն էին մտածում այն ժամանակներում, երբ աշխարհում հաստատուել էր բջջային հեռախօսների գերիշխանութիւն: Այս մօտեցումը մեզ հնարաւորութիւն կը տայ արագ եւ արդիւնաւէտ կերպով վերականգնել Հայաստան-Ազրպէյճան խախտուած ռազմական հաւասարակշռութիւնը:

Առաջնահերթութիւն 2

Հայաստանում յեղափոխական թափով պէտք է զարգացնել նաեւ գիւղատնտեսութիւնը: Նոր արհեստագիտութիւնների կիրառումը պէտք է լայնօրէն տարածուի նաեւ գիւղատնտեսութեան ոլորտում` այս պարագայում էլ որպէս ռազմավարական նպատակ ունենալով չմշակուող գիւղատնտեսական հողերի թուի շեշտակի նուազումը եւ ի վերջոյ այդպիսի հողերի գոյութեան բացառումը: Այս նպատակին հասնելու համար մենք պէտք է տրամաթիք ջանքեր գործադրենք, նորանոր խթաններ ու մեքանիզմներ մտածենք, ընդհուպ հարկային եւ այլ արտօնութիւններ սահմանենք: Այս համածիրում իհարկէ չափազանց կարեւոր է, որ կառավարութիւնը օգնի գիւղացուն` վարկային անտանելի բեռները թեթեւացնելու հարցում: Ինչպէս արդէն ասել եմ, մենք մտադրուած ենք դրամատների ու վարկային կազմակերպութիւնների հետ աշխուժ բանակցութիւններ սկսել ֆիզիքական անձանց ունեցած յատկապէս գիւղացիական վարկային պարտաւորութիւնների մասնակի կամ ամբողջական ներում իրականացնելու համար` պետական պիւտճէի, դրամատների համար ընդունելի վնասի շրջանակներում: Իսկ ընդհանուր առմամբ անզէն աչքով էլ նկատելի է, որ գիւղատնտեսութեան ոլորտում արտահանման ահռելի հնարաւորութիւն կայ, որը չի օգտագործւում, այդ թւում` արտահանման ոլորտում առկայ փաստացի մենաշնորհների գոյութեան պատճառով: Այս իմաստով առաջիկայում բոլորի համար նոր հնարաւորութիւններ կը բացուեն, մասնաւորապէս` դէպի Իրան խոշոր եւ մանր եղջերաւոր գլխաքանակի արտահանման համար, իսկ դէպի ԵԱՏՄ երկրներ գիւղմթերքի արտահանման հնարաւորութիւնները կ՛ընդլայնուեն բոլորի համար:

Գիւղատնտեսութեան ոլորտում մենք պէտք է եւս մէկ ռազմավարական նպատակ ձեւակերպենք. այն է` Հայաստանում ոռոգման ջուրը նոյնքան հասանելի պէտք է լինի, որքան ելեկտրական հոսանքն է տարածուած եւ հասանելի: Կաթիլային ոռոգումը պէտք է դառնայ համատարած երեւոյթ, ինչը հնարաւորութիւն կը տայ ջրի ահռելի խնայողութիւններ անել:

Առաջնահերթութիւն 3

Հիմա արդէն ակնյայտ է, որ Հայաստանում զբօսաշրջութեան զարգացման համար ահռելի հեռանկարներ են բացուել: Վերջին մէկ ամսուայ ընթացքում մեր երկիրը համաշխարհային մամուլի համակ ուշադրութեան կենտրոնում է, Հայաստան անունը վերջին 15 օրերին գրեթէ մշտապէս ներկայ է համաշխարհային լրատուամիջոցների գլխագրերում եւ մեր երկրում տեղի ունեցած թաւշեայ յեղափոխութիւնը լուսաբանուել է հիմնականում դրական լոյսի ներքոյ` աննախադէպ բարձր մակարդակի հասցնելով մեր երկրի եւ ժողովրդի վարկանիշը: Սա ստեղծում է բոլոր նախադրեալները, որ տարուայ երկրորդ կէսին մենք զբօսաշրջութեան աննախադէպ աճ ունենանք, որովհետեւ կանխատեսելիօրէն մարդիկ պիտի ցանկանան գալ տեսնելու, թէ այս ի՛նչ երկիր է, որ կարողացել է սիրոյ եւ համերաշխութեան այնպիսի յեղափոխութիւն անել, որ յուզել եւ գրաւել է համաշխարհային հանրութեանը: Զբօսաշրջիկների թուի այս սպասուող աճը բացառիկ հնարաւորութիւն է ստեղծում փոքր եւ միջին պիզնեսի զարգացման համար: Այս առումով, մեր բոլորի անելիքը շատ յստակ է. մեր հիւրերի համար անհրաժեշտ է ապահովել սպասարկման անհրաժեշտ մակարդակ, որ յարիր կը լինի Հայաստանի այն պատկերին, որը վերջին մէկ ամսուայ ընթացքում ձեւաւորուել է միջազգային մամուլում: Նաեւ այս իմաստով առանձնայատուկ կարեւորում եմ ոստիկանութեան եւ միւս իրաւապահ մարմինների աշխատանքը. այս մարմինները, հանրութեան հետ համագործակցելով` պէտք է ապահովեն, որպէսզի քրէածին աշխուժութիւնը Հայաստանի Հանրապետութիւնում շատ արագ հասնի աննախադէպ ցածր մակարդակի: Հանրապետութիւնում այսօր հաստատուած մթնոլորտը նման արդիւնքի հասնելու բացառիկ հնարաւորութիւն է տալիս: Զբօսաշրջութեան զարգացման տեսակէտից չափազանց կարեւոր եմ համարում օդային փոխադրամիջոցների գների անկմանն ուղղուած ջանքերի գործադրումը:

Սիրելի՛ հայրենակիցներ, իմ վարչապետ ընտրուելուց յետոյ Հայաստանի արտաքին քաղաքականութեան առանցքն է լինելու Հայաստանի եւ հայ ժողովրդի հաւաքական շահը: Ինչպէս արդէն յայտարարել եմ, Հայաստանը կը շարունակի մնալ ԵԱՏՄ անդամ, եւ մենք կը գործադրենք բոլոր հնարաւոր ջանքերն` այս կազմակերպութեանը Հայաստանի անդամակցութիւնն առաւել արդիւնաւէտ դարձնելու համար: Հայաստանը կը շարունակի մնալ նաեւ ՀԱՊԿ անդամ` անդամութիւնն առաւել արդիւնաւէտ դարձնելու խնդիրը հետապնդելով նաեւ այս կազմակերպութիւնում:

Ռուսաստանի Դաշնութեան հետ ռազմավարական-դաշնակցային յարաբերութիւնների բնագաւառներում զարգացումը մեր գլխաւոր առաջնահերթութիւնների թւում է` Հայաստան-Ռուսաստան յարաբերութիւնները պէտք է հիմնուած լինեն բարեկամութեան, իրաւահաւասարութեան, առկայ հարցերը համատեղ ջանքերով լուծելու պատրաստակամութեան վրայ: Մենք Ռուսաստանի հետ ռազմական համագործակցութիւնը դիտարկում ենք որպէս Հայաստանի անվտանգութեան ապահովման համակարգի կարեւոր գործօն:

Մեր առաջնահերթութիւններից է եւրոպական երկրների եւ Եւրոմիութեան հետ յարաբերութիւնների խորացումը: Համապարփակ եւ ընդլայնուած գործընկերութեան համաձայնագրի շուտափոյթ վաւերացումը եւ ամբողջական կիրարկումը բխում է մեր շահերից: Մենք ամէն ինչ անելու ենք ՀՀ քաղաքացիների համար ԵՄ մուտքի արտօնագրի պահանջի վերացման ուղղութեամբ: Ակնկալում ենք դրա շուրջ բանակցութիւնները սկսել ամենամօտ ապագայում:

Ամերիկայի Միացեալ Նահանգների հետ բարեկամական գործակցութիւնը նոր խթանի կարիք ունի: Մենք նպատակադրուած ենք յստակ գործնական քայլեր ձեռնարկել Միացեալ Նահանգների հետ տարբեր ոլորտներում փոխգործակցութեանը զարկ տալու համար:

Մենք առանձնայատուկ կարեւորութիւն ենք տալիս Հայաստան-Իրան եւ Հայաստան-Վրաստան յարաբերութիւններին եւ որեւէ կասկած չկայ, որ քաղաքական այս գործընթացը նոր շունչ ու ուժ է տալու մեր անմիջական հարեւանների հետ յարաբերութիւններին:

Մենք խորացնելու ենք Հայաստանի յարաբերութիւնները Չինաստանի հետ եւ արտաքին քաղաքական այս ուղղութիւնը համարում ենք շատ կարեւոր: Պակաս կարեւորութիւն չենք տալիս նաեւ Հնդկաստանի հետ մեր աւանդական բարեկամական կապերի խորացմանը:

Ղարաբաղեան հիմնախնդրի խաղաղ, միջազգային իրաւունքի հիման վրայ կարգաւորման գործընթացում կարծրատիպերը մեզ համար պարտադիր չեն, կենսական է Արցախի ժողովրդի` իր ճակատագիրն ինքնուրոյն որոշելու անքակտելի իրաւունքի եւ դրա իրացման միջազգային ճանաչումը: Ղարաբաղեան հիմնախնդրի կարգաւորման առումով մենք յանձնառու ենք բացառապէս խաղաղ կարգաւորմանը, որի հիմքում պէտք է ընկած լինի ժողովուրդների իրաւահաւասարութեան եւ ինքնորոշման սկզբունքը: Նոր լիցք պէտք է հաղորդել Արցախի Հանրապետութեան միջազգային ճանաչման գործընթացին, որն աշխարհասփիւռ հայութեան գործունէութեան կարեւոր ուղղութիւններից պէտք է դառնայ: ԵԱՀԿ Մինսքի խմբի համանախագահութեան շրջանակներում ես պատրաստ եմ բանակցելու Ազրպէյճանի ղեկավարի հետ` որպէս հիմք ունենալով վերը նշուած սկզբունքային դիրքորոշումը: Հարկ եմ համարում, սակայն, ընդգծել, որ բանակցութիւնները չեն կարող լիարժէք եւ արդիւնաւէտ համարուել, քանի դեռ դրան չի մասնակցում հակամարտութեան լիարժէք կողմերից մէկը` Արցախի ղեկավարութիւնը, ինչը նախատեսուած է Մինսքի խմբի 1992 թուականի լիազօրագիրով:

Մենք հաւատարիմ ենք Հայոց ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման եւ դատապարտման գործընթացին, քանզի համոզուած ենք, որ միայն ոճրի ճանաչման միջոցով հնարաւոր է կանխարգելել նման յանցագործութիւնները: Մարդկութեան դէմ յանցագործութիւնների եւ ցեղասպանութիւնների կանխարգելման ուղղութեամբ Հայաստանը շարունակելու է առաջամարտիկի դեր խաղալ:

Մենք մեծ կարեւորութիւն ենք տալիս աշնանը Երեւանում կայանալիք ֆրանսախօս երկրների գագաթաժողովին, ինչն անկասկած կը կազմակերպուի բարձր մակարդակով: Հայաստանն ամբողջութեամբ պատրաստ է ստանձնել միջազգային այս հեղինակաւոր կազմակերպութեան նախագահութիւնը:

Դառնալով Հայաստանի դիւանագիտական կառոյցի աշխատանքին` հարկ եմ համարում ընդգծել, որ լրջօրէն պէտք է վերանայուի ոչ քատրային դեսպանների եւ գլխաւոր հիւպատոսների նշանակման աւանդոյթը: Դիւանագիտական ներկայացուցչութիւնների ղեկավարները պէտք է հաշուետու լինեն նաեւ խորհրդարանին: Պէտք է գնահատել մեր դեսպանութիւնների աշխարհագրական սփռուածութեան եւ տարիների ընթացքում դրանց գործունէութեան արդիւնաւէտութիւնը, որոշել դրանց հետագայ աշխատանքի նպատակայարմարութիւնը:

Սիրելի՛ հայրենակիցներ, երկրի բնականոն զարգացումն ապահովելու իմաստով չափազանց կարեւոր եմ համարում Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացու, Հայաստանում բնակուող իւրաքանչիւր մարդու տրամադրութիւնն ու ինքնազգացողութիւնը: Նախկինում նշել եմ արդէն, որ երբեմն տպաւորութիւն էր ստեղծւում, որ մարդու գործառոյթը Հայաստանի Հանրապետութիւնում ոչ թէ ապրելը, ստեղծագործելն ու երջանիկ լինելն է, այլ` տուգանուելը, տուգանուելը, ապա նորից տուգանուելը, յետոյ նորից տուգանուելը` տուգանքը ժամանակին չվճարելու համար:

Արատաւոր այս երեւոյթը տարածուած է մի քանի ոլորտներում, բայց յատկապէս զգալի է երթեւեկութեանը հետեւող արագաչափերի եւ տեսախցիկների գործունէութեան դաշտում: Ոչ ոք չի կարող նսեմացնել երթեւեկութեանն անվտանգութիւնն ապահովելու խնդրի կարեւորութիւնը: Բայց համաձայնէք` դա չի կարելի անել մարդկանց քաղաքացիական արժանապատուութեան, ինքնազգացողութեան, երկրի մթնոլորտը խաթարելու հաշուին: Երթեւեկութեան կանոնների, ինքնաշարժների կայանատեղիների հետ կապուած Հայաստանի քաղաքացիներին տարեկան միլիոնաւոր տուգանքներ են նշանակւում, ինչից կարող է տպաւորութիւն ստեղծուել, որ Հայաստանում ապրում են բացառապէս օրինախախտներ, ովքեր ոչ մի բանով աւելի հաճոյքով չեն զբաղւում, քան` օրէնքները խախտելով: Այս անհեթեթ իրավիճակը ոչ միայն չի նպաստում երթեւեկութեան կարգապահութեան պահպանմանը, այլեւ ուղղակիօրէն հարուածում է քաղաքացիների գրպանին, նրանց ինքնազգացողութեանն ու տրամադրութեանը:

Քաղաքացիներին տուգանելու, պատժելու այս խելագար մոլուցքին պէտք է վերջ դնել ժամ առաջ: Եւ նպատակը պէտք է լինի ոչ թէ մարդկանց տուգանելը, այլ` նրանց զգօնութիւնը բարձրացնելը, համագործակցութեան եւ փոխըմբռնման մթնոլորտ ստեղծելը: Իսկ այն դէպքերում, երբ այնուամենայնիւ բանը հասնելու է տուգանքին ու տուգանելուն, դրանք ոչ միայն իրենց չափով, այլեւ իրենց յաճախութեամբ պէտք է համապատասխանեն Հայաստանում հաստատուած ընդհանուր ընկերային-տնտեսական վիճակին եւ ընդհանրապէս տրամաբանութեանը:

Այս մօտեցումն անհրաժեշտ է որդեգրել ոչ միայն երթեւեկութեան անվտանգութեան, ինքնաշարժների կայանատեղիների, այլեւ ընդհանրապէս բոլոր ոլորտներում: Շատ յաճախ փոքր եւ միջին գործարարութեամբ զբաղուող անհատ ձեռներէցների եւ ընկերութիւնների վրայ անիմաստ ու աննպատակ տուգանքներ են բարձուած, որոնք չեն վճարուել ու չեն վճարուելու. տուգանուողներին երբեմն աւելի ձեռնտու է փակել պիզնեսը կամ ընկերութիւնը, քան թէ` վճարել այդ տուգանքները: Սա անտրամաբանական է եւ անընդունելի, ու Հայաստանի Հանրապետութիւնը սեփական քաղաքացուն հետապնդող, տուգանող, պատժող պետութիւնից շատ արագ պէտք է վերածուի քաղաքացուն աջակցող, նրա հետ համագործակցող պետութեան: Պետութիւնը պէտք է սիրի իր քաղաքացուն, քաղաքացին էլ պիտի սիրի իր պետութեանը, եւ ահա նաեւ այսպիսի արդիւնք պիտի արձանագրենք սիրոյ եւ համերաշխութեան յեղափոխութեան շնորհիւ:

Նաեւ այս համածիրում առանձնայատուկ կարեւորութիւն եմ տալիս հայոց բանակի ժամկէտային զինծառայողների ծնողների վրայ յաւելեալ հոգսեր բարդելու սովորութիւնը շատ արագ վերացնելուն, եւ իմ առաջին յանձնարարականը պաշտպանութեան նախարարին լինելու է արագ եւ անյետաձգելի միջոցներ ձեռնարկել, որպէսզի բացառուի բանակում ծառայող ոեւէ զինուորի կարիքի բաւարարումը նրան բանակ ուղարկած ծնողի վրայ դնելը: Պետութիւնը պարտաւոր է բանակ զօրակոչուած զինուորին ապահովել նրան անհրաժեշտ ամէն ինչով` որակեալ սննդով, հագուստով, առողջապահական պարագաներով, կօշիկով եւ նոյնիսկ անյարմար է, որ հայոց յաղթանակած բանակի զինուորի օրակարգում այսպիսի խնդիր կայ:

Կատարելապէս անթոյլատրելի է նաեւ, որ բանակում հակառակորդի գործողութեան պատճառով կամ խաղաղ պայմաններում զինուորների զոհուելու մասին տեղեկութիւնները դառնան աչքի համար սովորական, լրահոսի վերնագիր: Բանակում տեղի ունեցած իւրաքանչիւր միջադէպ պէտք է մանրամասն եւ արհեստավարժ քննութեան առարկայ դառնայ, պէտք է արուեն համապատասխան հետեւութիւններ, պէտք է ձեռնարկուեն հետագայ կանխարգելիչ միջոցներ, եւ հանրութիւնը պէտք է բաւարար չափով տեղեկացուած լինի այս ամէնի մասին: Հայաստանի իւրաքանչիւր քաղաքացի պէտք է համոզուած լինի, որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը հնարաւոր եւ նոյնիսկ անհնար ամէն ինչ անում է իւրաքանչիւր զինուորի կեանքը, առողջութիւնն ու անվտանգութիւնը պահպանելու համար: Իսկ բանակի անձնակազմի հետ կապուած յաջորդ կարեւոր խնդիրը հետեւեալն է. մենք պէտք է լրջագոյն միջոցներ ձեռնարկենք, որ իւրաքանչիւր ժամկէտային զինծառայող բանակից քաղաքացիական կեանքի վերադառնայ աւելի բարձր կրթական ցենզով, քան ունեցել է զօրակոչուելիս:

(Շար. 2)