Ազատ Մտածող Մտաւորականը

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ԳԱՐԱՕՂԼԱՆԵԱՆ
Ճարտարապետ

Առաջին հանդիպումս Արա Արծրունիի արուեստին հետ եղած էր «ԿԱՄԱՐ» գրական պարբերաթերթին միջոցով, ուր կը տպուէին իր գրութիւնները, եւ որոնք հիացմունք յառաջացուցած էին մէջս: Ապա ծանօթանալով իր գրական ամբողջ վաստակին` յայտնաբերեցի հեղինակ մը, որուն միտքն ու խորաթափանցութիւնը համահունչ էին 20-րդ դարու միջազգային հեղինակաւոր մտաւորականներու նոր մտածողութեան:

Արա ԱրծրունիիՆ պրպտող միտքը` կեանքի իմաստը, իրականութիւնը, ճշմարտութիւնը հասկնալու, նոր ժամանակներու հեղինակներէն է, որ կ’ուզէ ցնցել իր գագաթնակէտին հասած նիւթապաշտ մեր հասարակութիւնը:

Արդէն, կանուխէն ծրագրաւորուած կաղապարումով, մատղաշ, ճկուն եւ ստեղծագործ միտքերը առաջնորդելով` կը ստեղծեն մեր ժամանակներու մարդ ռոպոթներ` ծառայացնելու մեծ կազմակերպութիւններու ծրագիրներուն…

Եւ այս բոլորը` այսպէս կոչուած ապագայ սերունդներ դաստիարակող եւ ուղղուածութիւն պարտադրող կրթական համակարգերը:

Արծրունին իր գրականութեան ընդմէջէն արտայայտած միտքերով կը ջանայ ընթերցողը սթափեցնել` դիմագրաւելու համար կեանքի նոր իրականութիւնները:

Արծրունիի բոլոր ստեղծագործութիւններուն մէջ ընթերցողը կը հանդիպի նո՛յն ուղղութեան, նո՛յն պրպտումին, նո՛յն համատարած ցաւին, որոնք կը միտին որոնելու «կեանքի ճշմարտութիւնը»:

Մասնաւորապէս կ’ուզեմ առանձնացնել Արծրունիի վերջին հեղինակած հատորը` «ALLEGORIA»-ն, ուր հեղինակը հասած է միտքերու բիւրեղացումին, կարծես ամփոփում-եզրակացութիւն մը` նախապէս յօրինուած իր բոլոր ստեղծագործութիւններուն:

«ALLEGORIA»-ն, ուղղակի գլուխ գործոց մը, որ հարկ է նկատի առնուի բոլորին կողմէ, իւրաքանչիւրին մատչելիութեան սահմաններուն մէջ, հասկնալու համար մեր ժամանակներու բարդ կեանքի իրականութիւնը:

Արծրունիի գրականութիւնը կը մղէ մարդը` իր հոգիի պատուհանները լայն բանալու եւ զայն կ’առաջնորդէ նոր մտածողութեան զարթօնքին:

Անոր արուեստը պէտք է ընկալել հոգիի եւ ոչ թէ մտքի աչքերով, որովհետեւ, ինչպէս նախապէս յիշեցի, մեր ժամանակներու միտքը միշտ նախածրագրաւորուած է այլոց կողմէ: Իսկ գեղեցիկ արուեստը միշտ մերժած է կաշկանդումներն ու կապանքները եւ փնտռած` թռիչքի ազատութիւն…

Վերոյիշեալ միտքերը կ’արտայայտուին, ներկայացնելու նոր մտածելաշխարհ մը մեզի փոխանցող սփիւռքահայ ազատ մտածող մտաւորական Արա Արծրունին: