ԵՍԱՅԻ ՀԱՒԱԹԵԱՆ
Արիւնոտ դրօշ մեր ազատութեան
Ծածանեց ընդդէմ բռնակալութեան,
Յոյսով լեցուեցաւ սիրտը հայութեան,
Երկիւղը պատեց կայսեր Օսմանեան:
Արի՛ք, հայկազո՛ւնք, գոչենք միաձայն,
Սրտագին գոչենք – կեցցէ Հայաստան,
Կեցցէ Հայաստան եւ ազատութիւն,
Հայրենեաց պաշտպան քաջ ֆիտայութիւն:
Չըմնանք, հայե՛ր, օտար լուծի տակ,
Հերիք է հայուն այսքան համբերել,
Թող չծաղրէ մեզ անգութ թշնամին,
Մինչեւ որ հասնինք մեր նպատակին,
Սիրենք միութիւն, չանենք վատութիւն,
Միշտ բարձր պահենք Հայաստան անուն:
Սիրելի՛ ընթերցող. գիտեմ, որ զարմացած ու զայրացած ես, որովհետեւ այս յեղափոխական երգը տասնամեակներով երգուած է, բայց բառերը այսպէս չէին: Ամէն մարդ գիտէ, որ արիւնոտ դրօշը վեհ Դաշնակցութեանն է, հայրենեաց պաշտպանը վեհ Դաշնակցութիւնն է, եւ միշտ բարձր պահենքը ՀՅԴ անունն է:
Հիմա գանք մեր բուն խնդիրին:
Նոր տարին դիմաւորելէ ետք մեր քաղաքամայր Երեւանի կեդրոնական հրապարակին վրայ` դարձեալ համերգ է, յունուար 1-ի երեկոյեան` Օփերայի հրապարակին վրայ: Տօնական եւ ջերմ մթնոլորտը տիրական է ամէն տեղ: Խօսնակը կը շնորհաւորէ հայ ժողովուրդի Նոր տարին եւ կը յայտնէ, որ 2018-ը յիշատակելի տարի պիտի ըլլայ հայութեան համար, որովհետեւ ազգովին պիտի յիշատակենք Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան 100-ամեակը եւ մեծ շուքով պիտի տօնենք մեր մայրաքաղաքի հիմնադրութեան 2800-րդ տարեդարձը: Տեղին եւ խօսուն:
Ներկաներուն թիւը աստիճանաբար աճ կ՛արձանագրէ, եւ խանդավառութեան ալիքը կը տարածուի` հասնելով շա՜տ հեռուները:
Տուն վերադարձին, Հ1 պատկերասփիւռի կայանէն հաճելի էր հետեւիլ մեր սրտին մօտիկ Յարութ Փամպուքճեանի փառաւոր երգահանդէսին, որ կայացած էր Երեւանի մէջ:
Փամպուքճեանը երգահանդէսի աւարտին կը կատարէ նաեւ «Արիւնոտ դրօշ»-ը: Հոս է, որ յանկարծ պաղ ջուր կը թափի մեր տրամադրութեան վրայ: «Արիւնոտ դրօշ»-ին բառերը «յարմարցուած» են. կը հետեւինք ուշադրութեամբ, բարեբախտաբար կրկներգի բաժիններ կան, ուր կրնանք անգամ մը եւս լսել եւ հաստատել, որ ճիշդ լսած ենք: Կայ աւելին. համացանցի միջոցով դարձեալ կը հետեւինք կատարումին, եւ կը հաստատուի այն, ինչ որ վերը յիշուած է:
Համացանցի միջոցով կը ստուգենք երգիչին նոյն երգին կատարումները սփիւռքի մէջ: Սփիւռքի մէջ հարազատ են երգին բառերը, մինչ հայրենիքի մէջ փոխուած են…
Ո՞վ է այս փոփոխութիւն կատարողը (կամ թելադրողը) եւ ի՞նչ իրաւունքով:
Արտօնելի եւ վայել չէ ոեւէ երգիչի այսպիսի փոփոխութիւններ կատարելը:
1 յունուար 2018
Քաղաք Երեւան
Yérku pokhél… Skhal é! Annbadag! Ménk shad énk… Haroutu minag… An, I vércho, mézi bidi hédévi!
Աս գրողին բարկանալը շատ ճիշտ է: Որեւէ մէկը գիտէ որ այս երգը հարիւր տարիէ ի վեր Դաշնակցութիւն կըսէ. ժամանակին Հայաստանի մէջ արգիլուած էր դաշնակցական երգերը, հիմա, անկախ Հայաստանի մէջ, ուրիշ շատ բաներու պէս ասի ալ խեղաթիւրուած է եւ դաշնակցութիւնը դուրս ձգուած է: Բայց, սիրելի Պարոն Եսայի, ասիկա նորութիւն չէ, միայն աս երգին մէջն ալ չէ որ սխալ փոխութիւն եղած է. կերեւի թէ դուն Նժդեհին մասին ֆիլմը չես դիտած, ուրիշ երկեր չես մտիկ ըրած կամ անանկ բաներ: Հայաստանի մէջ շատ զգալի է, որ Դաշնակցութիւնը կուզեն շուքի մէջ ձգեն, աս կուսակցութիւնը ընդդիմադիր ըլլայ կամ իշխանութեան մէջ: Համաձայն եմ որ ասանկ բաներ արտօնելի չեն, բայց ո՞վ հաշիւ կուզէ եւ ասանկ հարցեր կը հետապնդէ: Դուն լաւ գրեր ես, բայց գործնական արդիւնքի համար ի՞նչ պէտք է ընենք, չես ըսեր: Ասոր համար հաշիւ պահանջելը մեղք չունի, սխալը սրբագրելը յանցանք չէ, ոչ ալ Հայաստանը չիսիրել է: Այսօր, ամէն մարդ կը խօսի որ 100ամյակի տօնակատրութեան պատասխանատու յանձնախումբերէն դաշնակցութիւնը դուրս ձգուած է, ատիկա ներելի՞ է. բայց ո՞վ, տուներու մէջ խօսքերէն անդին ո՞վ պահաջք դրաւ: Աս համայնավարներուն եւ ՀՕՀՕՇԱականներուն հաւատարիրիմ ժառանգողները նոյն ճամբան կը շարունակեն, վաղը պիտի ըսեն, որ Սարտարապատը եւ Հայաստանի հանրապետութիւնն ալ իրենք իրականցուցած են, ոչ դաշնակները, ոչ ալ միւս կուսակցութիւնները բան մը չեն ըրած: Ուրիշ հարցում մըն ալ. դեռ ինչքա՞ն ատեն աս Յարութ Փամպուքճեանը պիտի ցատկեցնենք ՄԵՐ բեմերուն վրայ: Մեր աղուոր երգերը ռապիզական ըրաւ տարիներով եւ մայրիկը թաղեց, հիմա կարգը եկեր է դաշնակցութիւնը մոռցնել տալու, մոռցեր է որ ով իրեն երգիչ ըրաւ: Ամօթ է. ամօթ պիտի ըլլայ, եթէ ասկէ ետք իրեն բեմ հանենք մեր հանդիսութիւններուն…