Մեծագոյն Ուաշինկթընի «Յակոբ Արապեան»
Հայ Մշակոյթի Կեդրոնին Բացման Հանդէսը

Ճաշկերոյթին Հանգանակուած Է 61 Հազար Տոլար
Տէր Եւ Տիկին Ընկ. Մարկոս Քէշիշեան Եւ Զաւակները
Նուիրած Են 10 Հազար Տոլար

Դեկտեմբեր 9-ին բարձր ու խանդավառ մթնոլորտի մը մէջ տեղի ունեցած է Մեծագոյն Ուաշինկթընի «Յակոբ Արապեան» հայ մշակոյթի կեդրոնի բացման ճաշկերոյթ-հանդէսը` նախագահութեամբ ամերիկահայոց առաջնորդ Հրանդ արք. Խաչատուրեանի:

Բարի գալուստի խօսքը ուղղած է Ս. Խաչ եկեղեցւոյ հոգաբարձութեան ատենապետ Լեւոն Բալեանը: Յայտագիրը գործադրած է շինութեան յանձնախումբի ատենապետ փաստաբան Միլթըն Կելենեանը:

Կարդացուած է Խորէն Ա. կաթողիկոսին կոնդակը:

Յաջորդաբար խօսք առած են` առաջնորդ Հրանդ արքեպիսկոպոս, էջմիածնական թեմի հոգեւոր հովիւ Փառէն վրդ. Աւետիքեան, ՀՅԴ «Սեպուհ» կոմիտէի կողմէ Մկրտիչ Մարտիրոսեան, ՀՕՄ-ի մասնաճիւղին կողմէ երիցուհի Սիրարփի Խոյեան, ՀԵԴ «Անի» ուխտին կողմէ Գայեանէ Բալեան, Ս. Խաչ եկեղեցւոյ կողմէ Երջանիկ Լուսարարեան եւ երեսփոխան Գ. Ղազիկեան:

Ապա ներկաները յոտնկայս յարգած են յիշատակը Հայ կեդրոնի հիմնադիր բարերար հանգուցեալ Յակոբ Արապեանի, Ս. Խաչ եկեղեցւոյ հիմնադիր անդամ եւ կնքահայր հանգուցեալ Խաչիկ Յարութիւնեանի եւ հանգուցեալ ազգային բարերարուհի Սոֆիա Յակոբեանի:

Այնուհետեւ խօսք առած են Հայ օգնութեան միութեան Կեդրոնական վարչութեան կողմէ Ովսաննա Շաւարշունի եւ յանուն ՀՅԴ Ամերիկայի Կեդրոնական կոմիտէին` տոքթ. Օշին Տէր Ստեփանեան, որուն կսկծալի մահը գուժեցինք մեր երէկուան թիւով:

Գործադրուած է գեղարուեստական յայտագիր մը: Ապա շինութեան յանձնախումբին գործօն անդամ Ժիրայր Յարութիւնեան ձեռնհասօրէն վարած է հանգանակութիւնը:

Տէր եւ տիկին ընկ. Մարտիրոս Քէշիշեան եւ զաւակները նուիրած են 10 հազար տոլար, Ս. Խաչ եկեղեցւոյ Տիկնանց միութիւնը` 6 հազար տոլար եւ ՀՕՄ-ի մասնաճիւղը` 5 հազար տոլար: Ստեղծուած խանդավառ տրամադրութեան մէջ շարունակուած է հանգանակութիւնը եւ ընդհանուր գումարը հասած է 61 հազար տոլարի: Ճաշկերոյթը վերջ գտած յոտնկայս խմբերգուած «Կիլիկիա» երգով:

Յաջորդ օր` կիրակի, դեկտեմբեր 10-ին Ս. Խաչ եկեղեցւոյ մէջ մատուցուած հանդիսաւոր Ս. պատարագէն ետք տեղի ունեցած է օրհնութեան արարողութիւնը հիմնաքարին, որուն վրայ արձանագրուած է «Յակոբ Արապեան հայ կեդրոն Մեծագոյն Ուաշինկթընի»:

Ս. Խաչ եկեղեցւոյ «Համաստեղ» շաբաթօրեայ հայկական դպրոցի աշակերտութեան կողմէ գործադրուած է սրտայոյզ յայտագիր մը:

Վերջին խօսքը տրուած է Հայ կեդրոնի շրջանէն ծերակուտական Հուտի:

Հայ կեդրոնի բացման այս փառաւոր հանդիսութիւնը վերջ գտած է Ս. Խաչ եկեղեցւոյ Տիկնանց միութեան կողմէ կատարուած հիւրասիրութեամբ:

Կոչ` Կոչի Մը Առիթով

Գրեթէ ամէն օր կոչ մը կը  կարդանք թերթերուն մէջ: Կոչ` աշխատանքի, կառուցման, օժանդակութեան: Տեւականացման կամ բարւոքման հեռանկարներով խմբագրուած կոչեր: Անոնցմէ ոմանք տեղական բնոյթ ունին եւ տեղական արձագանգներով կը բաւարարուին: Կան սակայն ուրիշներ, որոնք ամբողջ հաւաքականութեան մը խղճմտանքը շարժող ուժ մը ունին, կամքը լարող ձգողութիւն մը ունին, առնուազն պէտք է ունենան, արժանի՛ են:

Համազգային տարողութիւն ունեցող այդ կոչերէն մէկը Րաֆֆիի տունը վերակառուցելու առաջադրութեամբ կազմուած կոչն է անկասկած, զոր թաւրիզահայութեան մշակութային կեդրոններու ընտրանին յանձնեց մամուլին:

Հարիւր երեսուներեք տարի առաջ ծնաւ Րաֆֆի, ու հակառակ իր գիւղին վրայէն անցած աւերիչ փոթորիկներուն` տունը կը պահուի ցայսօր ու կը տրուի մեզի թանկագին գանձի մը պէս:

Տունը աւերակ վիճակի մէջ է, կ՛ըսէ կոչը, ու կորստեան վտանգէն եւ վերջնական մոռացումէն ազատագրելու համար զայն` կը դիմէ աշխարհի բոլոր հայերուն:

Մեր գրագէտներուն եւ մեծերուն ծննդավայր տուները պահելու հնարաւորութիւններ միշտ չեն տրուած մեզի, ու տրուածը, այս պարագային` Րաֆֆիի տունը, պէտք է կարենանք արժանաւորապէս պահել:

Հսկայական ձայն մըն էր Րաֆֆի, հսկայ տաղանդ մը, լոյս մը, որ մեր պատմութեան ամէնէն մութ օրերուն բացուեցաւ ողջ հայոց երկրին վրայ եւ ողողեց բոլոր հոգիները: Ինքզինք բացարձակապէս իրագործած գրագէտն է ան տակաւին, ամէնուն բաշխուած գեղեցկութիւն, ոգեղինացում: Ու ճիշդ այս պատճառով` իրեն կապուած նոյնիսկ իրե՛րը արժէք ունին, կեա՛նք ունին ժողովուրդի իմացումին մէջ, առաւել քան միւսները կեանք եւ արժէք ունի տո՛ւնը, ուր բանը մարմին առաւ եւ ճառագայթեց վասն ձեր եւ բազմաց:

Նոյն երեւոյթին նկատմամբ ճիշդ նոյն վերաբերումը, հոգածու նո՛յն խնամքը կը դրսեւորեն բոլոր ազգերը, մշակուած բոլոր ժողովուրդները: Կը պահեն իրենց մեծ զաւակներուն ծննդավայր-տուները եւ ծննդավայրը կը դարձնեն ուխտավայր: Անգլիա այցելող ամէն մշակուած միտք Շէյքսփիրի տունը այցելելու մղում մը կը զգայ իր մէջ: Մենք անձերու հանդիպած ենք, որոնք Ամերիկայէն Ֆրանսա եկած են Ժան Ժիրոտուի տան առջեւ հեղ մը ծունկի գալու կարօտին գոհացում տալու համար պարզապէս: Այսպէս է:

Հիմա Րաֆֆիի տունը վերակառուցելու հարցը դրուած է մեր առջեւ, ու Րաֆֆին նուազ մեծ չէ մեզի համար, քան` անգլիացիներուն Շէյքսփիրը կամ ֆրանսացիներուն Ժիրոտուն:

Ամբողջական հայութեան վիպագիրն է Րաֆֆի, ու ամբողջական հայութիւնը պարտք մը ունի այս հսկային փոքրիկ տան հանդէպ…

Պ. Ս.