Հայրենիք-սփիւռք ըմբռնումները աղօտելու սկսած են կարծէք հայկական մեր իրականութեան մէջ:
Անկախ մեր հայրենիքին հզօրացումը, անոր յաջողութիւններն ու ձեռքբերումները մեզ խթանող երեւոյթներ են անտարակոյս, որոնց համար իր կարելին ի գործ կը դնէ նաեւ սփիւռքը ու կը ներշնչուի այդ ձեռքբերումներով: Սփիւռքը եւս գոյատեւելու եւ մաքառելու հրամայականին առջեւ կը գտնուի սակայն, որովհետեւ պահանջատիրական պայքար ունի եւ իրմէ խլուած իրաւունքներուն վերատիրանալու, զանոնք պահանջելու առաքելութիւն ունի տակաւին:
Պահ մը մոռցած ենք կարծէք, որ սփիւռքի մէջ ալ աւելի քան 100 տարի պահած ու զարգացուցած ենք հայկական մեր գոյութիւնը: Սփիւռքի մէջ ալ ապրած ու ծաղկած ենք որպէս հայ: Պահպանած ենք խլուած մեր հայրենիքի ժառանգութիւնը, լեզուն` արեւմտահայերէնը, աւանդոյթներն ու այն ամէնը, որոնք մեր ինքնութիւնը կ՛ամրագրեն:
Սփիւռքը այնքան թերագնահատել սկսած ենք, որ անոր գոյութիւնը պահպանելու, զօրացնելու փոխարէն` սկսած ենք ականջ տալ սփիւռքի մայրամուտը երգողներուն միայն:
Դէպի ո՞ւր կ՛ուղղուինք եւ ինչո՞ւ: Վա՞ր առած ենք մեր զէնքերը ու 100 տարուան մեր կառուցածը այնքա՛ն կը թերագնահատենք, որ նոյնիսկ չենք կարդար մեր պատմութիւնը:
Հայաստանը մեր հայրենիքն է, ի՛նչ խօսք: Անոր յաջողութիւնները մեզ կը ներշնչեն ու կը լիցքաւորեն, հարկա՛ւ: Բայց պիտի բաւարարուի՞նք անոր ներկայ սահմաններով: Հայաստան այցելելո՞վ միայն պիտի կարենանք պահպանել մեր գոյութիւնը սփիւռքի մէջ: Ամբողջական հայրենիքին, անոր մշակութային արժէքներուն մեր կառչածութիւնը, մեր հաւատքը անցեա՞լ պիտի համարենք այլեւս: Պատմական մեր հայրենիքին իրաւատէրերը ըլլալէ պիտի դադրի՞նք այլեւս:
Ինչո՞ւ այս թերահաւատութիւնը համակած է մեզ: Սթափինք մեր մրափէն ու բազմապատկենք մեր գոյութեան հիմքերուն պահպանման, մեր Դատին հետապնդման ուղղուած ճիգերը: Սփիւռքի մէջ ալ կարելի է հայ մնալ ու զարգացնել մեր լեզուն, մեր մշակոյթը, հետապնդել մեր Դատը, մինչեւ որ յուսատու վախճան մը ունենայ ան:
Այլապէս ինչո՞ւ հիմնած ենք մեր դպրոցները, մեր մշակութային կեդրոնները, ինչո՞ւ հաստատած ենք Հայ դատի գրասենեակները, ինչո՞ւ պահպանած ենք մեր եկեղեցիները, վանքերը, ինչո՞ւ կը մաքառինք ազդեցիկ ներկայութիւն դառնալու` մեր ապրած միջավայրին մէջ:
Սփիւռքը նշանակալից դեր ունի հայապահպանման, Հայ դատի հետապնդման նուիրական իր առաքելութեամբ: Ուժեղ սփիւռքն է, որ նեցուկ պիտի կանգնի նաեւ անկախ մեր հայրենիքին: Ուրեմն լուսանցքի տակ չպահենք անոր դերը: Ընդհակառա՛կը, յստակատեսութեամբ նայինք հայկական մեր ամբողջական պատկերին:
«Գ.»
