Ապրիլեան Եղեռնի
Ոգեկոչումը
Փարիզի Մէջ
Կիրակի, 23 ապրիլին Փարիզի Ս. Յովհաննու Մկրտիչ մայր եկեղեցւոյ մէջ պատարագած եւ քարոզած է Սերովբէ արք. Մանուկեան:
Նոթր-Տամի մայր եկեղեցիին մէջ պատարագած եւ քաղոզած է Կարապետ եպս. Ամատունի:
Երեկոյեան «Սալ Կավոյի»-ի մէջ, նախաձեռնութեամբ բոլոր կազմակերպութիւններուն եւ կուսակցութիւններուն նախագահութեամբ հոգեւոր պետերու տեղի ունեցած է ոգեկոչում:
Նախագահած է տոքթ. Բ. Նազարեան:
Յաջորդաբար բանախօսած են Կարապետ եպս. Ամատունի, Ժիրայր Տէտէեան, Ժիրայր Դատաւորեան եւ Սերովբէ արք. Մանուկեան:
Գործադրուած է գեղարուեստական պատշաճ յայտագիր:
Մարսէյի Մէջ
«Ապրիլ 24» Փողոց
Կիրակի, 23 ապրիլին աւելի քան 2500 հայեր փութացած են «Քափիթոլ»-ի սրահը ներկայ գտնուելու ազգային առաջնորդարանին նախաձեռնութեամբ կազմակերպուած ապրիլեան ոգեկոչումի հանդէսին, պատուոյ նախագահութեամբ առաջնորդ Արտաւազդ եպիսկոպոս Թրթռեանի:
Նախագահած է Աւ. Մելքոնեան:
Յաջորդաբար խօսք առած են հայր Վահան Վ. Յովհաննէսեան, տիկիններ Լեքսիա եւ Հուրի Իփէկեան:
Խօսք առած է նաեւ Կասթոն Տէֆերի ներկայացուցիչը եւ յայտնած, թէ` ի պատասխան քանի մը օր առաջ ՀՅ Դաշնակցութեան ըրած դիմումին, քաղաքապետարանը որոշած է «Ապրիլ 24» անունով մկրտել Մարսէյի փողոցներէն մէկը:
Հանդիսութենէն ետք, խուռներամ բազմութիւնը, տպաւորիչ թափօրով մը, որուն միացած են բազմաթիւ պաշտօնական անձնաւորութիւններ, երեսփոխաններ, ծերակուտականներ եւ այլն, գացած է Մեռելոց յուշարձան, ուր երկիւղածութեամբ ծաղկեպսակ մը դրուած է ապրիլեան նահատակաց յիշատակին:
Մարսէյի ապրիլ 24-ի, երկուշաբթի օրուան թերթերը, «Ապրիլ 24 փողոց Մարսէյի մէջ» խորագիրով, երկար թղթակցութիւններ հրատարակած են:
Լիոնի Եւ Վիենի Մէջ
Ապրիլեան նահատակներու յիշատակը ոգեկոչուած է նաեւ Լիոնի եւ Վիենի մէջ` կրօնական եւ աշխարհական հանդէսներով:
Լոնտոնի Մէջ
Նախաձեռնութեամբ Երիտասարդաց միութեան, կիրակի, 23 ապրիլին մօտ 350 հայեր տողանցք մը կատարած են ցուցատախտակներով, որուն մասնակցած են Պսակ արք. եւ Կորիւն վարդապետ մինչեւ Ուէսթմինսթըր Ապէյ` արդարութիւն պահանջելով: Ապա ծաղկեպսակ դրուած է յուշարձանին վրայ: Նախապէս կատարուած յիշատակի երեկոյին խօսած են հայր Կորիւն եւ օր. Մորկան:
Կիրակիէն երկուշաբթի, 24 ժամ, 12 երիտասարդներ, ի նշան բողոքի, պահակ կեցած են թրքական դեսպանատան առջեւ:
Հայ Դատի Օրը Փարիզի Մէջ
Շաբաթ, 22 ապրիլի երեկոյեան, «Միւթիւալիթէ»-ի մեծ սրահին մէջ հոծ բազմութեան մը ներկայութեան տեղի ունեցած է Դաշնակցութեան նախաձեռնութեամբ հրապարակային մեծ հաւաքոյթ մը` նուիրուած Հայ դատին:
Օրուան նշանաբանը եղած է` «Հայ ժողովուրդը ունի դատ մը, դատ մը, որ կար երէկ, ապրիլ 24-էն առաջ, որ կայ այսօր, եւ որ պէտք է իր լուծումը գտնէ վաղը»:
Նախագահած է փրոֆ. Խերեան:
Յաջորդաբար խօսք առած են Կապրիէլ Մացնէֆ (աշխատակից «Քոմպա»-ի), Էտուար Տէփրէօ (նախկին ներքին գործոց նախարար), Օտէթ Միքայէլեան, Մազիւրիէ, Անահիտ Տէր Մինասեան, Հրանտ Սամուէլ եւ Կարօ Մեհեան:
Գործադրուած է գեղարուեստական ճոխ յայտագիր մը:
Երկրաշարժները
Հայաստանի Մէջ
Անցեալին բազմաթիւ երկրաշարժներ պատահած են Հայաստանի մէջ: Ամէնէն աւելի վնասուած է Երիզա քաղաքը, որ 800 տարուան մէջ քսան անգամ վնասուած է, իր պարիսպներուն հետ միասին ոչնչացնելով 100.000 հոգի: Պատահած է, որ մէկ օրուան մէջ եօթը երկրաշարժ տեղի ունեցած է Երիզայի մէջ:
Կարեւոր Երկրաշարժները
1.- ԱՐԱՐԱՏ ԵՒ ԵՐԵՒԱՆ.- 340-էն 1870, այսինքն 15 դարերու ընթացքին, տասը անգամ երկրաշարժ եղած է: 1679-ին, Երեւանի մէջ մեռած են 80,000 հոգի:
2.- ԿԱՐԻՆ ԵՒ ՍՂՆԻՔ.- 8-րդ դարուն Վայոց Ձոր գաւառի երկրաշարժը տեւած է քառասուն օր: Գետնի տակ թաղուած են 10 հազար հոգի: 780-էն 1902, շուրջ 12 դարերու ընթացքին, Կարինի մէջ տեղի ունեցած է ինը երկրաշարժ:
3.- ԴՈՒԻՆ.- 8-րդ դարուն մէկ գիշերուան մէջ երկրաշարժէն մեռած են 12.000 հոգի: 9-րդ դարուն երկրաշարժը տեւած է մէկ տարի եւ մեռած են 120.000 հոգի: 893-ի երկրաշարժին կործանած է Դուինը եւ մեռած են 70.000 հոգի:
4.- ԵՐԶՆԿԱ.- 1011-էն 1930, ինը դարերու ընթացքին, 16 երկրաշարժ եղած է: Մեռած են 120.000 հոգի: 1930-ին Երզնկայի մէջ հայ չկայ:
5.- ԱՐՑԱԽ.- 1140-ին կործանուած է Գանձակ քաղաքը:
6.- ԿԻԼԻԿԻԱ.- 13-րդ դարուն` Հեթում Ա. թագաւորին ժամանակ, տեղի ունեցած է կատաղի երկրաշարժ մը:
7.- ՎԱՆ.- 1276-էն 1791 պատահած է ինը երկրաշարժ: 1648-ին լրիւ կործանուած են Վանի պարիսպները, եկեղեցիները, եւ մեռած են բազմաթիւ մարդիկ: Երեք ամիս տեւող երկրաշարժէն ցամքած են Վանի շրջակայքի աղբիւրները եւ բազմաթիւ առուներ: Կործանուած է Աբեղներ լեռը եւ փլած դիմացի ձորին մէջ:
8.- ՔՂԻ.- Մեծ երկրաշարժ տեղի ունեցած է 1666-ին եւ բնակիչները գաղթած են ուրիշ վայրեր:
9.- ԲԱՍԷՆ.- 1700-ին պատահած սաստիկ երկրաշարժէն իր ընթացքը փոխած է Արաքս գետը:
10.- ՄԱՐԶՈՒԱՆ.- 1822-ին պատահած է մեծ երկրաշարժ:
11.- ՇԻՐԱԿ.- Բուռն երկրաշարժ եւ մարդկային զոհեր` 1927 թուին:
12.- ՍԻՒՆԻՔ.- Մարդկային զոհեր` 1931-ին:
