Ինչի՞ Մասին Կ՛երազեն Մեր Անասուն Բարեկամները

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Հարվըրտ համալսարանէն հոգեբան մը տարիներու ընթացքին ուսումնասիրած է մարդոց, եւ ապա անասուններուն քունը: Ան յանգած է տարօրինակ եզրակացութիւններու:

Երբ մեր տան փիսիկը կամ Չալոն խորունկ քունի կ՛անցնի, աչքերնին գոց, մարմիննին կլոր փաթթած, տաքուկ, իրենց պոչիկը իրենց շուրջ դարձուցած, որքա՜ն պիտի ուզէինք գիտնալ, թէ անոնք ինչի՛ մասին կ՛երազեն: Ամերիկացի բժիշկ մը` Տիետրա Պարեթ, որ շատ հետաքրքրուած է մարդոց եւ անասուններու երազներու աշխարհով, հաւանաբար գտած է պատասխանը: Անոնք մեզի նման, գրեթէ նոյն բաներուն մասին կ՛երազեն, ըստ մասնագէտին, շուները հաւանաբար ամէնէն առաջ կ՛երազեն իրենց տէրերուն մասին, իսկ կատուները… մուկերը բռնելու մասին:

Իրենց տէրերուն կապուած անասուններ

Գիտնականը կը բացատրէ, թէ որովհետեւ շուները իրենց տէրերը շատ կը սիրեն, անոնք կ՛երազեն անոնց դէմքին մասին, խաղերու, զոր անոնք միասին կը խաղան, եւ` անոնց հաճոյք պատճառելու ձեւերուն մասին: Նոյն ուսումնասիրութիւնը կը յայտնաբերէ, որ կատուներն ալ իրենց երազներուն մէջ կը վերապրին իրենց օրը, սակայն որովհետեւ անոնք որսացող անասուններ են, անոնք կ՛երազեն որսորդութեան մասին: Ասիկա կը հաստատէ այն համոզումը, որ մենք ունէինք չորքոտանի մեր բարեկամներուն մասին: Շուները կը խենթենան իրենց տէրերուն վրայ, իսկ կատուները նոր արկածախնդրութիւններու մեծ սիրահարներ են:

Ստնաւորներուն քունը

Այս ձեւով, մասնագէտը կը բացատրէ, թէ շուներուն եւ կատուներուն քունի շրջանը նոյնանման է միւս ստնաւորներու քունի շրջանին, թեթեւ, խորունկ եւ փարատոքսալ քունի հանգրուաններ: Հետեւաբար անոնց երազները մարդոց երազներուն քիչ մը կը նմանին. մեր փոքրիկ բարեկամները իրենց երազներուն մէջ կը վերատեսնեն իրենց անցուցած օրը, յատկապէս եթէ ան շատ հետաքրքրական եղած է, սակայն` աւելի շատ պատկերներով:

Խելացի Անասուններ

Ինչպէ՞ս կարելի է չափել խելացիութիւնը: Արդեօք կատուդ կրնա՞յ յիշել, որ իրեն համար ձգած ես համով բան մը: Արդեօք կապիկները կրնա՞ն հաշուել:

Հաւանաբար դուն կը մտածես, թէ որքան կենդանի էակի մը ուղեղը մեծ ըլլայ, այնքան ան խելացի կ՛ըլլայ: Սակայն ուղեղին չափը պէտք չէ մեզ խաբէ: Ծանօթանանք մեր մոլորակին կարգ մը ամէնէն խելացի կենդանի էակներուն:

10 տարեկան տղայ

– Ուղեղի ծանրութիւն 1,4 քկ
– Ծանրութիւն 37 քկ
– Հասակ` 1,4 մ

Շեմփանզէ

– Ուղեղի ծանրութիւն` 0,6 քկ
– Ծանրութիւն` 32-60 քկ
– Հասակ` 3 – 4,2 մ

Շիշի նման քիթով դլփին

– Ուղեղի ծանրութիւն` 1,6 քկ
– Ծանրութիւն` 500 քկ
– Հասակ` 3 – 4,2 մ

Ափրիկեան փիղ

– Ուղեղի ծանրութիւն` 4,8 քկ
– Ծանրութիւն` 2268-6350  քկ
– Հասակ` 2,5 – 4 մ (մինչեւ թիկունք)

Կատու

– Ուղեղի ծանրութիւն` 30 կ
– Ծանրութիւն` 2,3-9 քկ
– Հասակ` 71 սմ

Շուն

– Ուղեղի ծանրութիւն` 0,07 քկ
– Ծանրութիւն` 9-11 քկ
– Հասակ` 38 սմ (մինչեւ թիկունք)

Նոր Քալետոնիոյ ագռաւ

– Ուղեղի ծանրութիւն` 7,6 քկ
– Ծանրութիւն` 277 կ
– Հասակ` 30,5 սմ

ԳԻՏԷԻ՞Ր, ԹԷ…

– Կարգ մը շեմփանզէներ, որոնք մարդուն խնամքին ենթակայ եղած են, սորված են մինչեւ 350 նշաններու լեզուով ամերիկեան բառեր:

– Բազմաթիւ փիղեր ամէն տարի կը վերադառնան դէպի ջուրի նոյն կեդրոնները: Անոնք նոյնիսկ կը յիշեն, թէ ինչպէ՛ս պէտք է հոն հասնիլ, նոյնիսկ երբ ջուրը կը գտնուի հարիւրաւոր քիլոմեթրեր հեռու:

– Կատուները մեզ կը լսեն, երբ մենք զանոնք կը կանչենք եւ կը ճանչնան մեր ձայնը: Իսկ երբ անոնք չեն գար, պարզապէս որովհետեւ անոնք չեն ուզեր:

– Գիտնականները կը հաստատեն, թէ չորս անգամ աւելի հաւանականութիւն կայ, որ շունդ ճաշդ առնէ, երբ ան կը մտածէ, որ դուն չես նայիր:

Ինչո՞ւ Շուներուն Քիթը
Միշտ Թաց Է

Շուներուն հոտառութիւնը շատ զարգացած է: Ան կը բանի միայն այն ատեն, երբ անոնց քիթը եւ քիթին ներսի բաժինը խոնաւ են: Անոր շնորհիւ` շունը կը «բռնէ» հոտեր, որոնք  մարդը չ՛առներ. շատ լաւ մարզուած կարգ մը շուներ կրնան զգալ ներկայութիւնը ձիւնին տակ թաղուած անձերու:

Եթէ շան քիթը չոր է, ասիկա երբեմն կրնայ նշանակել, որ շունը հիւանդ է:

Ինչո՞ւ Մոմին Բոցը Դեղին Է

Մոմին բոցը ունի տարբեր գոյներ, որոնք կը փոխուին ըստ ջերմաստիճանի: Բոցին վարի բաժինը, որ կապոյտ է, կ՛այրի մօտաւորապէս 1200 աստիճանի վրայ, մինչ անոր գագաթը դեղին է եւ կ՛այրի «միայն» 700 աստիճան տաքութեամբ:

Ինչո՞ւ Անջրպետին Մէջ
Ամբողջովին Մութ Է

Անջրպետը ամբողջովին մութ չէ. արեւուն նման, աստղերն ալ լոյս  կ՛արձակեն: Սակայն որովհետեւ անջրպետը հսկայական է, աստղերը շատ հեռու են, անոնց լոյսը մեզի շատ տկար կը թուի եւ մեզի կը թուի, թէ անջրպետը մութ է:

Ինչո՞ւ Մեր Քիթը Կը Հոսի

Մեր քիթը կը ծառայէ մեր շնչած օդը զտելու: Փոշիները եւ մանրէները մեր թոքերուն մէջ հասնելէ արգիլելու համար մեր ռունգերը կ՛արտադրեն անոնց դուրս քշող հեղուկ մը: Սակայն երբեմն երբ մենք հարբուխ կ՛ըլլանք, կամ օդը ցուրտ է, քիթը այդ հեղուկէն շատ կ՛արտադրէ եւ… մեր քիթը կը հոսի:

Ինչո՞ւ Ծովը Ձմրան
Չի Սառչիր

Այն շրջաններուն մէջ, ուր օդը շատ ցուրտ է, ծովուն մէջի աղը սառոյցի կազմուիլը կ՛ուշացնէ: Սակայն երբ օդին ջերմաստիճանը -2-էն աւելի վար կ՛իջնէ, ինչպէս բեւեռային շրջաններուն մէջ, ծովը կը սառչի եւ կը կազմէ սառցակոյտը:

Փորձենք: Երկու գաւաթ ջուր դիր սառնարանին սառցարանի բաժինին մէջ. մէկ գաւաթին ջուրին մէջ աւելցուր աղ: Պիտի նկատես, որ աղ պարունակող ջուրը աւելի դանդաղօրէն պիտի սառչի:

Թագաւորական Հարսնիք

2011-ին Անգլիոյ Ուիլիըմ իշխանին եւ Քեթ Միտըլթընի ամուսնութեան առիթով անուշեղէնի մասնագէտ խոհարար մը շինեց հսկայական կարկանդակ մը` Էլիզապէթ թագուհիին սիրած շուներուն պատկերով:

Ժամանց