«Ազդակ»-ի խմբագրութեան կազմակերպած մամլոյ լսարաններուն ծիրին մէջ երէկ` հինգշաբթի, 19 յունուար 2017-ին, երեկոյեան ժամը 7:00-ին, «Ազդակ»-ի «Փիւնիկ» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ մամլոյ 123-րդ լսարանը, որուն նիւթն էր «Սփիւռք» գիտաուսումնական կեդրոնը եւ արեւմտահայ գրամշակութային հիմնախնդիրները», իսկ զեկուցաբերը` «Սփիւռք» գիտաուսումնական կեդրոնի տնօրէն եւ Խ. Աբովեանի անուան մանկավարժական համալսարանի նոր եւ նորագոյն գրականութեան ամպիոնի վարիչ փրոֆ. դոկտ. Սուրէն Դանիէլեան:
Ողջոյնի խօսքով հանդէս եկաւ Սիլվի Աբէլեան: Ան իր խօսքին սկիզբը անդրադարձաւ վերջերս լեզուաբաններու, գրականագէտներու եւ մասնագէտներու գրաւոր կամ բանաւոր խօսքերուն մէջ արեւմտահայ գրականութեան եւ արեւմտահայերէնի կարգաւորման ու պահպանման հիմնախնդիրներու յաճախակիօրէն տեղ գտնելու երեւոյթին: Ան հաստատեց, որ հակառակ կառուցողական քննարկումներուն եւ վերլուծութիւններու միջոցով խնդիրներու լուծման նպաստող ուղիներու եւ ծրագիրներու մշակման, գործնական գետնի վրայ հիմնախնդիրները կը շարունակեն մնալ ցաւոտ, իսկ լուծումները կը յամենան: Ան աւարտեց խօսքը հրաւիրելով օրուան զեկուցաբեր դոկտ. Սուրէն Դանիէլեանը ներկայացնելու արեւմտահայ գրամշակութային հիմնախնդիրները եւ «Սփիւռք» գիտաուսումնական կեդրոնի աշխատանքները:
Դոկտ. Սուրէն Դանիէլեան իր խօսքին սկիզբը շեշտեց արեւմտահայ գրականութեան ճանաչողութեան հիմնախնդիրի կարեւորութիւնը: Ան ըսաւ. «Այսօր երկու ճակատ կայ. այս խնդիրին շուրջ մեր վերաբերումներուն սահմանները ճանչնալու եւ տարբեր մտորումներ երեւան հանելու պարտաւորութիւնը: Առաջինը բնականաբար կու գայ հինէն` պահել ու պահպանել մեր լեզուի միասնական կերպը: 20-րդ դարու 20-ական թուականներուն մենք բոլորս մեր գրականութեան մէջ միասնական լեզուական դեր ունէինք: Մեր լաւագոյն բանաստեղծական աշխարհը կ՛առաջնորդուէր այդ միասնական դերի տեսլականին հպարտութեամբ»: Ան հաստատեց, որ հայ գրականութիւնը երբեք չէ կրցած ունենալ որեւէ լաւ շրջան գեղարուեստական մտածողութեան տեսակէտէն, ինչ որ 20-րդ դարու սկիզբն էր, երբ կը գործէին հայ հանճարները:
Իր խօսքին մէջ Ս. Դանիէլեան մտահոգութիւն յայտնեց Հայաստանի մասնագիտական մարզերուն մէջ արեւմտահայերէնը նեղ ծաւալներով դասաւանդելու վերաբերեալ: Ան նաեւ անդրադարձաւ արեւմտահայ գրամշակութային դաշտը Հայաստանի մէջ պատշաճ բարձրութեան հասցնելու դժուարութիւններուն: Ան կոչ ուղղեց տէր ու պաշտպան կանգնելու արեւմտահայերէնին` իբրեւ գիտամշակութային արժէք, իսկ դասագիրքերու մէջ լեզուական ճանաչողութեան առումով արեւմտահայերէնի իւրացման հարցերը նոր հարթութեան տանիլ:
Միւս կողմէ, զեկուցաբերը ներկայացուց «Սփիւռք» գիտաուսումնական կեդրոնի աշխատանքները` հաստատելով, որ կեանքի կոչուած կեդրոնը ե՛ւ հայրենի, ե՛ւ սփիւռքահայ մտաւորականներուն եւ ուսուցիչներուն կ՛աշխատի մօտեցնել դասական գրութեան եղանակներուն, արեւմտահայ սքանչելի գրականութեան: Սփիւռք գիտաուսումնական կեդրոնը մարտահրաւէրներու փչող քամիներուն դիմաց կը փորձէ տոկալ, ինչ որ բան պահել ու փրկել:
Իր խօսքի աւարտին փրոֆ. Դանիէլեան շեշտեց միասին գործելու անհրաժեշտութիւնը եւ ըսաւ. «Ձգտինք արեւմտահայ ինքնութեան խնդիրը կարգախօս չդարձնել, այլ լինելութեան միակ ճշմարիտ ճանապարհը: Ձեռք-ձեռքի տանք եւ դժուարութիւնը յաղթահարենք»:
