ՄԱՐԱԼ ՍԻՄՍԱՐ
Հայաստանի սփիւռքի նախարարութեան նախաձեռնութեամբ եւ Լրագրողներու համահայկական համաժողովները համակարգող մարմինի աջակցութեամբ կազմակերպուած «Հայոց պետականութիւնը` միասնութեան առանցք» խորագրով Լրագրողներու համահայկական 8-րդ համաժողովը անկասկած անջնջելի տպաւորութիւններ ձգեց մասնակիցներու սրտերուն մէջ:
Հանդիպելով աշխարհի տարբեր երկիրներէ ժամանած մեր գործընկերներուն` մենք առիթը ունեցանք փոխադարձաբար ծանօթանալու հայկական համայնքներու մէջ կատարուող աշխատանքներուն, լրատուական դաշտը զբաղեցնող նիւթերուն եւ լրագրողներու դիմագրաւած դժուարութիւններուն: Համաժողովի քննարկման դրուած եւ այլ նիւթերու վերաբերեալ տեսակէտներու եւ մօտեցումներու հետաքրքրական փոխանակումները նպաստեցին հայկական նիւթերու մեր տեսադաշտի ընդլայնումին:
Դժբախտաբար մասնակիցներուն մէջ փոքրամասնութիւն կը կազմէին Հայաստանի եւ Արցախի լրատուամիջոցներու ներկայացուցիչները, ինչ որ անհասկնալի էր` հաշուի առնելով համաժողովին համահայկական բնոյթը: Կը կարծեմ, որ մեզի` սփիւռքի լրագրողներուս համար հետաքրքրական պիտի ըլլար աւելի շատ շփումներ ունենալ տարբեր հոսանքներ ներկայացնող մեր տեղացի գործընկերներուն հետ, լսել անոնց կարծիքները սփիւռքեան իրականութիւններուն շուրջ և նաեւ իրենց առիթը տալ, որ լսէին սփիւռքի լրագրողներու տեսակէտները Հայաստանի ու Արցախի մէջ տեղի ունեցող իրադարձութիւններուն մասին:
Գործնական գետնի վրայ խիստ օգտաշատ ու բովանդակալից էին «Տեղեկատուական անվտանգութեան խնդիրներն արտակարգ իրավիճակներում» նիւթին շուրջ Արման Սաղաթելեանին, Սամուէլ Մարտիրոսեանին, Կարէն Վրթանէսեանին եւ Անժելա Էլիբեկովային ելոյթները:
Անկեղծ ըլլալու համար, վերլուծական ու հետաքրքրական գաղափարներ առաջադրող զեկուցումներուն կողքին քիչ չէր նաեւ թիւը լոզունգային, մակերեսային կամ բոլորիս գիտցած բաները կրկնող ելոյթներուն: Եթէ այդ ելոյթները զեղչուէին, աւելի շատ ժամանակ պիտի ունենայինք լուրջ քննարկումներու եւ կարծիքներու փոխանակումի:
Սուրիահայութեան խնդիրներու լուսաբանման հարցով, Բերիոյ հայոց թեմի Ազգային առաջնորդարանի «Գանձասար» շաբաթաթերթի լրգրողը մեզի թելադրեց հիմնուիլ մի միայն պաշտօնական լրատուութեան վրայ, ինչ որ անյարիր է տեղեկատուութեան ազատութեան սկզբունքներուն և անընդունելի` լրատուական ազատ դաշտի մէջ գործող անկախ լրագրողներուս համար:
Յարգելի նախարարը քանի մը առիթներով յորդորեց մեզ Հայաստանի եւ Արցախի մէջ ներդրումները խրախուսող նիւթեր հրատարակել մեր լրատուամիջոցներուն մէջ եւ քաջալերել սփիւռքի մեծահարուստները, որ իրենց գրպանները լայն բանան Արցախի համար: Բնականաբար բոլորս ալ համաձայն ենք Հայաստանի եւ Արցախի մէջ ներդրումներու խիստ կարեւորութեան ու մեր կարելին կ’ընենք մեր համայնքներուն մէջ հայաստանակեդրոն հանրային կարծիք ձեւաւորելու համար: Այդուհանդերձ, պէտք է նկատի ունենալ, որ ամէն գործարար մարդ, անկախ իր ազգութենէն, նախ եւ առաջ գործնական մարդ է եւ իր որոշումներուն համար չ՛ապաւինիր մի միայն հայկական մամուլին մէջ լոյս տեսած գրութիւններուն: Արդարեւ, մեր կոչերն ու առաջնորդող յօդուածները կրնան արդիւնաւէտ ըլլալ այն պարագային, երբ գործարար մարդը Հայաստանի եւ Արցախի մէջ կը գտնէ ներդրումները խթանող գրաւիչ ու շօշափելի պայմաններ:
Տեղեկատուական համացանցային աղբիւրներու առատութեան ու դիւրամատչելիութեան պայմաններուն մէջ, այսօր մեր ընթերցողներն ու լսարանները մեր սփիւռքեան լրատուամիջոցներուն առընթեր կ’օգտուին նաեւ տեղեկատուական այլ աղբիւրներէ: Կէսը լեցուն բաժակին օրինակով, որքան որ ալ մենք շեշտը դնենք բաժակին լեցուն մասին վրայ, լրագրողական ազնուութիւնը մեզի կը պարտադրէ չանտեսել նաեւ բաժակին դատարկ մասը: Հակառակ պարագային, լրատուամիջոցը կը դառնայ միակողմանի քարոզչութեան գործիք ու կը կորսնցնէ իր վարկը: Հետեւաբար լրագրողին կ’իյնայ ընտրել այն նիւթերն ու աղբիւրները, որոնք իրապաշտ ու առարկայական կերպով կրնան ներկայացնել բաժակին լեցուն եւ դատարկ մասերը` միաժամանակ ջանալով ուղղորդել սփիւռքի ներուժը ի նպաստ հայկական պետականութեան հզօրացումին եւ Հայաստանի ու Արցախի քաղաքացիներուն արժանապատիւ կեանքի պայմաններ ապահովելուն:
Ինչ կը վերաբերի թրքական ու ազրպէյճանական յարձակողական քարոզչութեան դէմ պայքարելու միջոցներուն, բոլորս համաձայն ենք, որ ընելիք շատ բան կայ մանաւանդ օտարագիր լրատուամիջոցներուն համար: Ահա այստեղ է, որ չափազանց կարեւոր է միջազգային ԶԼՄ-ներուն մէջ աշխատող հայ լրագրողներու խորհուրդները, ինչ կը վերաբերի ոչ հայկական միջավայրի մէջ հայանպաստ տեղեկատուութեան մատուցման ձեւին: Սակայն շատ ափսոս, որ անոնք ներկայ չէին այս համաժողովին, հակառակ որ իրենց ներկայութիւնը յայտարարուած էր նախարարի հրաւէրին մէջ: Մաղթելի է, որ յառաջիկային աւելի աշխատանք տարուի ապահովելու համար քանի մը ոչ հայկական ԶԼՄ-ներու մէջ աշխատող լրագրողներու ներկայութիւնը:
Համաժողովին ամենանշանակալի պահերը ապրեցանք` այցելելով Արցախի սահմանային դիրքերը: Խորապէս երախտապարտ եմ, Հայաստանի սփիւռքի նախարարութեան, ԼՂՀ պաշտպանութեան բանակի ղեկավարութեան եւ բոլոր անոնց, որոնք կազմակերպեցին մեր այցը: Առիթը ունեցանք մեր աչքերով տեսնելու սահմանային տարածքները, դիտակէտերը եւ մեր զինուորներուն ծառայութեան պայմանները, ինչպէս նաեւ` աւելի մօտէն զգալու մեր հայրենիքին սպառնացող վտանգը: Մեր մէջ ամրապնդուեցաւ այն համոզումը, որ մեր ազգի գոյատեւման գլխաւոր գրաւականը հայ զինուորն է, որուն կեանքը շատ թանկ է բոլորիս համար` սկսելով բանակի հրամանատարութենէն մինչեւ շարքային հայը:
Կրկին շնորհակալութիւն` սփիւռքի նախարարութեան աշխատակազմի անդամներուն, որոնք իրենց կարելին ըրին համաժողովի ծրագիրը իրականացնելու համար:
«Արձագանգ» երկամսեայ հանդէս
Ժընեւ, Զուիցերիա
Յ. Գ. «Հայերն այսօր»-ը շնորհակալութիւն կը յայտնէ հեղինակին Լրագրողներու համահայկական 8-րդ համաժողովի մասին հանգամանալից ու կառուցողական հարցադրումներով գրուած յօդուածին համար:
Միայն որպէս պարզաբանում` նշենք, որ սուրիահայերու խնդիրներու լուսաբանման վերաբերող տեսակէտին մէջ. «Սուրիահայութեան խնդիրներու լուսաբանման հարցով Բերիոյ հայոց թեմի Ազգային առաջնորդարանի «Գանձասար» շաբաթաթերթի լրագրողը մեզի թելադրեց հիմնուիլ մի միայն պաշտօնական լրատուութեան վրայ, որ անյարիր է տեղեկատուութեան ազատութեան սկզբունքներուն եւ անընդունելի` լրատուական ազատ դաշտի մէջ գործող անկախ լրագրողներուս համար», հեղինակը ճիշդ չէ ընկալած առաջակը:
Պարզաբանելով առաջարկուած տեսակէտը` յայտնենք, որ համաժողովին հնչած առաջարկը կը վերաբերի միայն արտակարգ իրավիճակներու մէջ յայտնուած մեր հայրենակիցներու խնդիրներու լուսաբանման (այս պարագային` սուրիահայերուն): Անոնց ապահովութենէն եւ անվտանգութենէն ելլելով եւ հասարակութեան մէջ անհարկի խուճապ չառաջացնելու համար կ’առաջարկուի տեղեկատուութիւն տարածելու համար յենիլ միայն պաշտօնական լրատուութեան վրայ` զերծ մնալով ոչ պաշտօնական եւ անստոյգ տեղեկութիւններ տարածելէն:
