Դեռ Չի Չորցել Արմատը Մեր Ծառի

Ստորեւ կը ներկայացնենք ՀՅԴ Գերագոյն մարմնի ներկայացուցիչ, ՀՅԴ խմբակցութեան անդամ Աղուան Վարդանեանի ելոյթը 21 հոկտեմբերի Ազգային ժողովի նիստին` կառավարութեան ծրագրի քննարկման ժամանակ:

Յարգելի՛ խորհրդարան, յարգելի՛ կառավարութիւն,

«Իսկ մենք այլ տարբերակ ունե՞նք», երէկ հարցերից մէկին հարցով պատասխանեց վարչապետը:

Այլ տարբերակ չունենք: Այլ տարբերակը անցած տարիների պէս խօսքի ու գործի հակասութեան մէջ ապրելն է, անձնական, խմբակային, կուսակցական շահերը պետական, հանրային շահից վեր դասելն է, սրընթաց մօտենալն է այս սահմանին, որից այն կողմ քաղաքական, տնտեսական փլուզումն է, պետականութեան հիմքերի խարխլումը, մրցունակ ազգերի ընթացքից դուրս շպրտուելը:

Այլ տարբերակը, իշխանութեան անկարողութեան պայմաններում, մարդկանց անտարբերութեան, յուսահատութեան, վաղուայ հանդէպ հաւատ չունենալու, ընդհանուր անվստահութեան, անհանդուրժողութեան խորացումն է, ազգային, հոգեւոր, բարոյական արժէքների կորուստը, հազարամեակներով ձեւաւորուած մեր բացառիկ տեսակի` հայկականութեան քայքայումը:

Ու հիմա չգիտեմ` լաւ՞ է, թէ՞ վատ, որ հասել ենք այն սահմանագծին, որից յետոյ այլ տարբերակ գոյութիւն չունի, որովհետեւ անտարբերութեան հասնող մեր արխային լինելը, «բոլորը մեղաւոր են` ինձանից բացի», «ինձ համար լաւ է, միւսների հէրն էլ անիծած», քանի դանակը ոսկորին չի հասել, տեղից չշարժուելու մտայնութիւնը մեզ բերելու էր մի կէտի, որից ետդարձն այլեւս անհնար էր լինելու: Այդ կէտին բան չէր մնացել:

Ու չեմ էլ ուզում անդրադառնալ կատարուած սխալներին, փոքր ու մեծ դերակատար մեղաւորներին: Հիմա նոր սկիզբ դնելու, հանրութեան մէջ նոր արիւն ներարկելու, որակական, արմատական փոփոխութիւններ կատարելու փորձի, ջանքի, կամքի թերեւս վերջին հնարաւորութիւնն է, որ պարտադրուած ենք անել, քանի որ այլ տարբերակ գոյութիւն չունի:

Այդ միակ տարբերակի քաղաքական հիմքերը, մեր կարծիքով, դրուած են համակարգային փոփոխութիւններ նախանշող նոր սահմանադրութեամբ, նախագահի վերջին ծրագրային ելոյթով, երկու քաղաքական ուժերի համաձայնագրով, ապրիլեան «անհաւատալի» համազգային համախմբումով:

Եւ այսօր այլ տարբերակի հիմք է դառնում նոր կառավարութեան այս ծրագիրը:

Ո՛չ թէ ինքնախաբէութիւն, ո՛չ թէ գեղեցիկ խօսքեր, ո՛չ թէ եոլա գնալով իշխանութիւն պահելու մտասեւեռում, ո՛չ թէ քաղաքական խարդաւանքներ, այլ` ծանրագոյն վիճակի անկեղծ գնահատական, մեր հանրային-պետական-տնտեսական կեանքի շիտակ ախտորոշում, դրանից բխող առկայ խնդիրների ճշգրիտ ձեւակերպում, ներքին ու արտաքին սպառնալից մարտահրաւէրներին համարժէք, համարձակ ու յաւակնոտ, մէկ բառով` գործնական ծրագիր:

Արդէն ասել ենք` մենք տեսնում ենք երկրում արդիւնաւէտ կառավարում ապահովելու, արմատական փոփոխութիւններ իրականացնելու կամք, վճռականութիւն, ներուժ: Եւ, բնականաբար, այս ծրագիրը ունենալու է Դաշնակցութեան ամբողջական աջակցութիւնը:

Սա այն է, ինչ տարիներ շարունակ մենք ասել ու պահանջել ենք, բայց ուժներս չի պատել պարտադրել: Այլ տարբերակ չունենալու սահմանագիծը այսօր շատերին է բերել նոյն համոզման:

Ծրագիր-նպատակադրումը կայ, բայց այն դեռ պէտք է իրագործել: Այն էլ ընտրական թոհուբոհից առաջ, երբ շատերը քաղաքական աճպարարութիւնից, ամբոխավարութիւնից չեն հրաժարուելու, երբ համատարած անվստահութեան մթնոլորտ է, երբ անձնական ու հաւաքական պատասխանատուութեան, ուղղակի գործի մասնակից դառնալու նշանները չափազանց քիչ են:

Կացութիւնը պէտք է շրջել, կարծրատիպերը պէտք է ջարդել, թարմ, անկախութեան սերնդի արիւն պիտի բերել, որ դիւցազնավէպի բարակ-սրընթաց ջրի պէս կը ճեղքի թանձր անտարբերութեան դանդաղ հոգեվարքի գետը:

Շատ յստակ, հասարակութեանն ազդանշաններ ուղարկող քայլերով պէտք է վստահութեան մթնոլորտ ձեւաւորել, կառավարութեան այս ծրագրում տեղ գտած տասնեակ ու տասնեակ հիմնարար, որակական փոփոխութիւններ բերող դրոյթների կենսագործման համար պէտք է հիմքեր ստեղծել: Ամենակարեւորը` պէտք չէ նահանջել:

Մեզ դժուար ժամանակներ են սպասում: Առաջիկայ ամիսներին ֆինանսական միջոցների էական սղութիւն, պետական համակարգի` լճացած վիճակից դուրս գալու ցանկութեան բացակայութիւն, ստուերին, փտածութեան, արտօնեալ վիճակին սովոր անձերի ու խմբերի դիմադրութիւն:

Բայց անհնարը հնարաւոր է դառնում, եթէ երկրում կայ մարդկանց քրիթիքական զանգուած, որ գիտակցում է այլ ելք չունենալու կործանարարութիւնը եւ վճռականօրէն կանգնում է կացութիւնը շրջելու դիրքերում: Այսօր այդպիսի` մասնակից, պատասխանատու, առաքելութիւն ունեցող հարիւր մարդն էլ բաւարար է, պայմանաւ, որ վաղը հազար դառնայ:

Նախորդ կառավարութիւններից մէկի ծրագրի քննարկման ժամանակ իմ ելոյթն աւարտել եմ հետեւեալ պարբերութեամբ. «Ես սովորեցնելու, դաս տալու ոչ մի ցանկութիւն չունեմ: Սակայն իշխանութիւնից, անձնական բարեկեցութիւնից բացի` այլ արժէքներ կան: Անկախ պետականութիւնը, ազատ հայ մարդը, իւրաքանչիւրիս պարտքը` մեզանից յետոյ թողնելու երկիր, որտեղ ամէն մէկս ու մեր զաւակները արժանապատիւ ապրելու հնարաւորութիւն կ՛ունենան»:

Ես հաւատում եմ, որ նախկինների գործունէութիւնից կամ անգործութիւնից դասեր քաղելով, ընկերային-շուկայական կողմնորոշմամբ նոր տնտեսական քաղաքականութեամբ, ոչ սովորական, համարձակ քայլերով ա՛յս կառավարութեան ա՛յս ծրագրի իրականացումը մեզ մօտեցնելու է այդ նպատակին եւ երկրի երկարաժամկէտ զարգացման կայուն հիմքեր է ստեղծելու, եթէ մասնակից ու պատասխանատու լինենք:

Իմ կուսակցութիւնը` Դաշնակցութիւնը, մասնակից է ու պատասխանատու: