Հարցազրոյց Արցախի Նախագահի Մամուլի Խօսնակ Դաւիթ Բաբայեանի Հետ
Ռուսաստանի նախագահ Վլատիմիր Փութինը Պաքւում յայտարարել է, թէ Ռուսաստանը ձգտելու է, որ Ազրպէյճանն ու Հայաստանը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան փոխզիջումային եւ երկուստեք ընդունելի լուծում գտնեն: Այս մասին յայտնում է «ՌԻԱ Նովոսթի» գործակալութիւնը:
«Դա իսկապէս խնդիր է, որը մեզ է հասել խորհրդային անցեալից: Գիտեմ` որքան սուր է հարցը ե՛ւ Ազրպէյճանի, ե՛ւ Հայաստանի համար: Մենք ձգտելու ենք, որպէսզի Հայաստանն ու Ազրպէյճանը գտնեն այնպիսի լուծում, որը կը լինի փոխզիջումային, բայց` ընդունելի երկու կողմի համար», Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ հանդիպմանն ասել է Ռուսաստանի նախագահը:
Այս ամէնի վերաբերեալ Past. am-ի թղթակից Լեւոն Փանոսեան մի քանի հարց ուղղեց Արցախի նախագահի մամուլի խօսնակ Դաւիթ Բաբայեանին:
ԼԵՒՈՆ ՓԱՆՈՍԵԱՆ.- Պարո՛ն Բաբայեան, «երկուստեք ընդունելի լուծում» ասուածն ի՞նչ է ենթադրում: ԼՂՀ իշխանութիւններն ի՞նչ են հասկանում դրա տակ:
ԴԱՒԻԹ ԲԱԲԱՅԵԱՆ.- Լուծումը պէտք է այնպիսին լինի, որ բոլոր կողմերը համաձայն լինեն: Սա ընդհանուր մօտեցում է, որը պէտք է լինի ցանկացած հակամարտութեան մէջ: Ի հարկէ, բացառութիւն է, երբ խօսքը գնում է անձնատուութեան մասին: Երբ պատերազմական գործողութիւններ են, մի կողմը ջախջախւում է, այստեղ արդէն բոլորի համար ընդունելի տարբերակների մասին խօսք անգամ լինել չի կարող: Լաւագոյն տարբերակը կը լինի, եթէ մօտեցումներն ընդունելի լինեն ոչ միայն Ազրպէյճանի ու Հայաստանի, այլեւ` Արցախի համար: Բայց մինչեւ դրան հասնելը, ի հարկէ, անհրաժեշտ է, որ Ազրպէյճանը փոխի իր դիրքորոշումը: Իսկ Ազրպէյճանը չի փոխում իր դիրքորոշումը: Սա է խնդիրը:
ԼԵՒՈՆ ՓԱՆՈՍԵԱՆ.- Ռուսաստանի ջանքերն ինչպէ՞ս էք գնահատում:
ԴԱՒԻԹ ԲԱԲԱՅԵԱՆ.- Ռուսաստանը, ի հարկէ, շատ կարեւոր գործօն է տարածաշրջանում: Ինչպէս ԵԱՀԿ Մինսքի խմբի անդամ միւս երկրները, Ռուսաստանը նոյնպէս շահագրգիռ է, որպէսզի այստեղ լինի խաղաղութիւն եւ կայունութիւն, աւելի ստոյգ` աշխարհաքաղաքական հաւասարակշռութիւն: Անմիջապէս կը լինեն մեծ իրարանցումներ, եթէ փոխուի այդ հաւասարակշռութիւնը: Եթէ Ռուսաստանը շահագրգռուած է համապարփակ կարգաւորմամբ, ինչպէս նշում է, դա ողջունելի է: Դա իրօք տեսանելի է եւ նորութիւն չէ մեզ համար: Փութինի յայտարարութիւնն արտառոց չէ:
ԼԵՒՈՆ ՓԱՆՈՍԵԱՆ.- Մի քանի օր առաջ Երեւանից եկած լրագրողներս Ստեփանակերտում զրուցում էինք քաղաքացիների հետ: Գրեթէ ոչ ոք չգիտեր` ինչ է նշանակում փոխզիջում: Մարդկանց համար անյայտ էր` Ազրպէյճանն ի՞նչ է զիջելու:
ԴԱՒԻԹ ԲԱԲԱՅԵԱՆ.- Նայած` ի՛նչ տեսանկիւնից էք նայում: Փոխզիջումն Ազրպէյճանի համար այն է, որ ինքը պէտք հաշտուի իրականութեան հետ: Եթէ նա չի հաշտւում իրականութեան հետ, ապա փոխզիջման պատրաստ չէ: Նա ուզում է վերականգնել անցեալը: Դա ոչ միայն հնարաւոր չէ, այլեւ յղի է անկանխատեսելի հետեւանքներով: Նա կարող է դա անել, եթէ, կոպիտ ասած, մեզ յաղթի, ցեղասպանութիւն կատարի: Չեմ կարծում` նման բան լինի:
Բոլորի համար պարզ է, որ Արցախը չի եղել եւ չի լինելու Ազրպէյճանի մաս: Խորհրդային Միութեան ժամանակ բռնակցուել է, բայց դա չի նշանակում, որ նման իրավիճակ էլի հնարաւոր է: Որոշակի եզրաբանութիւն կայ, որը շատ է շահարկւում ոմանց կողմից: Մարդիկ կան, որոնք փորձում են երեւալ աւելի հայրենասէր, ազգի մասին մտածող «սուփըր մաքուր»: Երբ խօսում ենք համապարփակ կարգաւորման մասին, դրա տակ հասկացւում է այնպիսի մի կարգաւորում, որը թոյլ կը տայ Արցախին եւ Հայաստանին լիարժէք ապահովել անվտանգութիւնը: Սա ամենակարեւորն է: Ճանաչումն ու կարգավիճակը եւս շատ կարեւոր են, բայց եթէ պետութիւնն ի վիճակի չլինի ապահովել անվտանգութիւնը, ապա կարող է բռնագրաւուել:
Նորագոյն պատմութեան մէջ այդպիսի նախադէպեր բազմաթիւ են: Շատ են խօսում տարածքների մասին: Տարածքային խնդիր կա՛յ, բայց այն միակողմանի չէ:
Ի՞նչ կարգավիճակ ունեն այս հակամարտութեան մէջ Գետաշէնը, Շահումեանը, հիւսիսային Արցախը, մեր մարաջախտների գիւղը` Չարդախլուն: Սա էլ է տարածքային խնդիր: Այսինքն` երբ խօսքը գնում է համապարփակ, համաձայնեցուած տարբերակների մասին, բոլոր խնդիրները պէտք է քննարկուեն:
Պէտք չէ մտածել, որ տարածքների հարց միայն Ազրպէյճանն ունի: Ազրպէյճանը կարողացել է այնպիսի քարոզչութիւն տանել, որ բոլորը կարծեն, թէ տարածքային խնդիր միայն ինքն ունի: Այդպէս չէ, մենք էլ ունենք բազմաթիւ խնդիրներ` սահմանների հետ կապուած: Էլի եմ յիշեցնում Շահումեանի, Գետաշէնի մասին: Նրանք հէնց ԼՂՀ ստեղծող ենթակայութիւններ են: Միակողմանի է դիտարկւում այս հարցը: Բոլորին թւում է, թէ միայն Արցախը պէտք է ինչ-որ տարածքներ տայ:
