Թուրքիոյ արդարադատութեան նախարար Պեքիր Պոզտաղ յայտնեց, որ ուրբաթ օր տեղի ունեցած յեղաշրջումի ձախողած փորձի հարցով ձերբակալուած են շուրջ 6000 անձեր` նշելով, թէ կը նախատեսուի, որ այդ թիւը բարձրանայ:
Ձերբակալուածներուն շարքին մէջ են բարձրաստիճան զինուորականներ, ինչպէս` Ինճիրլիքի ռազմակայանի հրամանատարը, Էրտողանի զինուորական հարցերու խորհրդականը եւ անոր երկու թիկնապահները: Երէկ արեւմտեան Տենիզլի նահանգին մէջ ձերբակալուեցան 50 բարձրաստիճան զինուորներ: Ձերբակալուած են նաեւ 2700 դատաւորներ:
Ձերբակալուած է 3-րդ բանակի հրամանատար զօր. Էրտալ Էօզթուրք, 2-րդ բանակի հրամանատար զօր. Ատեմ Հուտութի, սպայակոյտի նախկին պետ, Աքըն Էօզթուրք, Տենիզլիի զօրանոցի հրամանատար զօր. Էօզհան Էօզպաքիր: Պոզտաղ ձերբակալութիւնը նկատեց «մաքրագործման գործողութիւն» մը:
8 թուրք զինուորներ, որոնք փախուստ տուած էին Յունաստան եւ քաղաքական ապաստանի դիմում կատարած, յունական դատարանի մը կողմէ կը դատուին` ապօրինի կերպով երկիր մուտք գործած ըլլալու յանցանքով: Զանոնք փոխադրած ուղղաթիռը վերադարձուած է Թուրքիոյ: Անոնց փաստաբանը յունական պատկերասփիւռի կայանի մը յայտնեց, որ անոնք չեն մասնակցած յեղաշրջումին, սակայն Յունաստան ապաստանած են, երբ թրքական ոստիկանութիւնը անոնց վրայ կրակ բացած է: Թուրքիա անոնց արտայանձնումը կը պահանջէ:
Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողան յայտնեց, որ յեղաշրջումին ետին կանգնողները սուղ գին պիտի վճարեն: Ան յեղաշրջումը նկատեց «Աստուծմէ պարգեւ մը… որովհետեւ ասիկա պատճառ պիտի ըլլայ մեր բանակը մաքրագործելու»:
Երէկ, յեղաշրջումի զոհերու յուղարկաւորութեան ընթացքին Էրտողան իր արտասանած խօսքին մէջ թուրք ժողովուրդին կոչ ուղղեց` ամբողջ շաբաթ մը չհեռանալու փողոցէն: Նշենք, որ Թուրքիոյ նախագահական պալատը շաբաթ օր յայտնած էր. «Յեղաշրջումի մէկ այլ փորձ մը կրնայ կատարուիլ, ուստի պէտք է փողոցը պահենք վերահսկողութեան տակ»:
Էրտողան իսլամ քարոզիչ Ֆեթհուլլա Կիւլենի շարժումը ամբաստանեց յեղաշրջումին ետին կանգնելու յանցանքով եւ նշեց. «Արդարադատութեան եւ արտաքին գործոց նախարարութիւններուն ճամբով նամակներ յղեցինք` պահանջելով արտայանձնել այդ մարդն ու անոր հետեւորդները, եւ կը յուսամ, որ այս հարցը ուշադրութեան արժանանայ: Յեղաշրջում կատարած այս անձերը դժբախտաբար պարզապէս Ֆեթհուլլա Կիւլենի կազմակերպութեան ներկայացուցիչներ են, եւ մենք զանոնք պիտի հետապնդենք»:
Նշենք, որ Թուրքիոյ խորհրդարանը շաբաթ օր արտակարգ նիստ մը գումարեց: Թուրքիոյ վարչապետ Պինալի Եըլտըրըմ նիստին ընթացքին խօսք մը արտասանելով յայտնեց, որ յեղաշրջումի փորձը ձախողած է: Ան շնորհակալութիւն յայտնեց ժողովուրդին եւ նշեց, որ բանակի սպայակոյտի պետը ազատագրուած է եւ վերստանձնած իր պաշտօնը:
Թուրքիոյ ընդդիմադիր Հանրապետական ժողովուրդի կուսակցութեան ղեկավար Քեմալ Քըլըճտարօղլու ժողովուրդին կոչ ուղղեց` յեղաշրջումի փորձին դէմ համախմբուելու:
Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարութիւնը կը հաղորդէ, որ յեղաշրջումի փորձին պատճառով արձանագրուած է 300 զոհ, որոնցմէ 190 քաղաքացի: Վիրաւորներուն թիւը 1400 է:
Միջազգային Հակազդեցութիւններ
Ֆրանսայի արտաքին գործոց նախարար Ժան Մարք Էրօ յայտնեց. «ՏԱՀԵՇ-ի դէմ պատերազմին մէջ Թուրքիոյ վստահելիութեան շուրջ հարցականներ գոյութիւն ունին»: «Յեղաշրջումի փորձի ձախողութիւնը քարթ պլանշ մը չի տար Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողանին պետութեան մէջ մաքրագործում կատարելու»:
Քրեմլին յայտարարեց, որ Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութին հեռաձայնած է Էրտողանին եւ անոր կոչ ուղղած` յեղաշրջումի փորձէն ետք սահմանադրութեան հակասող քայլերու չդիմելու` յոյս յայտնելով, որ ռուս զբօսաշրջիկները յեղաշրջումի փորձէն ետք հարկ եղած պաշտպանութիւնը կ՛ունենան:
«Ռուսիա հակասահմանադրական քայլերն ու բռնարարքները կը նկատէ անընդունելի եւ կը յուսայ, որ Թուրքիոյ մէջ հանդարտութիւնն ու կայունութիւնը վերադառնան», շեշտած է Փութին: Երկու նախագահները յայտնած են, որ մօտ օրէն պիտի ունենան հանդիպում մը:
Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութիւնը իր կարգին յայտնեց, որ Թուրքիոյ մէջ քաղաքական վատ կացութիւնն ու ահաբեկչական սպառնալիքները առաւել եւս կը վտանգեն աշխարհին վրայ եւ տարածաշրջանին մէջ կայունութիւնը` աւելցնելով, որ Մոսկուա կը հաստատէ թրքական օրինական իշխանութիւններուն հետ միացեալ ու շինիչ կերպով աշխատելու իր պատրաստակամութիւնը:
Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարար Սերկէյ Լաւրով յայտնեց. «Թուրքիոյ հարցերը պէտք է լուծել առանց բախումներու եւ սահմանադրութեան ծիրին մէջ, զոր պէտք է յարգել»:
Գերմանիոյ վարչապետ Անկելա Մերքել յայտարարեց, որ պէտք է յարգել Թուրքիոյ մէջ ժողովրդավարական կարգը: Անոր բանբերը` Շթեֆան Զայպերթ զօրակցութիւն յայտնեց «Թուրքիոյ ընտրուած կառավարութեան»:
Բրիտանիոյ արտաքին գործոց նախարարութիւնը մտահոգութիւն յայտնեց Անգարայի եւ Պոլսոյ մէջ զարգացումներուն նկատմամբ, իսկ Եւրոպական Միութիւնը կոչ ուղղեց` «հանդարտութեան եւ ժողովրդավարական համակարգը յարգելու»:
Թուրքիոյ մէջ յեղաշրջումի փորձէն ետք, Իրանի նախագահ Հասան Ռուհանի շաբաթ օր Իրանի ազգային անվտանգութեան բարձրագոյն խորհուրդը հրաւիրեց ժողովի մը: Խորհուրդի ընդհանուր քարտուղար Ալի Շամխանի շաբաթ օր յայտնեց, որ Իրան կ՛աջակցի Թուրքիոյ օրինական կառավարութեան եւ դէմ է Թուրքիոյ անվտանգութեան եւ կայունութեան վնասող, ինչպէս նաեւ թուրք ժողովուրդին հիմնական շահերուն հակասող որեւէ քայլի:
Իրանի արտաքին գործոց նախարար Մուհամետ Ժաւատ Զարիֆ «Թուիթըր»-ի վրայ գրեց. «Խորապէս մտահոգ ենք Թուրքիոյ մէջ տիրող ճգնաժամին նկատմամբ…: Կայունութիւնը, ժողովրդավարութիւնն ու անվտանգութիւնը թուրք ժողովուրդին համար ամէնէն կարեւորն են»:
ԻՐՆԱ շաբաթ օր հաղորդեց, որ Թուրքիոյ հետ բոլոր սահմանային անցքերը անժամկէտ կերպով փակուած են:
Իրաքի վարչապետ Հայտար Ապատի իր կարգին իր երկրին նախարարաց ազգային անվտանգութեան հարցերով սեղմ խորհուրդի արտակարգ ժողովի մը հրաւիրեց` քննարկելու համար Թուրքիոյ մէջ զարգացումները:
Միացեալ Նահանգներ, Ֆրանսա եւ Բրիտանիա Թուրքիա գտնուող իրենց քաղաքացիները յորդորեցին դուրս չգալ իրենց բնակարաններէն եւ հեռանալ լարուածութեան վայրերէն:
Յեղաշրջման Ծրագիրը` Ըստ «Ժազիրա»-ի
«Ժազիրա» պատկերասփիւռի արբանեակային կայանը հաղորդեց, որ ձեռք ձգած է յեղաշրջումի փորձի հեղինակներուն հաղորդակցութիւնները, որոնք կը վերաբերին իշխանութեան ղեկի ստանձնման եւ անմիջապէս արտակարգ դրութեան յայտարարութեան:
Այդ հաղորդակցութիւնները կը խօսին յեղաշրջման գործողութեան սկսման պահուան մասին: Ըստ անոնց, նախատեսուած էր, որ գործողութիւնը սկսի 16 յուլիսի առաւօտեան ժամը 3:00-ին: Հրամայուած էր կրակ բանալ ոստիկանութեան վրայ, եթէ դիմադրէ: «3 ուղղաթիռներ պատրաստուած էին` Մարմարիսի մէջ ձերբակալելու Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողանը»` աւելցնելով, որ Էրտողանի թիկնապահները բախում ունենալով յեղաշրջումի ուժերուն հետ, արգելք հանդիսացած են, որ անոնք Էրտողանի գտնուած պանդոկը ներխուժեն:
Հաղորդակցութիւնները կը նշեն, որ յեղաշրջումին ղեկավարն է օդուժի նախկին հրամանատար զօր. Աքըն Էօզթուրք` աւելցնելով, որ կը նախատեսուէր, որ յեղաշրջումէն ետք 80 անձնաւորութիւններ ստանձնեն իշխանութիւնը:
