ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ
Եգիպտոսի հետ յարաբերութիւններու բնականոնացումը մաս կը կազմէ Թուրքիոյ «յաւելեալ բարեկամներ եւ նուազ թշնամիներ» սկզբունքով արտաքին նոր քաղաքականութեան առաջնահերթութիւններուն: Գահիրէ-Անգարա յարաբերութիւններու ապագան, սակայն, կը շարունակէ մնալ մշուշոտ: Այդտեղ կ՛ուրուագծուի միայն տնտեսական ոլորտով սահմանափակուող մասնակի բնականոնացման կարելիութիւնը:
Միւս կողմէ` յստակ է, որ Թուրքիա-Իսրայէլ յարաբերութիւններու բնականոնացումով` վտանգուած է Եգիպտոսի, Իսրայէլի եւ պաղեստինցիներուն միջեւ միջնորդի դերը: Անգարան կը փորձէ ստանձնել այդ դերը` առնուազն Համասի եւ Իսրայէլի միջեւ: Մտադրութիւն մը, որ կիրակի օր Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարար Մեւլութ Չաւուշօղլուն յստակ դարձուց, երբ թրքական «Թէ.Ռէ.Թէ.Հապեր»-ին հետ իր հարցազրոյցին ընթացքին յայտարարեց. «Յառաջիկայ փուլին Թուրքիան Միջին Արեւելքի խաղաղութեան հոլովոյթին մէջ պիտի ունենայ նկատառելի ներդրում մը»: Աւելին, դիւանագիտական աղբիւրներ «Հիւրրիյէթ Տէյլի Նիուզ»-ին յայտնեցին, որ Թուրքիա` Իսրայէլի հետ համաձայնութեան ծիրին մէջ խոստացած է ջանալ Համասը համոզել` վերադարձնելու յուլիս 2014-ին Կազայի դէմ իսրայէլեան յարձակումի ընթացքին սպաննուած իսրայէլացի 2 զինուորներու դիակները:
Իսլամ եղբայրներու գաղափարակից Համասի հետ Գահիրէի յարաբերութիւնները վատ են: Վերջինս Համասը կ՛ամբաստանէ Եգիպտոսի մէջ ի նպաստ Մուրսիի ահաբեկչական գործողութիւններ կատարելու յանցանքով, իսկ Համաս Եգիպտոսը կ՛ամբաստանէ Ռաֆահի անցքը փակելով Կազայի իսրայէլեան շրջափակումին մեղսակից դառնալուն համար: Միջնորդի դերի պահպանման համար Գահիրէի միակ յոյսը Համասի հետ յարաբերութիւններու բարելաւումն է, որուն համար վճռորոշ պիտի ըլլայ Համաս շարժումին տարբեր թեւերուն միջեւ գոյութիւն ունեցող եւ Թուրքիա-Իսրայէլ համաձայնութեան պատճառով առաւել եւս սրած տարակարծութիւններու լուծման արդիւնքը: Վստահաբար, թէ՛ Համասի, թէ՛ արաբական աշխարհին մէջ շատերու ուշադրութենէն չէ վրիպած այն իրողութիւնը, որ առանց Կազայի շրջափակման ջնջման, իսրայէլեան Աշտոտ նաւահանգիստի ճամբով Կազա օժանդակութիւն ուղարկելու Թուրքիոյ քայլը համազօր է Իսրայէլի կողմէ Կազայի շրջափակման օրինականութեան լռելեայն ընդունման:
Այժմ կը մնայ տեսնել, թէ Եգիպտոս պիտի պահէ՞ պաղեստինեան հարցով իր միջնորդի լիարժէք դերը, թէ՞ Համասի եւ Իսրայէլի միջեւ միջնորդի ներկայիս սառեցուած դերի կորուստով` պիտի սահմանափակուի Պաղեստինեան իշխանութեան եւ Իսրայէլի միջեւ միջնորդութեամբ, կամ ամբողջովին կորսնցնէ միջնորդի իր երկարամեայ կարգավիճակը:
