Հայու Ողբերգութիւն
Եղեռնէն 50 Տարի Ետք
Արհաւիրքէն Փրկուած Հայեր
Կը Փնտռեն Իրենց Պարագաները
Հետեւեալ հայերը ներկայիս ողջ են եւ կը գտնուին Տէր Զօրէն վար` Ապուքեմալի շրջանի գիւղերը եւ կը փնտռեն իրենց պարագաները.
1.- Յակոբ Յարութիւն Խաչատուրեան, մօրը անունը` Անթառամ (կամ Հանթար), մեծ մօր անունը` Կիւլիզար, հօրեղբայրները` Օննիկ եւ Մանուկ, ունի երեք քեռի` Համբար Արթին, Յովհաննէս եւ Լեւոն:
Քեռորդին` Խաչօ-Համբար Էրզրումի Հասանգալա գիւղէն:
2.- Խորէն Հաճի, Անտոյի տղան, մօր անուն` Մարիամ, Պրուսայի Էնիճէ գիւղէն, հօրեղբայրը` Յովհաննէս, որ գացած է Անգլիա: Կ՛ըսէ, թէ քեռին բժիշկ էր եւ սակայն անունը չի յիշեր:
Հօրեղբօր կինը` Վերժին:
3.- Արաքսի Օհանի աղջիկը, մօր անունը` Աննա, մեծ եղբայրը` Կարապետ, քոյրը Ամերիկա գացած է, պզտիկ եղբայրը` Նշան, հօրեղբայրը` նշանաւոր աստաղձագործ Խարբերդէն:
4.- Յովհաննէսի աղջիկը` Թրվանտա, մօր անունը` Մարիամ, եղբօր անունը` Պետրոս, քրոջ անունը` Սալբի, մեծ եղբօր անունը` Սամուէլ:
5.- Պետրոս Յակոբ Սարգիսեան, Պրուսայի Քերամեթ գիւղէն, քրոջ անունը` Արմենուհի, հօրեղբօր անունը` Փիլիպոս, մօր անունը` Կատար: Կ՛ըսէ, թէ հօրեղբայրը Փարիզ է:
6.- Մարիամ Յովհաննէս Փափազեան, մօր անունը Սրբուհի, եղբօր անունը` Զարեհ, պզտիկ եղբօր անունը` Ռուբէն, Աֆիոն Գարահիսարէն, տուներնին հին եկեղեցւոյ դիմաց էր:
ԾԱՆՕԹ.- Տեղեկութիւն ունեցողներէն կը խնդրուի իմացնել խմբագրութեանս:
Անհետացած Ժողովուրդներ
Կարգ մը գիտական հաստատութիւններ, Քոլոմպոսի կողմէ Ամերիկայի յայտնաբերման 500-ամեակի նախօրեակին, հրատարակեցին քարտէս մը, որուն համաձայն, Ամերիկա գտնուած է նորվեկիացի վիքինկներու կողմէ: Այս յայտարարութիւնը եւ ցոյց տրուած փաստերը չունենալով որեւէ գիտական հիմք` հերքուեցան անմիջապէս:
Վերջերս ճափոնցի գիտնականները յայտարարեցին, թէ Քոլոմպոսէն առաջ իրենք արդէն ճանչցած էին Նոր Աշխարհը: Անոնց այս պնդումը նոյնքան զուրկ է հիմնական տուեալներէ եւ անշուշտ պիտի հերքուի, որովհետեւ դեռ գոյութիւն չունի պատմական արժէք ներկայացնող փաստ մը, որ հաստատէ ճափոնցիներու վերջին պահուն ըրած յայտարարութիւնը:
Քոլոմպոսն է այն միակ անձը, որ յայտնաբերեց Նոր Աշխարհը: Անոր այս գիւտէն ետք է, որ մարդկութիւնը ճանչցաւ մինչեւ 1493 անծանօթ մնացած ցեղերը, որոնք կ՛ապրէին այդ երկրամասին մէջ: Քոլոմպոսի առաջին ճամբորդութեան ընթացքին յայտնաբերուեցան Պահամա կղզին, Քուպայի հիւսիսային ափը, Հայիթի կղզին, որ սկիզբը կոչուեցաւ Էսփանիոլա: Այդ կղզիին վրայ հիմնուեցաւ Նոր Աշխարհի առաջին քաղաքը, որ անուանուեցաւ Լա Նովիտատ (Ծնունդ):
Վերադառնալով Սպանիա` Քոլոմպոս մեծ պատիւներով ընդունուեցաւ Սպանիոյ Ֆերտինանտ թագաւորին եւ Իզապելա թագուհիին կողմէ:
Հաւատացած ըլլալով, որ ալ գտնուած է Հնդկաստանի ճամբան, Քոլոմպոս իր շուրջ հաւաքեց ոսկի գտնելու տենդէն բռնուած արկածախնդիրներ եւ 1493-ին հասաւ Փորթօ Ռիքօ, Սան Տոմինկօ եւ Կուատելուփ կղզիները: Այս վերջին կղզիին բնիկները բուռն դիմադրութիւն ցոյց տուին եկուորներուն: Այդ պատճառով Քոլոմպոս զանոնք անուանեց մարդակեր, իսկ անոնց սկզբնական անունը Քարիպ էր: Հուժկու մարդիկ էին եւ իրենք իրենց աւելի սարսափելի տեսք մը տալու համար աչքերուն շուրջ կարմիր ներկ քսած էին: Բնիկներուն դիմադրութիւնը փշրուեցաւ: Մեծ մասը ջարդուեցաւ, իսկ ազատողներն ալ զոհ գացին հիւանդութիւններու եւ համաճարակներու:
Այս կղզիներուն մէջ սպանացիները չգտան ակնկալուած ոսկին, սակայն գտան շատ շահաւէտ գործ մը` ստրուկներու առեւտուրը: Բնիկ ժողովուրդին պակասը եկան լեցնելու Եւրոպայէն բերուած արկածախնդիրներ ու դատապարտեալներ, իսկ դար մը ետք` Ափրիկէէն բերուած ստրուկները:
Ա. Ա.
