Երէկ` կիրակի, 31 յունուարին Մարաշի աղէտին 96-րդ տարելիցն էր: Նոր Մարաշի երեք յարանուանութիւններու` Սրբոց Քառասնից Մանկանց, Հայ Կաթողիկէ Ս. Փրկիչ եւ Հայ աւետարանական եկեղեցիներուն մէջ մատուցուեցաւ սուրբ եւ անմահ պատարագ, կատարուեցան պաշտամունք եւ հոգեհանգստեան պաշտօններ Մարաշի հին ու նոր ննջեցեալներու անմահ յիշատակին: Եկեղեցիներու խունկի անուշահոտութիւնը, հոգեպարար շարականները եւ հոգեւոր երգերը ըմբոշխնող մարաշցի եւ ոչ մարաշցի հայ հոծ բազմութիւնը լաւագոյն վկան էր հաստատելու, որ հակառակ բոլոր աղէտներուն, հայութիւնը ոչ միայն իր գոյութիւնը փորձած է պահել, այլեւ բազմապատկուած հաւատքով ու աւելի վճռակամ տէր կանգնած է հայ ազգային, մշակութային բոլոր արժէքներուն:
Հոգեհանգստեան արարողութիւններէն եւ պաշտամունքներէն անմիջապէս ետք Մարաշի հայրենակցական միութեան սրահին մէջ տեղի ունեցաւ յիշատակի ձեռնարկ Մարաշի աղէտին 96-րդ տարելիցին առիթով: Սրահը լեցուն է հայրենակիցներով, որոնք եկած էին իրենց յարգանքի տուրքը մատուցելու աղէտի զոհերուն յիշատակին: Ձեռնարկը սկսաւ Լիբանանի, Հայաստանի եւ Մարաշի հայրենակցական միութեան քայլերգներուն ունկնդրութեամբ:
Բարի գալուստի խօսքով հանդէս եկաւ Մարաշի հայրենակցական միութեան ատենապետ Ժան Մոմճեան: Ան ողջունելէ ետք ներկաները, ներկայացուց Մարաշի Հայրենակցական Միութեան հակիրճ տեղեկագիրը, որուն ընդմէջէն լուսարձակի տակ առաւ միութեան միամեայ գործունէութիւնն ու ծրագիրները, որոնք իրականացուած են միութեան կողմէ, ինչպէս օրինակ` տարեկան պատի օրացոյցը, «Գերմանիկ» կեդրոնի վերանորոգուած բացման հանդիսութիւնը, կրթանպաստներ հայկական վարժարաններ յաճախող սաներու եւ համալսարանականներու, Մարաշի աղէտի 95-րդ տարելիցի ոգեկոչում, մշակութային տարբեր ձեռնարկներու աջակցութիւն, հայկական վարժարաններու օժանդակութիւն, բարոյական եւ նիւթական օժանդակութիւն զանազան կազմակերպութիւններու եւ միութիւններու, գիրքի մեկենասութիւն եւ հիւրընկալութիւն Ուրուկուէյէն 62 մարաշցի հայրենակիցներու:
Մոմճեանի խօսքէն ետք ելոյթ ունեցաւ վեր. Րաֆֆի Մսըրլեան: Ան ակնարկ մը նետելով պատմական իրականութեան վրայ ըսաւ, որ Ցեղասպանութիւն ապրած եւ անկէ ազատած հայ ժողովուրդը անգամ մը եւս Մարաշի մէջ ենթարկուած է դաւադրութեան, տեղահանութեան եւ ապա ինքզինք գտած Պէյրութի մէջ: Ան անդրադառնալով մարաշցիներուն կորսնցուցած ահագին հարստութեան` եկեղեցիներ, դպրոցներ, շէնքեր, ակումբներ, ըսաւ. «Մենք աղէտը յիշելով պէտք չէ բաւարարուինք, այլ մենք մեզ պէտք է յիշեցնենք, որ այն բոլոր հարստութիւնները մեզի կը պատկանէին: Մենք մեզ պէտք է յիշեցնենք, որ տակաւին աշխատանք ունինք կատարելիք, պայքար ունինք շարունակելիք` կորսուածը պահանջելու եւ օր մըն ալ անոր վերատիրանալու»: Վեր. Մսըրլեան յայտնեց, որ հայ ժողովուրդը յոյսի ժողովուրդ է: Յոյսով իր բոլոր աղէտները վերածած է կեանքի, վկայ` Վարդանանց ճակատամարտը, Հայոց եղեռնը, Մարաշի աղէտը, որմէ ետք կառուցուած է Նոր Մարաշը իր դպրոցներով, եկեղեցիներով, ակումբներով, միութիւններով, որոնք կ՛աշխատին պահել հայ ազգային արժէքները, մշակոյթը եւ կը ջանան յաջորդ սերունդներուն փոխանցել պայքարի ոգին այն համոզումով, որ հայութիւնը պիտի տիրանայ իր իրաւունքներուն: Ան իր խօսքի աւարտին շնորհակալութիւն յայտնեց Մարաշի հայրենակցական միութեան ատենապետին եւ բոլոր գործօն անդամներուն իրենց բեղուն գործունէութեան համար:
Խօսք առաւ նաեւ Շնորհք քհնյ. Տէր Արթինեան: Ան ըսաւ. «Հայութիւնը տարիներ շարունակ ոգեկոչած է նահատակներուն յիշատակը եւ պիտի շարունակէ ոգեկոչել: Մենք շատ լաւ գիտենք արժեւորել մեր նահատակները: Նահատակներուն յարգանքի տուրք մատուցելով բան մը կը սորվեցնենք նոր սերունդին, որ պիտի շարունակէ մեր ընթացքը: Պիտի շարունակենք յիշել, մինչեւ որ հասնինք մեր սուրբ նպատակին»:
Ելոյթ ունեցաւ նաեւ հայր Ղազար վրդ. Պետրոսեան: Ան ըսաւ, թէ մարաշցին, ո՛ւր ալ գացած է, շէնցուցած, զարգացուցած եւ հողին արժէքը ցոյց տուած է իր հայրենակիցներուն, զաւակներուն` պահելով ազգային ու կրօնական արժէքները: Հայր Ղազար վրդ. Պետրոսեան նկատել տուաւ, թէ աղէտէն ետք մարաշցին դարձած է Մարաշի դեսպանը սփիւռքի տարածքին, ան իր հետ տանելով քանդուած հայրենիքին վսեմ բեկորները ծիլ տուած է հերոս նորակերտ Մարաշին: Հայր Ղազար իր խօսքի աւարտին նշեց, որ մարաշցին սփիւռքի տարածքին պատգամ ունի պատրաստելու, մշակելու գալիք սերունդը` կորսուած հողին ու արժէքին կառչելու հրամայականով: Ապա ան եզրափակեց խօսքը ըսելով. «Մարաշի հողերը մեզի կը կանչեն: Մենք առաքելութիւն ունինք դառնալու Մարաշ եւ հաստատուելու հոն»:
Հոգեսուրճէն ետք երեք յարանուանութիւններու հոգեւոր հայրերուն աղօթքով փակուեցաւ Մարաշի աղէտին 96-րդ տարելիցի ոգեկոչման ձեռնարկը:
