Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
No Result
View All Result
Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ
No Result
View All Result

Նոր Իրանը` Նոր Հնարաւորութիւն Հայաստանի Համար

Հոկտեմբեր 26, 2015
| Անդրադարձ
0
Share on FacebookShare on Twitter

ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆ

Հոկտեմբերի կէսերին պաշտօնական այցով Հայաստանում էր Իրանի նախագահի առաջին տեղակալ Էսհաղ Ճահանկիրիի գլխաւորած պատուիրակութիւնը: Նրան ընդունեցին Հայաստանի վարչապետն ու նախագահը: Այցի ընթացքում կայացաւ հայ-իրանական գործարար համաժողով, որին մասնակցում էր 300-ից աւելի գործարար Հայաստանից եւ շուրջ ութ տասնեակ` Իրանից:

Իրանի նախագահի առաջին տեղակալի այցը ուշագրաւ էր նախեւառաջ ժամանակային իմաստով: Թեհրանը յաղթահարում է տասնամեակների մեկուսացումը եւ առաջիկայ ամիսներին ու տարիներին լիովին համարկուելու է համաշխարհային տնտեսութեանը: Արեւմուտքը մէկը միւսի յետեւից վերացնում է Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցներն ու սահմանափակումները: Եթէ Հայաստանը կարողանայ ճիշդ օգտուել փոփոխուող իրավիճակից, ապա տնտեսական եւ քաղաքական լուրջ օգուտներ կը քաղի:

Վեցնեակի հետ յուլիսին ստորագրուած պատմական համաձայնագրից յետոյ Իրանի բարձրաստիճան պաշտօնեաներից առաջին արտերկիր այցը կայացաւ հէնց Հայաստան: Սա կարող է նշանակել, որ Իրանի արտաքին քաղաքականութեան օրակարգում Հայաստանը շարունակում է կարեւոր տեղ զբաղեցնել:

Հայաստան-Իրան ապրանքաշրջանառութիւնը կազմում է մօտաւորապէս այնքան, որքան Հայաստան-Թուրքիա ապրանքաշրջանառութիւնը, որը, պայմանաւորուած փակ սահմանների իրողութեամբ, իրականացւում է երրորդ երկրներով: Հայաստանի արտաքին առեւտրի մէջ Իրանի մասնաբաժինը կազմում է ընդամէնը 6 տոկոս:

Պայմանաւորուած պատժամիջոցներով` Իրանի` Հայաստանում ներդրումների ծաւալը եղել է աննշան: Այսօր, երբ ֆինանսներ են հոսելու Իրան, երբ Իրանը կարողանալու է օգտագործել արեւմտեան դրամատներում տարիներ արգելափակուած իր տասնեակ միլիառաւոր տոլարները, Հայաստանը պէտք է անի առաւելագոյնը` երկրում իրանական ուղղակի ներդրումները խթանելու համար:

Հայ-իրանական երկկողմ այցերի ընթացքում շատ է խօսւում տնտեսական բաղադրիչը ուժեղացնելու մասին, սակայն, իրականում, բազմաթիւ նախագծեր մնում են լոկ բարի մտադրութիւններ: Հայ-իրանական վերջին մեծ նախագիծը Իրան-Հայաստան կազատարն էր, որ կառուցուեց 2007-ին: Ուշագրաւ էր, որ այս նախագիծը կեանքի կոչուեց այն տարիներին, երբ Իրանի նկատմամբ արեւմտեան պատժամիջոցները աւելանում էին` պայմանաւորուած նաեւ նախկին նախագահ Մահմուտ Ահմատինեժատի քաղաքականութեամբ:

2008-ի աշնանը Սերժ Սարգսեանը յայտարարեց երեք խոշոր նախագծերի մեկնարկի մասին, որոնցից մէկը Իրան-Հայաստան երկաթուղին է: Խոստումից յետոյ անցել է աւելի քան եօթ տարի, սակայն այդ ուղղութեամբ որեւէ նշանակալի քայլ չի կատարուել: Երկաթուղու կառուցումը շարունակում է մնալ մշուշոտ: Եթէ անգամ անհրաժեշտ գումարները հայթայթուեն, ապա միանշանակ չէ այդ նախագծի տնտեսական նպատակայարմարութիւնը`  հաշուի առնելով Իրան-Հայաստան ապրանքաշրջանառութեան ոչ էական ծաւալները: Անշուշտ պէտք է հաշուի առնել, որ Իրան-Հայաստան երկաթգծի կառուցումը նշանակում է նաեւ երկաթուղային կապ Իրանի եւ Վրաստանի, ինչպէս նաեւ` Ծոցի եւ Սեւ ծովի միջեւ` դրանցից բխող հնարաւորութիւններով:

Հայաստանի իշխանութիւնները հնչող քննադատութիւններին, որ երկկողմ համատեղ տնտեսական ծրագրերը ցանկութիւններից այն կողմ չեն անցնում, պատասխանում էին, որ պատճառը Արեւմուտքի կողմից քաղաքական ճնշումներն են ու ֆինանսների պակասը: Այսօր, երբ արդէն Իրանի վրայ չկան արեւմտեան ճնշումներ, երկկողմ տնտեսական նախագծերի իրականացման ձգձգումները այլեւս չեն կարող արդարացուել եւ պատճառաբանուել արտաքին հանգամանքներով:

Հայ-իրանական յարաբերութիւններում հեռանկարային են առաջին հերթին ուժանիւթը եւ զբօսաշրջութիւնը: Հայաստան-Իրան երրորդ բարձրավոլթ ելեկտրական գծի կառուցումը, ինչպէս յայտարարուեց Իրանի նախագահի առաջին տեղակալի այցի ընթացքում, կ՛աւարտուի երկու տարուայ ընթացքում: Ելեկտրահաղորդման երրորդ գծի կառուցումը հնարաւորութիւն կը տայ Հայաստանին 2018-ից աւելացնել կազ-ելեկտրականութիւն փոխանակման ծաւալը: Իրան-Հայաստան խողովակաշարով Հայաստան մղուող կազը վերածւում է ելեկտրականութեան եւ բարձրավոլթ գծերով ուղարկւում Իրան:

Երրորդ բարձրավոլթ ելեկտրագծի կառուցումը ինքնին բերելու է նրան, որ Հայաստանը աւելի մեծ ծաւալներով է կազ ներմուծելու Իրանից, քանի որ իրանական կազը, Երեւանի ջերմաելեկտրակայանում վերածուելով ելեկտրական հոսանքի, վերադառնում է Իրան: Սակայն ժամանակն է, որպէսզի Իրան-Հայաստան կազատարը օգտագործուի իր ողջ թողունակութեամբ: Գոնէ սահմանամերձ Սիւնիքի մարզում Հայաստանը պէտք է կարողանայ հասնել նրան, որ կենցաղային նպատակներով օգտագործուի իրանական կազը:

Իրան-Հայաստան կազատարի տարեկան թողունակութիւնը շուրջ 2 միլիառ խորանարդ մեթր է, մինչդեռ տարեկան Իրանից Հայաստան մղւում է դրա մէկ հինգերորդ չափով միայն: Եթէ իրաւամբ իրանական կազը կարող է մրցակից լինել ռուսականին, ապա Իրանից Հայաստանի տարածքով կարող է կազ գնել նաեւ Վրաստանը, ինչը արել է ժամանակին, բայց` Ազրպէյճանի տարածքով:

Հայաստանը Իրանի հետ սահմանակից է նաեւ որպէս Եւրասիական տնտեսական միութեան (ԵՏՄ) անդամ պետութիւն: Հայաստանը, այս իմաստով, կարող է լաւ հարթակ լինել ԵՏՄ-Իրան համագործակցութեան համար:

Անհրաժեշտ է յստակութիւն մտցնել այն նախագծերում, որոնք տարիներով մնում են օրակարգում, սակայն առաջ չեն շարժւում: Եթէ Իրան-Հայաստան կազատարի եւ Մեղրիի ջրաելեկտրակայանների կառուցումը անիրատեսական է, ապա պէտք է կենտրոնանալ համատեղ կամ տարածաշրջանային այլ նախագծերի վրայ` նկատի ունենալով այն նոր հնարաւորութիւնները, որոնք բացւում են Իրանի առջեւ:

Հայաստան-Իրան առեւտրատնտեսական համագործակցութիւնը խոչընդոտող գլխաւոր պատճառներից է Հայաստանի տարածքում ճանապարհների խիստ անորակ վիճակը: Հայաստանը նման ճանապարհներով երբեք պէտք չէ ակնկալի, թէ կարող է դառնալ տարանցիկ պետութիւն Իրանի եւ Վրաստանի միջեւ: Հիւսիս-հարաւ մայրուղու կառուցումը, որ ձգձգւում է տարիներով, կարող է էապէս փոխել իրավիճակը` դրականօրէն ազդելով եւ երկկողմ առեւտրատնտեսական համագործակցութեան եւ տարանցման համար:

Իր հերթին, Իրանը պէտք է Հայաստանի քաղաքացիների համար առաւել դիւրացնի ինքնաշարժներով մուտքը իր տարածք, ինչպէս դա անում է հայկական կողմը: Եթէ իրանցիները առանց դժուարութեան կարող են իրենց ինքնաշարժներով այցելել Հայաստան, ինչը տեսանելի է նաեւ շարքային քաղաքացիների համար, ապա նոյնը չեն կարող անել հայաստանցիները, քանի որ Իրան մուտք գործելու համար պէտք է մաքսատանը թողնել երաշխիքային մեծ գումար: Սա լուրջ խոչընդոտ է զբօսաշրջութեան զարգացման եւ երկու ժողովուրդների` փոխադարձ ճանաչողութեան համար:

Փոխնախագահ Ճահանկիրին Երեւանում յայտարարեց, որ Հայաստանը Իրանի համար դժուարին ժամանակների բարեկամն է եղել եւ շարունակում է մնալ բարեկամ, որի հետ Իրանը պատրաստակամ է զարգացնել ոչ մի սահմանափակում չունեցող յարաբերութիւններ, առաջին հերթին` առեւտրատնտեսական ոլորտում:

 

 

Նախորդը

Ժաքլին Սարխոշեան. Հայաստանի Պալէի Պատմութեան Մէջ Առաջին Կին Մասնագէտը, Որուն Ներկայացումը Ընդգրկուեցաւ Օփերայի Խաղացանկին Մէջ

Յաջորդը

Ապօրինի Արտագաղթ, Մահուան Միջնորդներ Եւ Մասամբ Նորին

RelatedPosts

Սթափելու Ժամանակը
Անդրադարձ

Աւարտական Վտանգաւոր Ջղաձգումներ

Յուլիս 9, 2025
Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական Կոմիտէի.  Ընդունելութիւն` Քաղաքապետական Եւ Թաղապետական Ընտրութիւններուն Ապահովուած Արդիւնքներուն Առիթով
Անդրադարձ

Մեր Համայնքի Քաղաքական Գործօնի Հանգամանքը Առաջին Հերթին Հիմնուած Է Մեր Հաւաքական Քուէի Ուժին Վրայ*

Յուլիս 9, 2025
Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական Կոմիտէի.  Ընդունելութիւն` Քաղաքապետական Եւ Թաղապետական Ընտրութիւններուն Ապահովուած Արդիւնքներուն Առիթով
Անդրադարձ

Պաշտօնները Կու Գան ու Կ՛երթան, Մեր Ժողովուրդին Բարօրութիւնը, Բարգաւաճումը Եւ Հզօրացումը Էականն Են ու Մնայուն*

Յուլիս 9, 2025
  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Links
  • Contact Us
Powered by Alienative.net

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?